Zuidwest typeert zich door de grote diversiteit van de afzonderlijke wijken. Naast Rivierenwijk, Dichterswijk, Kanaleneiland en Transwijk zijn er ook twee belangrijke ‘werklocaties’: het bedrijvengebied Kanaleneiland (inclusief Woonboulevard) en de Merwedekanaalzone.

Zuidwest typeert zich ook in de combinatie van haar kracht en kwetsbaarheid. Enerzijds de enorme maatschappelijke en economische kracht (dicht bij het centrum / naast station & spoor / naast A12 / veel en diverse werkgelegenheid / veel aanbod van middelbaar beroepsonderwijs / veel voorzieningen / stadspark Transwijk /Amsterdam Rijnkanaal ), maar anderzijds maatschappelijke opgaven die structureel extra aandacht noodzakelijk maakt. Kanaleneiland is ondanks positieve ontwikkelingen nog steeds een sociaaleconomisch zeer kwetsbare wijk, maar er zijn ook buurten in Rivierenwijk die extra aandacht vragen. Transwijk en Dichterswijk kennen relatief weinig sociaaleconomische problemen. De Wijk Zuidwest kent zodoende een grote verscheidenheid in de subwijken.

De ruim 37.000 inwoners in de wijk Zuidwest, de locatie in de stad, de economische kracht met daardoor het aanbod van veel werkgelegenheid en gecombineerd met veel onderwijs- en andere voorzieningen en evenementen, maken Zuidwest tot een dynamische wijk die volop in ontwikkeling is en waar veel mensen dagelijks naar toe komen. Zuidwest is voor steeds meer mensen een wijk waar het aantrekkelijk wonen, spelen, leren en werken is!

Zuidwest in de Wijkwijzer 2017 geeft het volgende beeld:

• Op 1 januari 2017 telt Zuidwest 37.735 inwoners. De wijk is qua bevolkingsomvang de vierde wijk van Utrecht. In de nabije toekomst zal Zuidwest zich door de nieuwbouwlocatie Merwedekanaalzone, ontwikkelen tot de grootste wijk van Utrecht.
• In Zuidwest wonen overigens relatief veel jongeren (tot 27 jaar) en inwoners met een migratieachtergrond (bijna 50% van het totaal aantal inwoners).
• In Zuidwest bestaat de woningvoorraad voor het grootste deel uit sociale huurwoningen (48%). Er zijn (vooral in Kanaleneiland) relatief veel lage flats.
• De werkloosheid onder inwoners is relatief hoog in Zuidwest. Meer dan één op de tien huishoudens ontvangt bijstand (2 keer het stedelijk gemiddelde). Relatief veel bewoners geven aan niet goed rond te kunnen komen van hun inkomen. De werkgelegenheid in Zuidwest is met 69 banen per 100 inwoners vergelijkbaar met het stedelijke gemiddelde.
• In Zuidwest zijn 3218 misdrijven geregistreerd in 2016. Er wordt in Zuidwest meer jongerenoverlast ervaren dan gemiddeld in de stad (34% ten opzichte van 23,5%). Ook worden er in Zuidwest meer onveiligheidsgevoelens ervaren (43% )dan gemiddeld in de stad (33%).
• De wijk Zuidwest krijgt van bewoners een 6,2 als rapportcijfer algemeen buurtoordeel. Opvallend zijn de verschillen tussen enerzijds Kanaleneiland en Transwijk (5,7) en anderzijds Rivieren- en Dichterswijk (7,3). Ook de rapportcijfers over sociale cohesie laten verschillen zien: Kanaleneiland (5,3), Transwijk (4,7) en Rivieren- en Dichterswijk (6,0). Het stedelijk rapportcijfer is overigens 5,8.
• Relatief veel bewoners van Zuidwest voelen zich sociaal geïsoleerd (13% tegenover 9% stedelijk). Ook op de indicatoren sociale cohesie, zelfredzaamheid en maatschappelijk welbevinden scoort Zuidwest lager dan stedelijk. Een goede ontwikkeling is wel dat de toekomstverwachtingen langzaamaan een positieve trend laten zien. Ook zijn er relatief veel bewoners actief in de wijk.
• De staat van de openbare ruimte in Zuidwest krijgt een 5,9. In heel Utrecht wordt er gemiddeld een 6,6 gegeven. Opvallend is dat in Rivieren- en Dichterswijk (6,7) en Transwijk (6,4) de cijfers beduidend hoger liggen dan in Kanaleneiland (5,9). Bewoners hebben in Zuidwest (vooral in Kanaleneiland) last van rommel en afval op straat.
• De (on)tevredenheid over de verkeersveiligheid en de parkeergelegenheid voor auto’s en fietsen in de buurt is vergelijkbaar met het stedelijke beeld. Verkeersproblematiek (te hard rijden, te hoge parkeerdruk) is volgens bewoners het grootste probleem in de wijk.

Kaart van de wijk

Wijkambities Zuidwest 2014 - 2018

De Wijkambities 2014 – 2018 zijn met de actuele ontwikkelingen in 2017 in een perspectief gezet – op weg naar de nieuwe Wijkopgaven!

‘Samen bouwen aan een leefbare en veilige wijk waar iedereen met plezier kan wonen, leren, spelen en werken’ is de ondertitel die we hebben meegegeven aan de Wijkambitie Zuidwest 2014 – 2018. Vanuit alle wijken wordt (vanuit de voortdurende Wijkdialoog en - signalen uit het netwerk) gevraagd om ‘schoon, heel en veilig’ en ‘prettig samenleven’. Kortom aandacht voor de gezonde wijk.

De gezonde wijk
Duurzame gezonde verstedelijking betekent gezond, vitaal, sociaal en zelfstandig samenleven in een schone, prettige, duurzame en economische welvarende stad. Een belangrijk aspect daarbij is de inrichting van de leefomgeving voor het welbevinden van de bewoners en gebruikers. Belangrijk is dat de omgeving levendig, afwisselend en (sociaal) veilig is ingericht, waarbij aandacht is voor de gezondheidsbescherming van bewoners. Daarnaast dient de leefomgeving de bewoners en gebruikers uit te nodigen tot gezond gedrag. Het is belangrijk dat mensen elkaar kunnen ontmoeten en voldoende kunnen bewegen.

Schoon, heel, veilig en prettig samenleven is de 'basiskwaliteit' die inwoners verwachten van hun directe leefomgeving. Bij schoon speelt nu heel sterk de problematiek van de vervuiling rondom de ondergrondse containers. Bij heel speelt de gewenste extra aandacht voor de kwaliteit van de woonomgeving – juist ook na renovatie of nabijgelegen nieuwbouw. Bij veilig gaat het – naast de specifieke veiligheidsaanpak – ook steeds meer om verkeersveiligheid en de gewenste extra aandacht voor verkeer & parkeren in de gehele wijk. Wat blijft is de specifieke aandacht voor sociaaleconomische kwetsbare situaties van gezinnen in bepaalde straten en buurten. Deze vorm van ‘basiskwaliteit’ die iedereen verwacht in zijn directe leefomgeving komt niet vanzelf. Het vereist een voortdurende professionele inzet van gemeente, politie, corporaties en instellingen. Het vereist ook voor sommige bewoners een vorm van gedragsverandering. Daarbij is het voortdurend ‘schakelen’ tussen dat wat we als professionele organisaties daarin (kunnen) doen en wat mensen doen, vragen en willen.

Schoon en heel is voor mensen een wezenlijke kwaliteit van hun woon- en werkomgeving; er wordt soms specifieke aandacht gevraagd voor locaties in de wijk of meer thematisch (vervuiling - verkeer & parkeren); specifieke aandacht wordt gevraagd om toenemende druk op de leefomgeving door gebieds- en infrastructurele ontwikkeling (Dichterswijk / Transwijk / HOV-as door de wijk) en het tijdelijk effect van de uitvoering hiervan (in de hele wijk Zuidwest). In 2017 en 2018 is veel zichtbaar in uitvoering.

Veilig leven en wonen in de wijk is daarom ook een belangrijk speerpunt. Een 100% veilige samenleving bestaat niet, maar we streven naar een basisniveau van Veiligheid in de wijk. Het veiligheidsgevoel in de wijk is afgelopen jaar weer wat afgenomen, waarschijnlijk mede onder invloed van mondiale factoren (terroristische aanslagen, oorlogen met vluchtelingenproblematiek en snelle wereldwijde verspreiding van informatie). We monitoren op basis van de meldingen die binnenkomen bij de Gemeente en de Politie, signalen van bewoners en werkers in de wijk wat er gebeurt. We ondernemen waar mogelijk actie. Bijvoorbeeld door extra inzet van Jongerenwerk of Doenja, Toezicht en Handhaving, het ondersteunen van bewonersinitiatieven, fysieke maatregelen (bijvoorbeeld extra snoeien of verlichting) of een delict gerichte of persoonsgerichte aanpak. We werken intensief samen met Politie, instellingen, organisaties en bewoners om goed waar mogelijk preventief zaken op te pakken en goed te acteren op signalen die er zijn. Door samen op te trekken staan we sterker in de aanpak van problemen. Prioriteit ligt bij de High Impact Crimes (woninginbraken, geweldsdelicten, overvallen) en jeugdoverlast en criminaliteit. Naast het handhaven van deze prioriteiten is het van belang om waar nodig flexibel in te steken op actuele thema’s of situaties die onze aandacht vragen zoals polarisering en radicalisering, ondermijnende criminaliteit, een hoog aantal autokraken in de wijk, Oud en Nieuw of problemen in een bepaald deel van de wijk waarvoor een specifieke aanpak wordt gevraagd.

Jeugd
Extra aandacht rondom jeugd zal uitgaan naar thema’s als Ouderbetrokkenheid & opvoeding,
Geestelijke Gezondheidszorg, Schuldenproblematiek jongeren (en effect op gezin), de 12-min problematiek (doorgaande lijn 10 – 14 jaar), meiden en schoolverzuim. Voor dit laatste is er vanuit Leerlingzaken gestart met een gerichte interventie (‘Focus’) door het benaderen van (vroegtijdig-) schoolverlaters via onder andere huisbezoeken.

Prettig samenleven (in een schone, hele en veilige leefomgeving) is voor mensen net zo wezenlijk; nog steeds wordt aandacht gevraagd voor jeugd (-overlast – maar ook leren & werken) en opvallend in Kanaleneiland, Transwijk en Rivierenwijk meer aandacht gevraagd voor ouderen. De specifieke aandacht voor kwetsbare groepen blijft. Steeds scherper zien we dit terug in vraagstukken rondom armoede en mede daardoor ontwikkelingen in termen van polarisatie, potentiële radicalisering en criminalisering. Extra aandacht is daarom nodig in de ontwikkeling van de zgn. Sociale Basis op het terrein van Onderwijs, cultuur, sport en zorg en welzijn. Tegelijkertijd ligt hier juist ook de kracht van het initiatief en daar waar bewoners elkaar ook kunnen helpen in het samenleven.

Wijkraadsadvies ‘Langer Zelfstandig wonen en zorg in Zuidwest’
De Wijkraad Zuidwest heeft de jaarlijkse wijkraadpleging in 2015/2016 gehouden over de ‘Transitie van de zorg in Zuidwest’. In Utrecht en in de wijk zuidwest zijn tal van organisaties actief op het terrein van de zorg. Buurtteams, mantel- en vrijwilligerszorgorganisaties, die samen actief op zoek zijn naar doelmatige en doeltreffende samenwerking, waarbij de oudere centraal staat. Voor een doeltreffende en doelmatige zorg is het woud van initiatieven wellicht verwarrend voor alle partijen. Daarom was de vraag bij de wijkraadpleging om op systematische wijze de bestaande zoektochten van netwerken van organisaties in beeld te brengen, vanuit het perspectief van de oudere. Verbeterpunten voor 2017 en verder zijn aangegeven in een wijkraadadvies. Hiervoor zal in 2017 en 2018 nader aandacht zijn.

Sociale opgaven
Eind 2016 hebben we de eerste ‘Sociale Wijktafel’ georganiseerd met professionele organisaties uit de wijk en mensen van de gemeente. Met deze bijeenkomst hebben we meer focus gekregen op de belangrijkste Sociale Opgaven in de wijk. Deze opgaven richten zich op de volgende thema’s:

• Armoede geduid in begrippen als achterstand en rondkomen, maar ook verbonden aan risico’s van toenemende polarisatie, radicalisering en criminalisering. Deze vraagstukken zijn meer gefocussed in Kanaleneiland – Transwijk, maar spelen natuurlijk ook andere delen van de wijk. Bij armoede gaat het vooral ook om begrippen als Taal, Activering en Persoonlijk netwerk van mensen.
• Jeugd in Zuidwest, waarbij het gaat om thema’s als ouderbetrokkenheid – opvoeding (de wijkacademie die in Kanaleneiland is gestart), de Geestelijke Gezondheidszorg/ Licht Verstandelijke Beperkten, schuldenproblematiek jeugd (met effect op gezin), de 12-min problematiek (‘aanstormend talent’), de meidenproblematiek en Schoolverzuim
• Ouderen en hun specifieke vragen (zie ook wijkraadpleging Wijkraad), gefocussed in Rivieren- en Dichterswijk, maar natuurlijk ook in andere delen van de wijk. Het gaat daarbij om thema’s als langdurige zorg, de Geestelijke Gezondheidszorg, maar juist ook de Kracht van het organiserend vermogen van de wijk rondom ouderen.

Deze opgaven worden uitgewerkt in een thematische netwerkanalyse. Hiermee geven we meer focus op de thema’s, de vraagstukken die hierin spelen, de betrokkenheid van bewoners die hierin versterkt kan worden, de mogelijk extra inzet die gewenst is en vooral de samenwerking die hierdoor versterkt kan worden. De Sociale Wijktafel was georganiseerd rondom het netwerk van Jeugd & Veiligheid (in de leeftijd 12+). De extra aandacht die juist ook de jonge kinderen en hun ouders vragen zetten we ook in 2018 door.

Vreedzame Wijk en Gewoon Opgroeien
Mogelijkheden bieden aan kinderen van 0 jaar tot zelfstandigheid om zichzelf –met behulp van ouders en professionals- zo goed mogelijk te kunnen ontwikkelen. De Vreedzame school is ook in Rivieren- en Dichterswijk in uitvoering. In Kanaleneiland – Transwijk geven we vorm aan de ‘Vreedzame wijk 2.0’ ook wel genoemd de VW-Golf. Dit betekent het verder stimuleren van het ‘eenduidig pedagogisch klimaat’ vanuit de basisscholen, ook naar ouders en professionals die rondom kinderen een actieve rol spelen. Beleidsinterventies en netwerken die zich richten op ouderbetrokkenheid worden meer met elkaar verbonden (Vreedzame Gewoon opvoeden/opgroeien – gezonde wijkaanpak).

Leren, werken en wijkeconomie
Het versterken van de sociale weerbaarheid van wijkbewoners in een sociaal economisch kwetsbare situatie en het verbinden van hun eigen kracht met de economische vitaliteit van de wijk. Het door initiatiefnemers/ sociaal ondernemers ontwikkelde Leerwerkbedrijf (Terecht!) is verder doorontwikkeld. Intensieve samenwerking met diverse professionele partners rondom jeugd (ROC’s, JoU, Doenja, Gemeente) moet leiden tot meer gerichte mogelijkheden. Vooral stage- en leerwerk-plekken. Diverse andere initiatieven die zich ook richten op werkgelegenheid worden ondersteund en met elkaar verbonden. In 2018 blijven we dit ook extra aandacht geven.

De sociale basis versterken
Ook in 2017 werken gemeente, organisaties en instellingen verder met een andere aanpak in de zorg en ondersteuning voor mensen die het (tijdelijk) niet zelf redden. Het gaat hierbij om drie grote velden:

• Meedoen naar vermogen - Integrale aanpak voor Utrechters die het (tijdelijk) niet zelf redden.
• Zorg voor jeugd - Nieuwe aanpak van de zorg voor gezinnen, kinderen en jongeren in de stad.
• Participatiewet - De kortste weg naar werk, eigen verantwoordelijkheid centraal en ondersteuning bieden waar nodig.

De uitvoering van de buurtteams werd in 2017 verder geconsolideerd, alle teams kwamen verder op sterkte. Ook wordt verder gebouwd aan de samenwerking van de buurtteams met de jeugdgezondheidszorg, het onderwijs, het jongerenwerk, de sociaal makel organisaties, de wijkverpleging en huisartsen. We zoeken naar ‘nieuwe wegen in de sociale basis’. In 2018 zal veel aandacht zijn voor de verdere versterking van die sociale basis. Het gaat daarbij om de inhoudelijke opgaven, maar juist ook om organisatorische opgaven. Wat zien uitvoerende partners zoals Doenja, JoU, het Buurtteam, Spelenderwijs, U-Centraal tot hun (gezamenlijke-) opdracht? Hoe kunnen zij dit naar elkaar en in samenwerking met (actieve-) bewoners zichtbaar maken? Hierin ligt ook voor de gemeente (MO-VG-Wijkbureau) een actieve rol. Welke rol kunnen bewoners hierin nog beter krijgen? Het Wijkplan Sociale Prestatie / Dagondersteuning (SP/DO) 2018 is hierin een prachtig voorbeeld hoe rondom het thema van sociaal kwetsbaren inhoudelijke en organisatorische samenhang ontstaat, door het aanbieden van laagdrempelige groepsondersteuning.

Zelforganiserend vermogen – ruim baan voor initiatief
Ook in 2017 hebben we een aantal prachtige initiatieven gezien van bewoners en ondernemers die zich willen inzetten voor hun directe werk- en woonomgeving. Initiatieven die ook in 2018 doorgang zullen vinden. Het is een enorme uitdaging dit organiserend vermogen de komende jaren zo veel mogelijk aan te spreken en zo goed mogelijk tot uiting te laten komen. Dit vereist een andere rol van gemeente en professionals in de wijk. Minder bepalend, sturend, meer richting gevend en verbindend. Hierover zijn we op vele verschillende manieren met initiatiefnemers, stedelijke netwerken, politiek en ambtenaren in gesprek (‘Samen leren en werken aan de stad’) en in de wijk in gesprek. We starten in 2017 een leerexperiment dat doorloopt in 2018, waarbij we onderzoeken hoe initiatieven verduurzaamd kunnen worden. Het gaat daarbij om de (publieke-) waarde die door een initiatief wordt gerealiseerd, de kracht van de eigen organisatie en de middelen die hiervoor beschikbaar zijn. Voor Zuidwest is per jaar
0,367miljoen euro aan initiatievenfonds beschikbaar.

Buurtaanpakken in Zuidwest
Een op de buurt afgestemde aanpak voor Rivierenwijk, Dichterswijk en Kanaleneiland Noord, waarbij direct concrete ideeën en opgaven worden uitgevoerd. Deze verbindende buurtaanpakken worden door actieve bewoners en professionals in het wijknetwerk als zeer waardevol ervaren. Zij stimuleren een actieve rol van bewoners en een meer gerichte inzet van het initiatievenfonds. Hieronder de belangrijkste update.

Rivierenwijk Centraal
Een gezamenlijke inzet van bewoners, ondernemers, partners in de wijk en gemeente is gericht op verbinding tussen de mensen onderling in Rivierenwijk. Dit betekent extra aandacht voor specifieke plekken in de wijk. Dit heeft zijn vruchten afgeworpen. Op de benoemde hotspots Amerhof, Maasplein en het gebied rondom het Strandpaviljoen is de situatie sterk verbeterd. Zo is er verbinding gemaakt tussen overlastgevende groepen en bewoners. Daardoor zijn de spanningen op deze locaties afgenomen. Dit betekent overigens niet dat de aandacht voor deze locaties mag verslappen. In het Strandpaviljoen is ruimte vrijgemaakt op de begane grond voor een buurthuiskamer en activiteiten voor jongeren.
Daarnaast is er extra aandacht voor vergroening en verfrissing van de wijk. Op een aantal plekken is dit gerealiseerd. Zoals op het Drakeplein.
Herwaardering van het winkelgebied Rijnlaan/Balijelaan is in gang gezet. Er zijn nieuwe, leuke winkels bijgekomen. Er wordt gewerkt aan meer bekendheid waar men met initiatieven terecht kan. De aanpak is erop gericht bewoners en ondernemers een meer actieve rol te geven bij het initiëren van initiatieven in Rivierenwijk. De rol van de gemeente wordt daarmee verbindend, enthousiasmerend en faciliterend.
Een nieuw aandachtpunt voor de komende periode zijn de ouderen. Uit onderzoek blijkt dat het nodig is om deze groep beter in beeld te krijgen. Diverse partijen in Rivierenwijk ontwikkelen initiatieven op dit thema.

Dichterswijk verdicht
Vanuit het perspectief van bewoners en ondernemers in samenhang kijken naar de verschillende fysieke gebieds- en infrastructurele ontwikkelingen in en rondom de Dichterswijk. Overzicht bieden in de samenhang en verbinden. Door studenten van het Grafisch Lyceum is een website gemaakt, waar de projecten en initiatieven op ingevuld gaan worden.
Ook wordt er ruimte geboden aan initiatieven vanuit de buurt voor verbetering van de leefomgeving en vergroting van de sociale samenhang. Daarbij hebben initiatieven zoals ‘Ringpark Dichterswijk’ , het ‘Bijtankstation’ en de muurschildering Van Zijstweg een beeldende en verbindende functie. Door deze initiatieven ontstaat een vernieuwende vorm van dialoog over de (fysieke én sociale) ontwikkelingen in de wijk. En voor de opgave voor de toekomst.

Kanaleneiland Noord
Een meer organische buurtaanpak (diverse interventies losser op elkaar afgestemd) met een goede balans tussen fysieke – en sociaaleconomische ontwikkeling en beheer. Dit betekent enerzijds vooral extra aandacht voor de fysieke structuur en - leefomgeving, in aansluiting op de nieuwe planontwikkeling van diverse woningbouwlocaties. Tegelijkertijd met actieve bewoners op buurtniveau het gesprek aangaan wat er bij hen leeft. En anderzijds vanuit verschillende invalshoeken de focus richten op de maatschappelijke problematiek in de wijk. Gerichte stimulans om hier juist initiatievenfonds in te zetten is noodzakelijk.

Van wijkambities 2014-2018 – naar de nieuwe Wijkopgaven.
In het kader van de motie ‘Vernieuw de wijkparticipatie’ is de notitie ‘Al doende Vernieuwen’ gemaakt die een uitwerking geeft aan de in de motie geformuleerde vier richtingen voor vernieuwing:

1. Meer flexibele vormen van participatie in de wijk
2. Meer aandacht voor betrokkenheid tijdens de planvorming in plaats van aan het eind
3. Betrokkenheid van een meer gemêleerde groep inwoners en
4. Heldere afspraken over invloed en besluitvorming.

Bij al de programma’s, projecten en initiatieven vanuit de gemeente in Zuidwest hebben wij hiervoor speciale aandacht. Extra aandacht geven we hierbij aan het project ‘Rondje Stadseiland’.

Daarnaast zijn wij medio 2017 gestart met het bepalen van de nieuwe Wijkambities of beter gezegd: wat zijn de belangrijkste opgaven in de Wijk? Wat zijn de belangrijkste Sociale opgaven? Wat zijn de belangrijkste fysieke opgaven? Wat vinden bewoners en ondernemers hiervan? Hoe kunnen we dit zo goed mogelijk zichtbaar maken? Welke onderwerpen vragen dan in 2018 en verder extra aandacht? Wat voor inzet van mensen en middelen is daarvoor noodzakelijk? Eind 2017/begin 2018 komen we met een ‘eerste wijkbeeld’ gebouwd op allerlei ervaringen, inzichten en ontmoetingen in de wijk.

Verder lezen:
In de volgende hoofdstukken hanteren we in het beschrijven van de belangrijkste programmapunten nog wel steeds de ordening van de eerdere wijkambities:
Hoofdstuk 3: Vreedzame wijk                                     
Hoofdstuk 4: Leren, werken en wijkeconomie                                              
Hoofdstuk 5: Buurtaanpak Zuidwest (Rivierenwijk Centraal, Dichterswijk Verdicht Kanaleneiland)
Hoofdstuk 6: Complexe projecten en trajecten                                                               
Hoofdstuk 7: Gebiedsaanpak in Zuidwest (Kanaleneiland Zuid en Merwedekanaalzone/Woonboulevard)                                                                                                                

Wijkambitie 1: Vreedzame wijk

Mogelijkheden bieden aan kinderen van 0 jaar tot zelfstandigheid om zichzelf –en met hulp van ouders en professionals- zo goed mogelijk te ontwikkelen.

Doelstellingen van de programma’s ‘Vreedzame wijk’, ‘Gezonde Wijkaanpak’ en ‘Gewoon opvoeden’ worden hierin op elkaar afgestemd. Tevens vindt afstemming plaats met een extra impuls vanuit de Utrechtse Onderwijsagenda (Rijk en breed aanbod). Prioriteit ligt bij Kanaleneiland en Transwijk.  

3.1 Vreedzame wijk 2.0.
Partners in Kanaleneiland werken vanuit een eenduidige pedagogische visie waarbij aangesloten wordt bij de uitgangspunten van de Vreedzame School, een programma voor democratisch burgerschapsontwikkeling voor basis-en voortgezet onderwijs en MBO. Het streven is om in het kader van een pedagogische civil society de werelden van kinderen en jongeren op een voor hen herkenbare wijze aan elkaar te verbinden zodat houding en vaardigheden op het gebied van burgerschap in zoveel mogelijk verschillende contexten kunnen worden ontwikkeld. Hierbij wordt uitgegaan van de volgende domeinen (pijlers):

1. een positieve sociale gemeenschap
2. taken en verantwoordelijkheid (eigen en algemeen belang)
3. conflicthantering en mediation
4. diversiteit (inclusieve samenleving)

In Vreedzaam 2.0 ligt de focus op het intensiveren van het aandeel van ouders/bewoners in het pedagogisch klimaat in de werelden van hun kinderen (in en om de school, de straat, de wijk). Dit vraagt inzet en bereidheid tot samenwerken op andere wijze dan de gebruikelijke van alle partijen (school/ouders/organisaties). De inzet voor Vreedzame wijk is ook in Rivieren- en Dichterswijk actief. Focus de komende tijd zal zijn op met ouders praten, ouders benoemen wat belangrijk voor hen is, segregatie op scholen, polarisatie in de samenleving, cultuur sensitiviteit, doorgaande lijn 10-14 jaar, democratisch burgerschap en verbinden van de leefwerelden school en publieke domein.

Inzet gemeente: MO-VG-WB, samen met (wijk)partijen

3.2 Gezonde wijkaanpak
Volksgezondheid werkt – samen met iedereen die zich betrokken voelt en toont in de wijk aan een gezonde wijkontwikkeling met als doel het verkleinen van gezondheidsverschillen. Belangrijke partner in het netwerk van de Gezonde Wijk is de GEZ (geïntegreerde eerstelijnszorg), initiatiefnemer van de Gezonde wijkaanpak. Volksgezondheid van de gemeente Utrecht is één van de deelnemers in dit netwerk, naast onder anderen sociaal makelaars, huisartsen, buurtzorg en andere zorgaanbieders. In samenspraak met partners – GEZ, initiatiefnemers, vrijwilligers en sociale ondernemers - formuleren we de opgave met betrekking tot gezondheid in een wijk of buurt. Vanuit Volksgezondheid sluiten we zoveel mogelijk aan bij in- en externe partners, zodat iedereen eigenaarschap ervaart en vanuit zijn meerwaarde kan bijdragen. Wij zetten ook in op leren van elkaar en tussen de wijken onderling. 

Volksgezondheid werkt in de wijk Zuidwest vanuit drie speerpunten aan de Gezonde Wijk: ‘Veerkrachtige gezinnen’, ‘Taal en gezond opgroeien’ en ‘Gezond eten en bewegen’. Binnen deze thema’s hebben het bereik van de Turkse medemens speciale aandacht, evenals armoede en schuldenpreventie. Deze laatste twee zijn belangrijke thema’s bij de Gezonde Wijkaanpak van de eerder genoemde GEZ.

3.2.1 Veerkrachtige gezinnen
We investeren in Utrecht in een gezonde en kansrijke toekomst van kinderen (gezonde start). We willen graag dat Utrecht een stad is waar kinderen gezond en veilig opgroeien en de mogelijkheid hebben om hun talenten te ontwikkelen en zich maximaal te ontplooien. Wanneer gezinnen veerkrachtig zijn, kunnen zij tegenslagen en veranderingen beter het hoofd bieden en groeien kinderen gezonder en veiliger op. Voorbeelden van activiteiten en projecten zijn:

• JGZ Spreekuur in de speeltuin: Jeugdgezondheidszorg sluit aan bij de leefwereld van ouders en kinderen, de drempel is laag.
• Moeder-baby groepen: moeders met baby komen bij elkaar om te leren over groei en opvoeding van hun kind. Zij leren van elkaar en de aanwezige professionals. http://www.jeugdengezinutrecht.nl/pagina/in-gesprek-over-opvoeden/660757
• Samenwerking ‘Nieuw Welgelegen, gezinnen in hun kracht’: Vrijwilligers, krachtige bewoners ondersteunen in samenwerking met professionals vragen van kwetsbare gezinnen. http://www.nieuw-welgelegen.nl/gezinneninhunkracht

3.2.2 Taal en gezond opgroeien
Wanneer taalvaardigheden verbeteren, heeft dit een positief effect op de gezondheid en kansen voor kinderen. We gaan (verder)in kaart te brengen wat er al gebeurt, wat er nog nodig is en wie daar een rol in kan spelen. Daar waar mogelijk sluiten we aan bij bestaande overleggen, zoals de ‘Sociale Wijktafel’ rondom taal en de GEZ (geïntegreerde eerstelijnszorg). Op inhoud zorgen we dat er waar nodig advies komt van deskundigen.

We agenderen het thema vanuit twee perspectieven: het versterken van taal – en gezondheids-vaardigheden en het beter aansluiten bij Utrechters in Kanaleneiland die laag geletterd zijn en over ‘lage gezondheidsvaardigheden’ beschikken. Voorbeelden van activiteiten en projecten zijn:

• Breinbouwers: een werkvorm met visuele praatkaarten, die momenteel wordt ontwikkeld (in pilotfase). De kaarten ondersteunen het gesprek met ouders over de cognitieve- en taalontwikkeling van hun kind. Daarnaast nodigen de kaarten ouders uit om thuis makkelijk toepasbare activiteiten te doen op verschillende dagelijkse momenten en hiermee aandacht te hebben voor de (cognitieve-, taal- ontwikkeling van en hechting met hun jonge kind (0-2 jaar).
• Bijdragen aan de Sociale wijktafels rondom Taal. Het Wijkbureau heeft i.s.m. MO een brede sociale wijktafel georganiseerd om helder te krijgen waar de belangrijkste vraagstukken in het sociale domein liggen (en wat we daar gezamenlijk aan kunnen doen?). Met stip op 1 in Kanaleneiland & Transwijk staat armoede. Belangrijke aspecten hierbij zijn: Taal, Persoonlijk netwerk en Activering

3.2.3 Gezond eten en bewegen
Er gebeurt al veel op het gebied van ‘gezond gewicht bij kinderen’. Zo hebben diverse partijen in de wijk aandacht voor gezonde voeding en dagelijks bewegen. Er is gezond beleid op de peutercentra en de meeste basisscholen in de wijk hebben een gezond beleid en/of stimuleren de gezonde keuze. Er is een ketenoverleg in de wijk met diverse partners (huisarts, buurtteam) over kinderen die al overgewicht hebben. Er is een pilot ketensamenwerking overgewicht waarbij JGZ nog meer een centrale coördinatie-rol krijgt.
Vanuit volksgezondheid (en meer specifiek vanuit de Jeugdgezondheidszorg) gaan we de samenwerking met scholen en voorscholen versterken en de zichtbaarheid van de JGZ voor ouders vergroten. We maken verbinding met thema’s als armoede en voeding/voedsel. En we zetten vooral de bestaande inzet op dit thema door in 2018.

Belangrijke algemene aandachtspunten:

1. Beter bereiken van de Turkse doelgroep.
2. Armoede en gezondheid (rondkomen).
3. De gezonde keus aantrekkelijk maken

Voorbeelden van activiteiten en projecten zijn:

• Verkenning op toegankelijk, plantaardig en betaalbaar voedsel (planvorming)
• Samenwerking met ‘Harten voor sport’ bij de verkenning beweegmogelijkheden in de wijk
• Samenwerking met de Universiteit Utrecht in de wijk: onder andere Living Lab en Gezond Snacken
• Samenwerking met de HKU en basisscholen in de wijk: Traktatieschaal en klein trakteren. Samenwerking met basisscholen op vignet gezonde school https://www.gezondeschool.nl/ondersteuningsaanbod-2017

Inzet gemeente: Volksgezondheid met bewoners en wijkpartners

3.3 Gewoon Opvoeden (- doe je samen)
Inzet is om vanuit de gewenste ontwikkeling van de Basiszorg bij te dragen aan een ‘sterke basis’: in het gezin, op straat / in de buurt en wijk en ook op school en andere basisvoorzieningen.
De kapstok voor onze inzet wordt bepaald door de gemeenschappelijke thema’s:

1. Een heldere, actief uitgedragen pedagogische visie;
2. Sterke professionals, in het bijzonder waar het gaat om effectieve, vroegtijdige signalering. Soms om snel gespecialiseerde kennis in te schakelen, soms om juist te voorkomen dat zaken geproblematiseerd worden;
3. Samenwerking tussen professional en ouders; partnerschap met ouders en jongeren
4. Mogelijkheden voor ouders om uit te wisselen met andere ouders en hun eigen kennis en competenties op het vlak van opvoeding en ontwikkeling te vergroten.

Jeugdgezondheidszorg van de Gemeente Utrecht en Spelenderwijs Utrecht hebben een facebook-pagina gemaakt: ‘Gewoon Opvoeden doe je samen’. Dit deden zij om de samenwerking en samenhang tussen professionals en vrijwilligers die werken met jonge kinderen te versterken. Samenwerking met de partners binnen Gewoon Opvoeden.

3.3.1 Wijkacademie Opvoeden: ouders uit de wijk praten gezamenlijk over opvoeden, de omgeving en gezondheid. Ze leren van elkaars ervaringen en verhalen en bedenken wat zij nodig hebben om kinderen positief te laten opgroeien in de wijk of buurt. Gelijkwaardigheid tussen ouders en professionals is een belangrijk aspect van de Wijkacademie. Daarnaast stimuleren de gesprekken de reflectie op het ouderschap door bijvoorbeeld te vragen naar de waarden die het kind zou moeten meekrijgen vanuit thuis. Een Wijkacademie gaat aan de slag met de thema’s die ouders aandragen en richt zich op empowerment van ouders en andere wijkbewoners met betrekking tot opvoeden.

Inzet gemeente: VG-JGZ en MO-Onderwijs met JoU, Buurtteam J&G, DOENJA Dienstverlening en Spelenderwijs.

3.4 Utrechtse Onderwijs Agenda
Bestuurlijke en uitvoerende verbinding van partners, initiatieven en activiteiten die werken aan de bevordering van talentontwikkeling voor alle kinderen. Ervan uitgaande dat die verbinding een rijk en breed aanbod creëert en de talentontwikkeling stimuleert. Het gaat om onder andere:

• Rijke, ruime speel en leer omgeving
• Breed educatief aanbod
• Partnerschap van ‘opvoeders’
• Verbinding van formeel en informeel leren
• Brede vorming en talentontwikkeling
• Stimuleren van ‘advanced skills’

Inzet gemeente: MO-Onderwijs – VG – Wijkbureau met wijkpartners en ouders & kinderen

3.5 Schoolmaatschappelijk werk,
Reguliere uitvoering schoolmaatschappelijk werk in Zuidwest op hulpverlening en opvoedingsondersteuning bij alle basisscholen in Zuidwest.

Inzet gemeente: Maatschappelijke Ontwikkeling, buurtteams

3.6 Vrijetijdsbesteding
Uitvoering van de werkmethode Verdient een Tien op een aantal locaties in Kanaleneiland en Transwijk. Deze extra inzet van kinderwerk richt zich op het vergroten van de betrokkenheid van kinderen op elkaar en het stimuleren van ouderbetrokkenheid.

Inzet gemeente: Maatschappelijke Ontwikkeling, uitvoering door Doenja dienstverlening.

Verantwoordelijk: Maatschappelijke Ontwikkeling

3.7 Sportpedagoog
Sportpedagoog biedt ondersteuning aan sportverenigingen (waarvan minimaal een in Zuidwest) door trainers, coaches, begeleiders om te leren gaan met handelingsverlegenheid binnen de vereniging. De methodiek Vreedzaam maakt onderdeel uit van de aanpak.  

Inzet gemeente: Maatschappelijke Ontwikkeling  

3.8 Jongerenwerk
Uitvoering van het reguliere jongerenwerk in Zuidwest waarbij geldt dat de jongerenwerkers acteren op de vraag, dus doen wat nodig is. Daarbij zien wij een trend dat de vraag naar jongerenwerk, door de groei van de stad en dus van (kwetsbare) jongeren, toeneemt en ook de vraag van (mede) opvoeders zoals onderwijspersoneel, zwembadpersoneel, stadswachten, politie etc. naar de expertise van jongerenwerkers. Met gelijkblijvende budgetten dienen er daarom keuzes gemaakt te worden.

Inzet gemeente: Maatschappelijke Ontwikkeling, stedelijk budget, uitvoering door JoU samen met diverse (wijk)partijen.
Verantwoordelijk: Maatschappelijke Ontwikkeling

3.9 Jeugdsportbegeleider
Pilot voor 4 jongeren in Zuidwest die geen werk hebben of opleiding doen en wel affiniteit met sport en bewegen. Zij worden opgeleid tot jeugdsportbegeleider en gaan activiteiten voor jongeren (met name de groep 13 en 16 jaar) organiseren.

Inzet gemeente: Maatschappelijke Ontwikkeling (leerlingzaken en de thuiszittersaanpak, S&S) uitvoering door JoU en Harten voor Sport

3.10 Tiener Veilige Vindplaats
Uitvoering van het reguliere jeugd- en tienerwerk via de methode Veilige Vindplaats met extra (middag)aanbod voor tieners en doorgeleiding naar hulpverlening in Kanaleneiland.

Inzet gemeente: Maatschappelijke Ontwikkeling, uitvoering door JoU samen met diverse (wijk)partijen)
Verantwoordelijk: Maatschappelijke Ontwikkeling

3.11 Aanpak Woonoverlast
Gerichte hulpverlening (casemanagement) aan multiproblem gezinnen in Kanaleneiland.

Inzet gemeente: Maatschappelijke Ontwikkeling

3.12 Cultuurhuis Kanaleneiland
Uitvoering van het wijkcultuurprogramma conform de meerjarenafspraken cultuurnota 2017-2020.

Inzet gemeente: Maatschappelijke Ontwikkeling, uitvoering door Stichting Jongeren Cultuurhuis Kanaleneiland

3.13 Sociale prestatie en Dagondersteuning,(SP/DO) – Ouderen
In Zuidwest is een brede inventarisatie gemaakt van de behoeften in de wijk en het aanbod. Ook zijn er al praktische afspraken gemaakt over de samenhang van het aanbod. Een snelle slag is al direct gemaakt met afstemming over ‘Samen eten’ door het Leger des Heils en de Huiskamer Hart van Noord op de donderdag. Andere ter plekke geboekte snelle successen waren: beter benutten van de bus van Vecht en IJssel en het idee om ook in deze wijk een sirenelunch te organiseren. Mooi om te zien!
Als eerste thema om op te pakken heeft deze wijk vervoer gekozen. Zo’n concreet onderwerp helpt om te focussen en stappen te zetten. Maar de ambitie van het plan is breder. Er zijn meerdere thema’s benoemd waaromheen projectgroepen worden gevormd. Vanuit de Sociale Wijktafel is extra aandacht gevraagd voor ouderen specifiek op de thema’s Langdurige zorg/GGZ en Kracht van de wijk. Als het gaat om ouderen is er vanuit de Dagondersteuning relatief veel inzet op ontmoetingsplekken in Transwijk en Kanaleneiland. Een positieve ontwikkeling hierbij is dat in de communicatie richting ouderen steeds gezamenlijk wordt opgetrokken en dat het aanbod steeds beter op elkaar is afgestemd. In Rivierenwijk-Dichterswijk zijn de mogelijkheden voor ontmoeting en zingevende daginvulling voor ouderen niet voldoende, dit speelt met name in de omgeving van het Strandpaviljoen. Hiervoor is al een extra uitvraag gedaan maar dit heeft helaas nog niet geleid tot een passende oplossing. Met initiatiefnemers en belanghebbenden in de buurt wordt samen verder gezocht. Na het beoordelen van de subsidieaanvragen SP/DO voor 2017 is geconstateerd dat in Rivieren/Dichterswijk het ‘voor en door’ aanbod voor ouderen nog te klein is. Hiermee bedoelen wij groepsactiviteiten waarbij de ouderen zelf helpen bij de organisatie. Daarom is de mogelijkheid om subsidie aan te vragen voor deze buurten verlengd. We hopen dat er een goede aanvraag komt zodat er nog in 2017 gestart wordt. Tot juli 2017 is er geen aanvraag binnengekomen die voldoet.

3.14 Sociaal Makelaarschap
Opdracht van de sociaal makelorganisatie Doenja richt zich op het ondersteunen van bewonersnetwerken, het ondersteunen van initiatieven van individuele of groepen bewoners, het waar nodig organiseren van activiteiten voor kinderen, het coördineren en versterken van Vreedzaam in de wijken, het stimuleren van kinderen en hun ouders om zelf activiteiten te ontwikkelen en dit ondersteunen en faciliteren en het leveren van een bijdrage aan de 12- aanpak.
Specifiek voor het sociaal beheer is de opdracht bekendheid geven aan de bestaande accommodaties, bijdragen aan welkom voelen en participatie van bewoners in buurthuizen en speeltuinen, ondersteuning van vorming beheergroepen en hen ondersteunen voor de buurthuizen in de wijk, beheer van de speeltuinen en het ondersteunen van het opstellen van beheerplannen voor die speeltuinen die over willen naar zelfbeheer. Verder wordt er een bijdrage gevraagd op het gebied van onderzoek en ontwikkeling, vooral waar het gaat om horizontale verantwoording.

Wijkambitie 2: Leren, werken en wijkeconomie

Het versterken van de sociale weerbaarheid van wijkbewoners in een sociaaleconomisch kwetsbare situatie en het verbinden van hun eigen kracht met de economische vitaliteit van de wijk.

4.1 Keurmerk Veilig Ondernemen
Het uitvoeren van keurmerk gerelateerde activiteiten in diverse winkelgebieden en bedrijventerreinen in Zuidwest.

Inzet gemeente: Ontwikkelingsorganisatie Ruimte, Wijken, Veiligheid en Stadsbedrijven, uitvoering door Economische Zaken samen ondernemers(verenigingen).

4.2 Werkgelegenheidsoffensief
Ondersteuning van vraag en aanbod op arbeidsmarkt door onder meer het opzetten van laagdrempelige activiteiten voor mensen met een grote afstand tot de arbeidsmarkt.

Inzet gemeente: Maatschappelijke Ontwikkeling (Onderwijs/Werk en Inkomen) en Ontwikkelingsorganisatie Ruimte, Economische Zaken samen met diverse (wijk)partijen/netwerken

4.3 Toeleiding naar werk
Inzet van jobcoaches gericht op een betere aansluiting tussen school, stage en werk voor jongeren uit Kanaleneiland.

Inzet gemeente: Maatschappelijke Ontwikkeling, uitvoering door JoU samen met relevant (wijk)netwerk en ondernemers

4.4 VechtclubXL
Bedrijfsverzamelgebouw voor startende en gevestigde zelfstandige ondernemers in voormalig OPG complex. Het gaat om een particulier initiatief.

4.5 De Pionier
Bedrijfsverzamelgebouw voor startende en gevestigde ondernemers in voormalig ROC Grebbeberglaan.
Het is een initiatief van Mitros.

4.6 Diverse initiatieven
Verbinden van diverse initiatieven, die zich richten op de fysieke- en/of sociale ontwikkeling van de wijk, om werkplekken te creëren. Opnieuw een actieve rol hierin nemen specifiek voor Zuidwest in 2018.

Inzet door Wijkbureau met W&I, EZ, initiatiefnemers en sociale partners in de wij.

Wijkambitie 3: buurtaanpak Zuidwest

Gerichte buurtaanpak voor Rivierenwijk, Dichterswijk en Kanaleneiland Noord vanuit het perspectief van bewoners, ondernemers en professionals om te komen tot een gezamenlijke (nadere) analyse, ontwikkeling en beheer van de drie subwijken.

Rivierenwijk
5.1 Rivierenwijk Centraal
Een met de buurt afgestemde gezamenlijke inzet gericht op meer verbinding tussen de mensen onderling in Rivierenwijk.

De situatie rondom de hotspots Amerhof en Maasplein is aanzienlijk verbeterd. Door de gezamenlijke aanpak is er rust en balans gekomen tussen bewoners en bezoekers. Het is wel zaak de inzet te continueren om deze positieve ontwikkeling vast te houden. In het Strandpaviljoen is ruimte vrijgemaakt op de begane grond voor een buurthuiskamer en activiteiten voor jongeren.

5.1.1 Wij zijn de wijk
Buurtinitiatief van het Grafisch Lyceum waarbij leerlingen, wijkbewoners en ondernemers samen (kunst)projecten realiseren gericht op het verbeteren van de leefbaarheid. In 2017 vond het eerste succesvolle lustrum plaats.

Inzet partners: Grafisch Lyceum, bewoners, ondernemers en zzp-ers

5.1.2 ZZP-netwerk DIRK
Organisatie van en voor ZZP-ers in Rivieren- en Dichterswijk, die diverse activiteiten en bijeenkomsten organiseert en onderlinge verbondenheid tussen zzp-ers en van zzp-ers met de wijk stimuleert.

Inzet partner: DIRK

5.1.3 Jongeren en sport
Buurtinitiatief waarbij jongeren onder leiding van bewoners en de stichting Tamount sporten in een buurtgymzaal.

Inzet partners: organiserende bewoners en stichting Tamount

5.1.4 Buurthuiskamer Strandpaviljoen
Rondom de Noordzeestraat is overlast van jeugd. Ook wordt er een plek gemist waar bewoners elkaar kunnen ontmoeten. In het Strandpaviljoen is een benedenruimte vrijgemaakt die overdag gebruikt wordt als huiskamer voor de buurt en ’s avonds voor jongerenactiviteiten.

Inzet partners: Doenja, JoU, Buurtteam

5.1.4 De Nieuwe Jutter
Buurthuis in zelfbeheer waar vele activiteiten plaatsvinden voor en door bewoners, zoals "Buren voor buren" (buurtmaaltijden) en de koffie ochtenden voor ouderen.
Leerwerkbedrijf Terecht heeft hier haar thuisbasis.

Inzet partners: bewoners/beheerders/vrijwilligers de Nieuwe Jutter

5.1.5 Buurtfonds Rivierenwijk
Op initiatief van bewoners is het buurtfonds Rivierenwijk tot stand gekomen. Het fonds creëert een laagdrempelige toegang voor kleine bedragen tot het Initiatievenfonds.

Inzet partners: bewoners/beheerders/vrijwilligers de Nieuwe Jutter

5.1.6 Bewonersbod
Vanuit het Right to challenge starten vrijwilligers van de Nieuwe Jutter samen met de gemeente een pilot voor dagopvang voor ouderen. In plaats van naar een dagopvang kunnen ouderen terecht bij de Nieuwe Jutter.

Inzet gemeente: diverse afdelingen
Inzet partners: bewoners/beheerders/vrijwilligers de Nieuwe Jutter

5.1.5 Goeie burenclub
Actief netwerk van buurtbewoners en ZZP-ers op straatniveau, waarbij op verschillende vlakken onderling voor elkaar wordt gezorgd en genetwerkt.

Inzet partners: bewoners en professionals uit de buurt

5.1.6 Samen
In vervolg op Hoograven is in Rivieren-/Dichterswijk dit project ingevoerd, waarbij ouderen met een hulpvraag met elkaar en met mensen die hierbij kunnen ondersteunen in contact worden gebracht. Er ontstaan nieuwe netwerken. Er is een goed werkende, succesvolle ‘Samen’ Whatsapp groep.

Inzet partners: Doenja, zorgpartijen en vrijwilligers

5.1.7 Buurttuin De Zandloper
Verzelfstandiging van de speeltuin.

Inzet partners: Stichting speeltuin de Zandloper/bewoners

5.1.10 Reitdiepstraat 2e fase
Sloop van sociale huurwoningen en de bouw van 105 nieuwe huur- en koop- woningen op deze en de naastgelegen voormalige (werk) locatie van Bo-Ex en Stadswerken aan de Jutfaseweg. Planning is nog niet vastgelegd.

Inzet gemeente: Ontwikkelingsorganisatie Ruimte
Inzet partner: Bo-Ex

Dichterswijk
5.2 Dichterswijk Verdicht
Vanuit het perspectief van bewoners en ondernemers en in samenhang kijken naar verschillende beoogde fysieke gebieds- en infrastructurele ontwikkelingen in en rondom Dichterswijk.
Er wordt ruimte geboden aan initiatieven vanuit de buurt voor verbetering van de leefomgeving en vergroting van de sociale samenhang. Daarbij hebben initiatieven zoals ‘Ringpark Dichterswijk’, het ‘Bijtankstation’ en de muurschildering Van Zijstweg een beeldende en verbindende functie. Door deze initiatieven ontstaat een vernieuwende vorm van dialoog over de (fysieke én sociale) ontwikkelingen in de wijk. En voor de opgave voor de toekomst.

5.2.1 Ringpark Dichterswijk
Initiatief bewoners - zzp-ers dat meerdere initiatieven bij elkaar brengt voor de versterking van de groenstructuur om verschillende (her in te richten of aangelegde) groene openbare ruimten in Dichterswijk met elkaar te verbinden. In uitvoering.

Inzet gemeente: Milieu en Mobiliteit/Ontwikkelingsorganisatie Ruimte
Inzet partners: initiatiefnemers Dichterswijk

5.2.2 Bijtankstation
Initiatief van een groep bewoners om het voormalige tankstation aan de Croeselaan (tijdelijk) her te bestemmen tot een plek van ontmoeting en inspiratie. Een plek die verbinding tot stand brengt tussen de verschillende bewonersgroepen in Dichterswijk.

Inzet gemeente: diverse afdelingen
Inzet partners: initiatiefnemers Dichterswijk; ZZP’ers; bewoners; Doenja; JoU

5.2.3 Muurschildering: ‘Munir’s’ muur
Een muurschildering op de kopgevel van een pand aan de Van Zijstweg. Deze schildering geeft beelden en initiatieven weer die bewoners hebben bij de toekomst van Dichterswijk.

Inzet partners: initiatiefnemers Dichterswijk

5.2.4 Bring back The Yard
Initiatief van een groep skaters om het Kruisvaart terrein weer tijdelijk in te richten als (landelijke) ontmoetingsplek voor skaters.

Inzet partners: SkateOn; Stichting Bring back The Yard; NS; bewoners

5.2.5 Woningbouw Kruisvaart
Op dit moment worden plannen ontwikkeld voor woningbouw. In samenwerking met een klankbordgroep van bewoners. Voormalig Tankstation is onderdeel van de planvorming. Door de plannen wordt ook een deel van het Ringpark Dichterswijk gerealiseerd. Voorliggend plan richt zich op circa 600 woningen, koop/huur/sociale huur.

Inzet partners: onder andere NS Poort/ MRP

5.2.6 Buurttuin de Boog
Verzelfstandiging van de speeltuin met een plus.

Inzet partners: Stichting speeltuin de Boog/bewoners

5.2.7 Woningbouw locatie Intertaste
Er ligt een initiatief om de soepfabriek (destijds Royco) te verplaatsen en woningbouw te realiseren op deze locatie. Het is bij Intertaste de bedoeling in 2017 de haalbaarheid te bepalen en een besluit te nemen. De locatie staat niet op zichzelf. Ook de herontwikkeling van de naastliggende BOrent locatie en verdere uitwerking van het laatste deel van Parkhaven is daarbij aan de orde.

Inzet partners: Intertaste in combinatie met ontwikkelaar/belegger CBRE
Gemeente: Ontwikkelingsorganisatie Ruimte

5.2.8 Herinrichting Croeselaan
Door verschillende projecten op en rondom de Croeselaan in samenhang te bekijken (ook financieel), ontstaat de mogelijkheid om deze laan haar statigheid terug te geven en het autoverkeer in snelheid terug te dringen. Twee oversteeklocaties op de Croeselaan van het Ringpark Dichterswijk worden ontworpen.

Inzet gemeente: diverse afdelingen
Inzet partners: Stichting Ringpark Dichterswijk; bewoners; ondernemers

Kanaleneiland Noord

5. Kanaleneiland Noord
Voor Kanaleneiland Noord is er een meer organische buurtaanpak waarbij de diverse interventies op elkaar afgestemd worden. Hierdoor ontstaat een goede balans ontstaan tussen de fysieke en de sociaaleconomische ontwikkelingen en het beheer. Dit geldt specifiek in Kanaleneiland Noord en de deelgebieden 4 en 5 van het Centrumgebied. Wat de sociale ontwikkelingen betreft, komt vanuit de verschillende invalshoeken de focus te liggen op de problemen in de wijk (vreedzame wijk, 12-min aanpak en veiligheidsspeerpunten).

5.3.1 Kanaleneiland Noord Noord FASE 1
Betreft vernieuwing van zowel de bestaande woningen als herinrichting van de woonomgeving. De renovatie van de blokken 4&5 is gereed: er zijn sociale huurwoningen gerealiseerd met onder meer woningen op de begane grond. De herinrichting van het plein (Pearsonlaan) tussen de blokken 4 en 5 is uitgevoerd. Blok 7 is gerenoveerd. Zijn weer sociale huurwoningen van Mitros. Blok 6: is gerenoveerd en verkocht. Daar was voldoende draagvlak voor. Voor de aanpak openbare ruimte in de Spaaklaan tussen de blokken 6 en 7 is budget en worden de herinrichtingsplannen voorbereid

5.3.2 Kanaleneiland Noord Noord FASE 2
Blok 1: Renovatie van sociale huurwoningen• Blok 2: Renovatie en verkoop• Blok 3&8: Renovatie van sociale huurwoningen en bij natuurlijke mutatie naar vrije sector• Er zijn meer financiële middelen beschikbaar gesteld voor de openbare ruimte Kanaleneiland (1 miljoen euro). Inmiddels is besloten om deze middelen aan de renovatie van de woningen door Mitros en Hurks. Het gaat om een integrale aanpak waarbij onder andere ook het Attleeplantsoen, de verkeersveiligheid wordt aangepakt. Tevens worden er maatregelen voor de effecten van de klimaatveranderingen.   

Inzet gemeente: Ontwikkelingsorganisatie Ruimte/Stadsbedrijven met Mitros en Hurks

5.3.3 Kanaleneiland Noord, verkoop en herontwikkeling Bernadottelaan 13-15
Inmiddels heeft City Pads het voormalig kantorencomplex gekocht en wil het transformeren zich het initiatief aan voor transformatie naar woningbouw.  

5.3.4 Kanaleneiland Centrum. Deelgebied 4&5
In deelgebieden 4 en 5 worden vooral woningen in de 8 flatblokken gerenoveerd en verkocht (deels particulier en deels aan een belegger). Daarnaast worden er nieuwe woningen gerealiseerd langs de Churchillaan en komen er kluswoningen, nul op de meter (NOM).

De renovatie van flats en de bouw van 4 woontorens (circa 230 woningen voor Vesteda) is in vullen gang. Herinrichting van de openbare ruimte in deelgebied 4 en 5 wordt voorbereid. In deelgebied 5b komen nog kluswoningen, waarvan de verkoop nog moet starten. In de ARK-zone komt een horecavoorzieningen. Er zijn financiële middelen om rond de horecavoorziening dat deel van de ARK-zone her in te richten.

Inzet gemeente en partners: Gemeenschappelijke Exploitatie Maatschappij waarin deelnemen Heijmans, Portaal, Mitros en gemeente

5.3.5 Kanaleneiland Centrum, Deelgebied 6, Groot Winkelcentrum Kanaleneiland (GWK)
In het GWK worden regelmatig winkels verbouwd. Het GWK kan beperkt uitbreiden (max. 1.500 m2 bvo). De (openbare) parkeerplaats rond het GWC is verkocht aan de eigenaar.

Inzet gemeente: Ontwikkelingsorganisatie Ruimte
Inzet partner: Urban Interest/winkeliers

5.3.6 ‘Herontwikkeling Ziekenhuisterrein Oudenrijn Naam: Up Living’
Gaat om herontwikkeling van voormalig ziekenhuisterrein. Komen zo'n 790 woningen: 37 eengezinswoningen zijn inmiddels al gerealiseerd. Voor de overige woningen zit de bouwaanvraag in de laatste fase. Nog in 2017 zal er worden gestart met een studententoren van ca. 80 meter met 463 studenteneenheden. Daarna worden in het middengebied en beddenhuislocatie nog ca. 190 woningen gebouwd. In de bestaande laagbouw op de hoek van de Beneluxlaan en Van Heuven Goedhartlaan komt nog zo'n 2.500 m2 aanvullend programma. Het is de bedoeling dat het gehele complex in 2018 wellicht begin 2019 is herontwikkeld.

Inzet gemeente: Ontwikkelingsorganisatie Ruimte
Inzet partner: OCO Ontwikkeling

5.3.7 Horeca ARK-zone
Er is inmiddels een uitbater gevonden. De panden worden gerenoveerd en er komt een glazen verbindingsstuk tussen de twee huisjes. Het terrein direct grenzend aan de horeca wordt heringericht.

Inzet gemeente: Ontwikkelingsorganisatie Ruimte/planbegeleiding

Complexe projecten en trajecten in Zuidwest in 2018

Hieronder zijn een aantal complexe projecten en trajecten verwoord die in 2018 spelen.

6.1 De Band Versterken
Ook werken we aan de vraag hoe de fysieke groei van de stad en de sociale opgave in de wijken elkaar kunnen versterken. Focus ligt daarbij op De Band: de as van Noord- naar Zuid-Utrecht waar in bepaalde buurten de gezond ervaren levensjaren achterblijven bij de rest van de stad èn waar de komende jaren verschillende grote gebiedsontwikkelingen gaan plaatsvinden: een grote sociale én fysieke opgave dus. Delen van Zuidwest zijn ook onderdeel van De Band: een grote sociale en gezondheidsopgave in Kanaleneiland en tegelijk de ontwikkeling van de Mewerdekanaalzone. Vragen waar we aan werken is in hoeverre de bewoners in Kanaleneiland kunnen profiteren van de gezonde groei die onder andere plaatsvindt in de Merwedekanaalzone? Hoe kunnen we daarbij omgaan met de signalen van bewoners en professionals en met de aanwezige kracht in de wijken? Hoe kunnen we marktpartijen inspireren om met hun ontwikkeling ook meerwaarde te creëren voor de omliggende buurt?

6.2 Stadseiland
Voor het gebied Stadseiland (tussen het Merwedekanaal en Amsterdam-Rijnkanaal, gelegen in de wijken Zuidwest als West) worden de principes van een gezond stedelijk leven toegepast en uitgewerkt. Zoals bijvoorbeeld bij de transformatie in de Merwedekanaalzone, de vernieuwing in Kanaleneiland, het rondje stadseiland en de ontwikkelingen in Transwijk. Het Rondje Stadseiland (11 km) is opgenomen in de Ruimtelijke Strategie Utrecht (RSU) en er zijn in het Meerjarenprogramma Stedelijke Ontwikkelingen (MPSO) wat financiële middelen opgenomen om er verder in te investeren. Een belangrijk element in het Rondje Stadseiland is een fietstunnel op de Kanaalweg ter hoogte van de Mandelabrug. Daarvan wordt momenteel de haalbaarheid onderzocht. Er is startdocument voor het Rondje Stadseiland in voorbereiding. De bedoeling is om bij het verder ontwikkelen het Rondje Stadseiland completer te maken door het aanleggen van een recreatieve wandel- en fietsroute en te zorgen voor een kwalitatief hoogwaardige openbare ruimte.

Inzet gemeente: Ontwikkelingsorganisatie Ruimte – M&M – MO – VG – WB
Met zeer veel partners waaronder Rijkswaterstaat

6.3 HOV Zuidradiaal
Aanleg hoogwaardig openbaar vervoer. Uitvoering van deel Z80 van Overste den Oudenlaan tot Prins Clausbrug is gestart en de uitvoering duurt tot in 2019. De uitvoering Z90, het deel (met name Van Zijstweg) start later. Bij het 5 mei plein en het Anne Frankplein komt een HOV-tunnel.

Inzet gemeente: Ontwikkelingsorganisatie Ruimte, Milieu en Mobiliteit en Stadsbedrijven

6.4 Samen Schoon – Kanaleneiland & Transwijk
De gemeente heeft een plan opgesteld om Kanaleneiland en Transwijk schoon te houden. Hierin staan nieuwe projecten en acties, zoals de inzet van afvalcoaches in Kanaleneiland, voorlichting over bestrijding van ongedierte, en een service voor het ophalen en verwerken van brood. Nieuwe projecten en acties: inzet afvalcoaches, voorlichting over tegengaan etensresten op de grond, start broodvergistingsproject (Reinaerde met Food for Good) en voorlichting bestrijding ongedierte.
Bestaande projecten en acties: bestrijding zwerfvuil naast een ondergrondse container, vaker en gerichter handhaven op zwerfvuil en bijplaatsingen, tegengaan volle/verstopte/kapotte ondergrondse containers, schone ondergrondse containers en ondersteunen van extra schoonmaakacties.

Gebiedsaanpak in Zuidwest

Utrecht wil een gezonde stad voor haar bewoners zijn. Gezondheid in Utrecht wordt breed opgevat, waarbij de verbinding wordt gelegd tussen fysieke, sociale en economische vraagstukken. Dit alles biedt kansen om bij te dragen aan gezonder wonen, werken en leven in Utrecht. Utrecht groeit. Op verschillende plekken in de stad wordt er ‘verdicht’ waarbij Utrecht de leefbaarheid wil behouden en als het even kan versterken. Ook in Zuidwest zijn een aantal verdichtingslocaties waar woningbouw gerealiseerd gaat worden. De Merwedekanaalzone is één van de vier prioritaire gebieden. Waar een transformatie gaat plaatsvinden naar een hoogwaardig, aantrekkelijk, gezond en duurzaam gemengd stedelijk gebied, waar gewoond, gewerkt en gerecreëerd wordt. In de Merwedekanaalzone
worden 6.000-9.000 nieuwe woningen gerealiseerd.

Kanaleneiland Zuid
7.1 Vernieuwing in Kanaleneiland Zuid
Enkele corporaties renoveren nog delen van hun bezit in Kanaleneiland Zuid. In het noordelijke deel zijn na renovatie van de flats van de corporaties de binnenterreinen heringericht. In het zuidelijk deel van Kanaleneiland Zuid is dat nog niet gebeurd onder anderen door het ontbreken van de financiële middelen daarvoor. Inmiddels is er een Europese subsidie toegekend genaamd Lighthouse, gericht op energiebesparing. Woningen van Bo-Ex in Kanaleneiland Zuid zijn daarbij betrokken.

7.1.1 Alexander de Grotelaan Noord en -Zuid
De herinrichting van de Alexander de Grotelaan Noord en -Zuid wordt voorbereid en zal qua uitvoering nog in 2017 starten.

Inzet gemeente: Krachtwijkbudget 2017: 928 miljoen euro (doorloop uitvoering in 2018)
Verantwoordelijk: Ontwikkelingsorganisatie Ruimte

7.1.2 Kanaleneiland Centrum, deelgebied 2 – Tussenstrook
Tussen deelgebied 1 in Kanaleneiland Centrum en Krachtstation zit een strook grond die is te herontwikkelen met woningbouw. Daarvoor wordt een tendering voorbereid.

Merwedekanaalzone
7.2 Merwedekanaalzone (MWKZ) - ruimtelijke transformatie
Voor de transformatie van de deelgebieden 4, 5 en 6 van de Merwedekanaalzone is momenteel een Structuurvisie (1^e fase) en Plan-MER in besluitvorming gebracht.

Kaart van de wijk

7.2.1 Nieuwbouw van woningen Pax en Lux (MWKZ deelgebied 5) + herinrichting rond Max
In augustus 2016 zijn 260 nieuwe woningen in het complex Twogether opgeleverd. Betreft middel dure huur, starterskoop en overige koop. De uitvoering wordt voorbereid van herinrichting van de openbare ruimte rond MAX. Het deel van de parallelweg rond Pax, Lux en MAX zal 30 km/uur-gebied worden.  

Inzet gemeente: Ontwikkelingsorganisatie Ruimte
Inzet partner: Achmea, Jebber, BVD

7.2.2 Woningbouw Wilhelminawerf (MWKZ deelgebied 4)
Betreft 162 appartementen, deels beleggershuur en deels koop gelegen aan een binnenhaven met een horecagelegenheid. Uitvoering wordt voorbereid en zal de komende jaren plaatsvinden.

Inzet gemeente: Ontwikkelingsorganisatie Ruimte
Inzet partner: MAPRON.

7.2.3 Meermerwede (MWKZ deelgebied 5)
Marktpartijen in dit gebied hebben zich verenigd en hebben één stedenbouwkundig plan laten opstellen met vooral veel woningbouw (duizenden). Het OPG-terrein en de locaties van de huidige busstalling maken onderdeel uit van dit stedenbouwkundig plan.

Inzet partners: Marktpartijen in het gebied
Gemeente: Ontwikkelingsorganisatie Ruimte

7.2.4 Defensieterrein & Jongeriuscomplex
Gemeentelijk deel (garage Geurts) is gesloopt. Sanering Defensie loopt. Op het terrein kunnen zo'n 450-550 woningen (eengezinswoningen/sociale sector/starterswoningen) worden gerealiseerd. De restauratie van het kantoor op het Jongeriuscomplex is in volle gang.

Inzet gemeente: Ontwikkelingsorganisatie Ruimte
Inzet partner: Bouwfonds - Stichting Jongerius

7.2.5 Woningbouw Vliegend Hertlaan (MWKZ 6)
Citypads laat momenteel transformatie van voormalig kantoor Vliegend Hertlaan uitvoeren tot circa 260 studio's.

Inzet gemeente: Ontwikkelingsorganisatie Ruimte
Inzet partner: City Pads

7.2.6 Woningbouw Eendrachtslaan (MWKZ 6)
Betreft initiatief van Oke-groep voor sloop-nieuwbouw van kantoorpand met realisatie van circa 150 woningen.

Inzet partners: Oke-groep
Gemeente: Ontwikkelingsorganisatie Ruimte

7.2.7 Herontwikkeling Eendrachtslaan 100-260
De eigenaar van deze locatie wil de locatie vernieuwen.

Partners: Particulier
Gemeente: Ontwikkelingsorganisatie Ruimte

7.2.8 Woningbouw Europalaan 100-500 (MWKZ 6)
Ca. 40.000 m2 kantoorruimte. Inmiddels is in een deel ervan tijdelijk woningbouw gerealiseerd. Wens is om de komende jaren de voorbereiding te treffen voor transformatie van het gehele complex naar woningbouw.

7.2.9 Bouw van een Hotel v.d. Valk aan de Winthontlaan (MWKZ 6)
Betreft herontwikkeling met sloop van voormalig kantoorpand naar nieuwbouw van een Van der Valkhotel (vier sterren) met 10.000 m2 aanvullend programma. Circa 200 hotelkamers. Is inmiddels opgeleverd.

7.2.10 Herontwikkeling Winthontlaan 8-10
De locatie wordt herontwikkeld met een Holland Casino. Het startdocument is er voor vastgesteld.

Woonboulevard
7.3 Woonboulevard
Revitalisering woonboulevard.

7.3.1 Herinrichting omgeving centraal plein op woonboulevard
De financiële middelen om te investeren in de openbare ruimte van de woonboulevard zijn beperkt. Er wordt nu aan gedacht om de middelen in te zetten in een beperkt deel van de Hollantlaan. Dat plan moet nu verder worden uitgewerkt en worden uitgevoerd.  

Inzet gemeente: Ontwikkelingsorganisatie Ruimte en Stadsbedrijven.

7.3.2 Herontwikkeling Kantoorpand De Drommedaris
Op de hoek van de Europalaan en Hollantlaan staat het kantoorgebouw De Drommedaris. De eigenaar (Green Realestate) heeft het initiatief om het pand te slopen en er een toren (circa 60 tot 80 meter) te realiseren met daarin horeca, kantoor, hotel/shortstay/longstay en woondetailhandel (aan zijde Hollantlaan) met gebouwd parkeren er achter. Het startdocument hiervoor zal in het najaar 2017 ter besluitvorming in B&W worden voorgelegd. Vervolgens zal er een bouwenvelope (BE) worden opgesteld met uitgangspunten en randvoorwaarden voor deze ontwikkeling.

Transwijk
7.4 Transwijk
Ontwikkelingen in- en rondom het park die elkaar kunnen versterken vragen extra aandacht in 2018.

7.4.1 Zorghotel Albert van Koningsbruggen
Axion-continu laat in het voormalig zorgcomplex Albert van Koningsbruggen grenzend aan in het zuidelijk deel van park Transwijk in 2018 een (tweede) zorghotel te realiseren.  

7.4.2 Woningbouw Lomanlaan 55
Ontwikkelaar Re-shape Propertise heeft een woningbouwplan (sloopnieuwbouw) van het kantoorpand Lomanlaan 55 aan park Transwijk. Het gaat om een initiatief voor 119 woningen. De bouwenvelope worden opgesteld en de bestemmingsplanprocedure loopt.  

7.4.3 Verkeerstuin Transwijk
Een particulier initiatief van individuele betrokkenen en gebruikers/partijen in Park Transwijk om mogelijkheden tot her- en/of voortgezet gebruik van de intussen gesloten verkeerstuin te onderzoeken en uitkomsten aan college voor te leggen.

7.4.4 Food for Good
Op locatie in Park Transwijk wordt in samenwerking tussen verschillende partijen op particulier initiatief stadslandbouw bedreven, waaraan tevens dagbesteding is gekoppeld in de tuin en op de andere locaties in het park.

7.4.5 Tien Stratenplan Transwijk
Activiteiten voor en door bewoners(organisaties) voor elkaar in Transwijk Zuid. Naast individuele bewoners uit de tien straten nemen zorginstellingen, ROC’s en anderen actief deel. Uitwerking van dit particulier initiatief krijgt zijn beslag in 2017.