Utrecht groeit en het aantal inwoners stijgt. De werkgelegenheid zal mee moeten groeien met de groei van de stad. Daarom willen we voor bedrijven een interessante stad zijn om te vestigen en investeren we in een aantrekkelijk vestigingsklimaat. Samenwerking met de regio staat hierbij centraal. In 2018 continueren we onze inzet op de gebieden Lage Weide, Overvecht en het Centrum. We faciliteren onder andere samen met Industrievereniging Lage Weide de komst van een Energiecampus. De arbeidsmarkt verandert snel. Door digitalisering en robotisering zullen sommige beroepen veranderen of verdwijnen. Dit heeft effecten op de werkgelegenheid in de dienstensector, een belangrijke sector in Utrecht. Samen met het bedrijfsleven (financiële instellingen) en de Social Impact Factory werken we aan een proactieve benadering om het personeel dat met ontslag wordt bedreigd, tijdig te begeleiden naar andere sectoren.

In samenwerking met het onderwijs sturen we op voldoende opgeleid personeel voor de vraag van de arbeidsmarkt. Om een aantrekkelijke stad te zijn voor het bedrijfsleven is het van belang dat er voldoende hoogwaardig gekwalificeerd personeel is. Enerzijds door de opleidingen aan te passen op de gewenste competenties van de toekomstige werknemers. Dit doen we onder andere samen met de EBU (Human Capital Agenda) binnen de sectoren zorg, ICT, techniek en duurzaamheid en in de crossovers tussen deze sectoren. Anderzijds sturen we op het opleiden van voldoende personeel voor beroepsgroepen met arbeidsperspectief, bijvoorbeeld in de bouw.

We werken continu aan het verbeteren van onze dienstverlening. Onze werkdienstverlening is een mix van instrumenten die bijdragen aan het realiseren van de gestelde doelen. De effectiviteit hiervan vergroten we door aan te sluiten bij de vraag en ontwikkelingen op de arbeidsmarkt. Door te versterken van wat werkt en te stoppen als iets niet werkt. Daarbij staat de wereld om ons heen niet stil. Een aantrekkende economie en veranderingen in wet,- en regeling vertaalt zich in de volgende bewegingen in onze werkdienstverlening in 2018:

• Duurzame samenwerking met werkgevers;  
• Intensiveren aanpak minder kansrijke werkzoekenden;
• Nieuwe aanpakken voor werkzoekenden;
• Intensiveren regionale samenwerking;

Duurzame samenwerking met werkgevers
Onze krachtige werkgeversbenadering zetten we onverminderd voort. Door een goede (structurele) analyse van de arbeidsmarkt sluiten we aan bij de actuele kansen en mogelijkheden die dit biedt voor onze werkzoekenden. De 36 beroepsprofielen van Mooi Matchen vormen daarbij het uitgangspunt. Het instrument loonkostensubsidie hebben we toegevoegd aan ons palet van instrumenten en zetten we in waar dat nodig is om de uitstroom naar werk voor alle doelgroepen te vergroten. De werkgevers met kansrijke vacatures proberen we langdurig aan ons te binden. In 2017 zagen we dat mensen in arrangement 1 sneller uitstromen en profiteren van de aantrekkende economie. Om ervoor te zorgen dat onze werkzoekenden ook duurzaam uitstromen gaan we in 2018 werkgevers verleiden tot het aanbieden van een vast contract. Waar mogelijk harmoniseren we deze aanpak met onze regiogemeenten. In het kader van de impulslijnen willen we ook aan werkgevers die parttime werkenden (deels met uitkering) een urenuitbreiding aanbieden een bonus toekennen.

Intensiveren aanpak minder kansrijke werkzoekenden
In 2018 verleggen we onze aandacht van de ondersteuning van meer kansrijke werkzoekenden naar die van minder kansrijke werkzoekenden.

Voor de werkzoekenden in arrangement drie zetten we stevig in op ons nieuwe instrument Maatwerk.^[1] In het project Maatwerk wordt uitgegaan van arbeidsfit maken en uitplaatsing op regulier werk bij reguliere werkgevers. Daarbij consolideren we in 2018 de bestaande samenwerking met sociaal ondernemers. Onze inzet richt zich op het behalen van maximaal resultaat binnen de bestaande samenwerkingsafspraken. Daarbij herijken we de betekenis en aanpak van sociaal ondernemerschap in onze veranderende arbeidsmarkt.   
In 2018 zetten we vol in op het begeleiden en ondersteunen van onze werkzoekenden in arrangement vier. We continueren de wijkcontactdagen. Het is een effectieve manier om veel mensen met een grote afstand tot de arbeidsmarkt te spreken over hun ondersteuningsbehoefte en te informeren over de mogelijkheden. Verder werken we met de Buurtteams en de ADSU-partijen nauw samen aan een goede aansluiting tussen de WMO en de Participatiewet.

Versnelling in Overvecht
Wij zetten de Versnellingsaanpak in Overvecht voort. Wij hebben meer wijkcontactdagen georganiseerd in Overvecht en dat wordt voortgezet in 2018. Wij willen in 2018 meer bewoners in Overvecht bedienen en helpen bij hun problemen op het gebied van onder ander werk. Begeleiding bij het zelfstandig starten van een onderneming in de wijk maakt hier ook onderdeel vanuit.

Nieuwe aanpakken voor werkzoekenden
Een belangrijk uitgangspunt in onze werkdienstverlening is, regulier waar het kan, specifiek waar nodig. In de uitvoering zien we echter dat de reguliere dienstverlening niet altijd passende oplossingen biedt en dat er voor sommige werkzoekenden andere accenten gelegd moeten worden.

Oudere werkzoekenden
We werken aan een aanpak waarbij we oudere werkzoekenden eerder dienstverlening kunnen aanbieden en voorkomen dat zij instromen in de bijstand. Immers, eenmaal in de bijstand zijn de kansen van 50-plussers gering. In de arbeidsmarktregio Midden Utrecht worden door gemeenten en UWV de mogelijkheden verkend om in 2018 gezamenlijke re-integratie inspanningen in te zetten in de laatste fase van de WW. Deze aanpak maakt onderdeel uit van de impulslijnen die doorlopen in 2018. De kern van de aanpak op de impulslijnen is dat wij kansrijke werkzoekenden extra ondersteunen om de kans op uitstroom naar werk te verzilveren.  

Dak,- en thuislozen
Een ander doelgroep zijn dak- en thuislozen. Deze doelgroep heeft een complexe problematiek waarvoor nauwe de samenwerking tussen de burger- de keten(zorg)partner-de contactpersoon Participatie essentieel is. Wij hanteren hiervoor een integrale aanpak. In 2018 zetten wij nog meer in op het, zo snel als mogelijk, activeren van dak- en thuislozen. Verder zijn we nauw betrokken bij de ontwikkeling van de nieuwe visie op de Maatschappelijke Opvang en Beschermd Wonen. Ook in deze visie neemt het stimuleren van participatie aan de samenleving en begeleiding naar (vrijwilligers)werk een belangrijke plek in.

Statushouders
Voor statushouders worden instrumenten ingezet die gericht zijn op het wegnemen van specifieke belemmeringen. Het gaat om instrumenten als, geïntegreerde trajecten in het MBO, een pre bachelor traject dat reguliere instroom bij Hogeschool en Universiteit mogelijk maakt, en taal ondersteunende werkervaringsplaatsen. Het Werkgeverservicepunt zal in 2018 het netwerk van werkgevers die statushouders een kans willen bieden verder verbreden. Daarbij intensiveren wij in 2018 de samenwerking met de taalscholen zodat statushouders inburgering enerzijds en het opdoen van werkervaring anderzijds beter kunnen combineren. Wij werken met de regiogemeenten samen in het project doorgaande lijn/waardevolle wachttijd.

Intensiveren regionale samenwerking
In samenwerking met de Utrechtse Werktafel, het regionaal werkbedrijf van onze arbeidsmarktregio, houden we de focus op het realiseren van een inclusieve arbeidsmarkt. Een arbeidsmarkt met kansen voor iedereen, kwetsbare jongeren, ouderen, statushouders en mensen met een arbeidsbeperking. Binnen deze brede doelstelling valt ook het realiseren van de banenafspraak en het terugdringen van de jeugdwerkloosheid. Dit zijn onderwerpen waar we regionaal vaak méér kunnen bereiken dan in een lokale aanpak. We versterken daarom onze regionale samenwerking door ons te verbinden in een Manifest. In dit Manifest gaan we met elkaar de uitdaging aan in het realiseren van drie actielijnen, het vormen van een krachtige arbeidsmarktregio, het verbeteren van de aansluiting tussen vraag en aanbod op de arbeidsmarkt en het leveren van een extra impuls op het realiseren van de banenafspraak. De verbinding tussen onderwijs en (de onderkant van) de arbeidsmarkt staat hoog op de agenda, hetzelfde geldt voor de onverminderde en stevige inzet op social return.
^[1] In 2017 is de oude werktraining van UW omgevormd tot Maatwerk. In 2018 zal het project Maatwerk volledig worden uitgevoerd

• De verwachting is dat het uitstroompercentage WsW in 2018 ook circa vijf procent zal zijn. Het aantal SW-werknemers blijft daarmee geleidelijk afnemen.
• In 2018 voeren we nieuw Beschut Werk tegen WML uit in samenwerking met UWV en meerdere partijen in de stad.

Het Centraal Plan Bureau verwacht dat het aantal mensen met een bijstandsuitkering in 2018 landelijk zal afnemen (-1,2%). We zien deze afname nu nog vooral in de WW en nog maar mondjesmaat in de bijstand.
Tegelijkertijd zorgt de instroom van nieuwe doelgroepen (voormalig Wajong en Wsw) en statushouders voor nieuwe uitkeringen en zorgt de groei van de stad er voor dat ook het aantal huishoudens in de bijstand kan toenemen. Als we uitgaan van de positieve landelijke CPB prognose is de verwachting dat we in Utrecht uitkomen op circa 9.900 huishoudens met een bijstandsuitkering eind 2018.

In 2018 zetten we binnen WenI in op doorontwikkeling van maatwerk, vereenvoudiging en preventie.

Maatwerk
Soms leidt strikte toepassing van landelijk vastgestelde kaders tot onwenselijke of onredelijke gevolgen en situaties. Dat willen we voorkomen en daarom intensiveren we waar mogelijk maatwerk. Hierbij leren we vanuit de City deal Inclusieve stad en specifiek de pilot Ondiep Ontregelt. In nauwe samenwerking met interne en externe partners laten we de sociaal maatschappelijke context in de besluitvorming zwaarder meewegen.  

Vereenvoudiging
We zetten daarnaast in op verdere verbetering en vereenvoudiging van de dienstverlening. Dat doen we onder andere door de doorontwikkeling van het nieuwe portaal Edison, binnen het Innovatieprogramma, in samenwerking met Amsterdam, Rotterdam, Den Haag en Wigo4it . Met dit nieuwe portaal is sinds 2017 de digitale aanvraagmogelijkheid voor een bijstandsuitkering verbeterd. Uitkeringsgerechtigden kunnen hun eigen dossier inzien en beheren. De digitale mogelijkheden en toepassingen worden in 2018 verder uitgebreid. Hierbij houden we ook aandacht voor de minder digitaal vaardige mensen. Dit door onder andere onze brieven eenvoudiger te maken.
Vereenvoudiging is ook een belangrijk element in nieuwe wetgeving. Naar verwachting treedt in 2018 de Wet vereenvoudiging beslagvrije voet in werking.Deze wet moet er uiteindelijk voor zorgen dat mensen met schulden voldoende middelen overhouden om te voorzien in hun levensonderhoud, waardoor ze niet verder in de problemen komen. Dat vergroot de kans dat ze een stabiele financiële situatie kunnen bereiken.

We willen door te experimenteren onderzoeken wat de beste manier is om bijstandsgerechtigden te stimuleren (meer) te participeren of werk te vinden. Uitvoeren van het wetenschappelijke experiment ‘Weten wat werkt’, samen met de Universiteit van Utrecht, kan ons veel leren over wat werkt in de bijstand en hoe regels eenvoudiger kunnen.

Preventie
Op het gebied van handhaving hebben we aandacht voor preventiebeleid. Via het concept Hoogwaardig Handhaven wordt door gerichte communicatie en dienstverlening bevordering van naleving van de regels geïntensiveerd. Het vroegtijdig opsporen van fraude heeft daarom ook onze prioriteit. Dit doen we door inwoners tijdig en goed te informeren over de handhavingsaanpak, de voorwaarden, regelgeving en door betere dienstverlening. Handhaving krijgt steeds meer een rol binnen multidisciplinaire projecten, zowel binnen de gemeente, als met diverse externe (landelijke) partijen. Op deze manier worden fraudesignalen vanuit een integrale benadering sneller en effectiever oppakt en wordt erger voorkomen.

Ook in 2018 ontwikkelen we de armoedeaanpak in Utrecht samen met partners in de stad verder door. In de aanpak ligt de focus op vroegtijdige signalering en ondersteuning om armoede en schulden te voorkomen en tijdig aan te pakken. De projecten vroeg-signalering van betalingsachterstanden en ondersteuning bij levensgebeurtenissen zetten we voort en breiden we waar mogelijk uit. Speciale aandacht is er voor kinderen en jongeren. In 2017 is het fonds voor jongeren gestart waarbij we in het eerste jaar we van 20 jongeren de problematische schulden afkopen (revolverend fonds). Met de extra gelden vanuit het Rijk voor kinderen in armoede is het U-pas kind-pakket uitgebreid en is een sport-attributenfonds en zwemvangnetregeling geïntroduceerd.

In het najaar van 2017 verschijnt de armoedemonitor Utrecht. In de monitor is er speciaal aandacht voor kinderen, werkende armen, jongeren en ouderen. Deze monitor gebruiken we in de doorontwikkeling van de armoedeaanpak. Dit past bij de beweging die we hebben ingezet, waarbij we elk jaar op basis van concrete resultaten en leerervaringen de volgende stap bepalen. Uitgangspunt blijft hierbij de armoederegelingen eenvoudig en toegankelijk vorm te geven.

De U-pas en de collectieve zorgverzekering voor minima (CZM) zijn de basis armoederegelingen waar iedereen met een inkomen tot 125 van de bijstandsnorm gebruik van kan maken. Samen met het nieuwe U-pasbureau maken we het gebruik van de U-pas eenvoudiger en breiden we het aanbod verder uit, aansluitend bij de behoefte van U-pashouders met o.a. laagdrempelig wijkaanbod en kortingsaanbod. We zetten in op verdere toename van het gebruik van de U-pas. Er is al een stijgende lijn te zien: gebruik van het budget is onder volwassenen is gestegen van 17% in U-pas jaar 2015/2016 naar 31% in 2016/2017. Onder kinderen zien we een toename van het gebruik van 66% naar 80%.
De CZM wordt vanaf 2018 geboden door Zorg en Zekerheid, waarmee een inhoudelijk goed en betaalbaar pakket voor minima is geborgd. Utrechters moeten zelf overstappen naar de nieuwe verzekeraar. We verwachten daarom dat het bereik in het eerste jaar lager ligt dan voorheen. Samen met Zorg en Zekerheid gaan we ons actief inzetten om zoveel mogelijk mensen over te laten stappen.

Door de groei van de stad en beter bereik van mensen in armoede zien we het beroep op de armoederegelingen toenemen. Het extra budget voor de groei van de stad, wordt hiervoor ingezet. Het aantal aanvragen bijzondere bijstand voor beschermingsbewind blijft stijgen. De invloed van de gemeente op de kosten is beperkt. We blijven inzetten op daling van het aantal aanvragen beschermingsbewind binnen de bijzondere bijstand door het opzetten van de alternatieve lichtere voorziening, samenwerking met bewindvoerders en de rechtbank en gesprek met het Rijk.  

Een andere belangrijke pijler van de armoedeaanpak is intensieve ondersteuning bij schulden. We zien dat het aantal Utrechters dat gebruik maakt van schulddienstverlening toeneemt. Ook zien we dat de complexiteit van de problematiek toeneemt o.a. doordat het gebruik van totaalbudgetbeheer sterker toeneemt dan lichtere vormen van budgetbeheer. Preventie, vroegsignalering en het ondersteunen bij de aanpak van (problematische) schulden blijft een belangrijke opgave. De toegang voor hulp is laagdrempelig en ligt volledig bij de buurtteams. We zijn positief over de ingeslagen weg. Samen met buurtteams en U Centraal ontwikkelen we de dienstverlening verder door, bijvoorbeeld gericht op het leveren van maatwerk, ontwikkeling van competenties en kennis van medewerkers en de aansluiting bij spoor 1 de Sociale basis. Zelfstandigen weten de weg naar de schuldhulpverlening beter te vinden, we zien het beroep hierop toenemen.