Samenvatting

Utrecht blijft investeren in een gezonde en leefbare stad
In de Voorjaarsnota 2017 is gekozen voor investeringen die gezond stedelijk leven verbinden aan groei. Daarnaast is een aantal onontkoombare knelpunten van een financiële oplossing voorzien. De Programmabegroting 2018 geeft dan ook een financieel solide beeld van de uitdagingen waar het stadsbestuur voor staat.

Financieel solide
Het Utrechtse begrotingsbeleid is solide: de meerjarenraming is sluitend. De OZB, de afvalstoffenheffing, en de overige belastingen worden – behalve met de inflatie – niet verhoogd. De rioolbelasting kan zelfs worden verlaagd, dat is voldoende om de betreffende kosten te dekken. De extra inkomsten die voortkomen uit de groei ( Algemene uitkering en OZB) zijn gekoppeld aan de extra uitgaven die nodig zijn om die groei op een goede manier te beantwoorden. De grootste financiële risico’s zijn gedekt.

Bouwen aan een gezonde toekomst
Utrecht wil een stad zijn met gezonde en veerkrachtige inwoners, waar mensen regie voeren over hun eigen leven. Tal van de gemeentelijke investeringen zijn daarop gericht. In 2018 zal de bouw van ongeveer 3.400 nieuwe woningen starten We voegen betaalbare en duurzame woningen toe en kiezen voor hoogwaardige kwaliteit van de openbare ruimte er omheen. We kiezen voor fiets en voetganger als belangrijkste vormen van vervoer.

Werken aan werk
De Utrechtse economie groeit bovengemiddeld en het aantal banen stijgt. Dat feit werkt nog niet door naar het aantal bijstandsuitkeringen. We gaan daarom onverminderd door met werken aan werk. Enerzijds door de werkgelegenheid te helpen vergroten en anderzijds door te investeren in mensen, om hun kansen op de arbeidsmarkt te verbeteren.

Utrecht zijn we samen en Utrecht maken we samen
Daarom mogen herkomst, sociaal economische status, opleidingsniveau, handicap of beperking, geaardheid of geloofsovertuiging geen belemmering zijn om in Utrecht prettig te leven. Wij streven ernaar dat iedereen mee kan doen en zijn talenten en kwaliteiten kan ontwikkelen. Samen maken we de stad sterk. Daarom blijven we met de stad optrekken, door bij alle gemeentelijke taken, van beleidsontwikkeling en planvorming tot de uitvoering, zoveel mogelijk de samenwerking te zoeken met bewoners organisaties en ondernemers. We stimuleren en faciliteren initiatieven met kennis en kunde en waar nodig met budget.

Wat willen we in 2018 bereiken: de beleidsprogramma's samengevat

Programma Bewoners en Bestuur
We leggen in ons dagelijks werk verbindingen met de stad. Bewonersinitiatieven worden actief ondersteund door medewerkers van de wijkbureaus, het initiatievennetwerk met ambtenaren uit verschillende afdelingen, sociaal makelaars en vanuit de verschillende onderdelen van de organisatie. Een financiële bijdrage is mogelijk uit het initiatievenfonds.

We zetten onze ervaringen met het vernieuwen van de wijkparticipatie, een groter bereik van meer verschillende bewoners, nieuwe werkvormen en (digitale) instrumenten, ruimte in regels, vroegtijdige samenwerking met wijkraden, coproducties en wijkambities om in nieuwe participatiemogelijkheden. We gaan ook door met de stadsgesprekken en het faciliteren van stads- en wijkdebatten in en door de stad. We voeren de Agenda Ruim Baan voor Initiatief met de stad verder uit.

Samen met het Utrecht Marketing Netwerk, een groeiend netwerk van partners in stad en regio, zetten we de stad nationaal en internationaal beter op de kaart. Belangrijk daarbij zijn de nieuwe Utrecht Marketingorganisatie en de internationale economische branding. Doel is dat meer bedrijven, bezoekers en bewoners Utrecht zien als gezonde, groene en slimme stad. Internationaal willen we worden herkend als een gastvrije en gezonde stad om in te wonen, te werken, te bezoeken, te studeren, te investeren en om mee samen te werken.

Binnen de Utrechtse dienstverlening staat de Utrechter Centraal. Onze inwoners en ondernemers mogen van onze dienstverlening een eenduidige werkwijze, een helder serviceniveau en kwaliteit verwachten. Wij werken daarom continu aan het optimaliseren van onze processen en moderniseren onze kanalen. Het uitgangspunt hierbij is digitale zelfservice waar het kan, persoonlijke dienstverlening waar dat beter of nodig is. Binnen de dienstverlening zien wij dat ook de maatschappij in een hoog tempo verandert en daarmee ook de behoefte van inwoners en ondernemers over de manier waarop zij gebruik willen en kunnen maken van onze dienstverlening. Om aansluiting te houden bij deze veranderingen en te blijven groeien naar een dienstverlening die dicht bij haar inwoners staat innoveren wij continu.

Programma Stedelijke Ontwikkeling
Utrecht bouwt aan een gezonde stad. Utrecht staat er economisch goed voor en heeft een grote aantrekkingskracht. Op allerlei gebieden worden we uitgedaagd zoals ruimtelijke inrichting, woningmarkt, bereikbaarheid, luchtkwaliteit en leefbaarheid. In de Ruimtelijke strategie kiest Utrecht voor groei door verdichting. Utrecht nodigt partners uit om samen met ons te investeren in vitale, gezonde en duurzame verstedelijking. Bedrijven en kennisinstellingen kunnen nieuwe en innovatieve producten, diensten ontwikkelen om Utrecht duurzamer, gezonder en nog aantrekkelijker te maken. Wij leveren onze bijdrage aan de groei van de stad via de investeringsimpuls.

In het MeerjarenPerspectief Stedelijke Ontwikkeling (MPSO) staan de ruimtelijke ontwikkelingsprojecten uit de hele stad bij elkaar: zowel woningbouw-, commercieel vastgoed- als openbare ruimteprojecten. We schetsen een beeld van de verschillende gemeentelijke grondexploitatieprojecten en de stand van zaken van de Investeringsimpuls Ruimtelijke Strategie. Grote binnenstedelijke gebiedsontwikkelingen zoals Merwedekanaalzone, Cartesiusdriehoek, Wisselspoor en Kruisvaartkade naderen het uitvoeringstadium.Naar verwachting zal in 2018 de renovatie van ruim 2.500 woningen en de bouw van ongeveer 3.400 nieuwe woningen starten, waarvan bijna 400 studentenwoningen, ruim 400 sociale huur, 1.200 middenhuur en 1.300 dure huur en koopwoningen. We maken per locatie afspraken over de gewenste woningmix. 

Het Rijk is de Omgevingswet met nadere regelgeving aan het invullen. Wij moeten het effect hiervan nagaan en voorstellen doen hoe dit te implementeren zowel inhoudelijk, procesmatig als financieel. Hiertoe gaan we de opgestelde Omgevingsvisie voor deelgebied Vleuten-De Meern komend jaar actief monitoren. Veranderingen op het gebied van digitalisering en vergunningverlening en handhaving zijn de andere pijlers voor de implementatie van de Omgevingswet. Met de ontwikkeling van de plannen voor de Beurskwartier en de realisatie van de plannen van de 1e fase Stationsgebied wordt gestaag verder gewerkt aan de versterking van het centrum aan de westkant van de stad. Leidsche Rijn is ongekend populair. De vraag naar woningen is nog nooit zo groot geweest. In 2018 worden de plannen voor de bouw van een nieuwe woonwijk Groenewoud uitgewerkt. In het winkelgebied Leidsche Rijn Centrum wordt 750 woningen en 28.000 m2 bvo detailhandel en voorzieningen opgeleverd. 

Wij willen een inclusieve stad zijn en tweedeling tegengaan. Daarom zetten we in op de betaalbaarheid van wonen in de stad. We willen samen met de corporaties voldoende en betaalbare sociale huurwoningen en met beleggers voldoende en betaalbare woningen in de middeldure huur realiseren. Door de omslag op het terrein van wonen en zorg veranderen de opgaven op de woningmarkt. Het fysieke en het sociale domein werken intensief samen om de huisvesting van bewoners met een beperkte zelfredzaamheid integraal aan te pakken.

Programma Duurzaamheid
Utrecht is een snel groeiende stad, waarbij Gezond Stedelijk Leven het uitgangspunt is. Innovatieve oplossingen binnen de duurzaamheidsthema’s geven de groei van de stad op een duurzame, gezonde en toekomstbestendige manier vorm. Een klimaatneutraal en circulair Utrecht is hierbij de stip op de horizon. Het programma duurzaamheid levert hier op vier punten een bijdrage aan:

  • aandacht voor de (duurzame) kwaliteit van de bebouwde omgeving en voor de afname van de belasting van het milieu door mens, materiaal en activiteit;
  • aandacht voor de (duurzame) kwaliteit van de openbare ruimte die meer en meer een verzamelplaats wordt voor ontmoeting, beweging, beleving en verbinding;
  • inspelen op de vraag naar wonen, economische functies, ontspanningsmogelijkheden, onderwijs, zorg en werkgelegenheid die elkaar aanvullen en versterken;
  • samenwerking met initiatiefnemers en partners in de stad, de regio, het rijk en Europa.

In 2018 werken we aan de energietransitie, wat grote investeringen vergt. Samen met onze partners werken we aan het verminderen van het gebruik van aardgas. Daarnaast werken we aan het verduurzamen van het warmtenet en zoeken we naar manieren om de hoeveelheid duurzaam opgewekte energie te verhogen. Voor bedrijven wordt het Energiefonds uitgebreid. Het komende jaar wordt ook gebruikt om de exponentiële groei van het gebruik van zonnepanelen van het afgelopen jaar door te zetten. Hierbij zijn de voorstellen van het Rijk over de toekomst van het salderen en de SDE+ subsidies van cruciaal belang. Door het beschikbaar komen van Europese subsidie kan in 2018 ook gestart worden met de uitvoering van integrale projecten. Deze projecten richten zich op energiezuinig renoveren, schoon elektrisch vervoer en zonne-energie. Daarnaast wordt een dataplatform voor het ontwikkelen van nieuwe diensten op het gebied van energie en mobiliteit gefaciliteerd.

Programma Bereikbaarheid
In 2018 bouwen we verder aan een duurzaam mobiliteitssysteem, samen met bewoners, ondernemers en andere partijen. Een duurzaam verkeerssysteem is nodig om, met de groei van het aantal inwoners, de stad leefbaar en aantrekkelijk te houden.

In 2017 is Utrecht op de lijst “wereldfietsstad” (de Copenhagenize Bicycle Friendly Cities Index) een plaatsje opgeschoven naar de tweede plaats. Dat is niet voor niks, maar we gaan vanzelfsprekend voor de hoofdprijs. Daarom investeren wij ook in 2018 in goede fietsvoorzieningen, zoals die op de Voorstraat – Wittevrouwenstraat en burgemeester Reigerstraat – Nachtegaalstraat. De fietsroute Overvecht – USP is in 2018 gereed en we werken verder aan de doorfietsroute de Vechtroute. In 2018 opent ook de fietsenstalling onder het voormalig postkantoor aan de Neude.

Een goed functionerend Openbaar Vervoersysteem (OV) is onmisbaar in Utrecht. De busbaan Transwijk is in uitvoering en de busbaan Dichterswijk, de laatste schakel in de HOV bril, zal worden aanbesteed.

In 2018 werken we plannen voor de Westelijke Stadsboulevard en de herinrichting van de Socrateslaan als stadsboulevard uit. We werken ook verder aan de opwaardering van de Noordelijke Randweg Utrecht die in 2020 in uitvoering moet gaan. Innovatief dynamisch verkeersmanagement draagt bij aan de afwikkeling van het verkeer.

We zetten in op schoon vervoer, ook als het goederenvervoer betreft. Zo sorteren wij voor op emissievrije stadsdistributie in 2025 conform de Green Deal met het rijk. We bouwen verder aan de infrastructuur voor laadpalen gericht op de toekomstige ontwikkelingen van elektrisch rijden.

De groei van de stad vraagt om andere, nieuwe, vervoersconcepten zeker voor ontwikkelingsgebieden zoals de Merwerdekanaalzone en de Cartesiusdriehoek. Zo werken we in 2018 aan de ontwikkeling van een mobiliteitshub in deze gebieden.

Programma Openbare Ruimte en Groen
Door het groeiende aantal inwoners en niet te vergeten het toenemende aantal bezoekers van de stad wordt de openbare ruimte steeds intensiever gebruikt. Daarmee neemt vanzelfsprekend ook de druk op beheer en onderhoud toe. Uiteraard gaan we in 2018 weer hard aan het werk om de buitenruimte schoon te houden en het groen netjes te onderhouden.

Met het prioriteringssysteem zijn er voor 2018 groot onderhoud projecten in de openbare ruimte geselecteerd. Deze groot onderhoud projecten zijn afgestemd met de wijken en andere programma’s om overlast voor bewoners zo veel mogelijk te beperken en synergie en kostenbesparing in de uitvoering te bereiken. Dit “werk met werk” maken heeft als voordeel dat we meer doelen tegelijkertijd bereiken, zoals het verminderen van overlast. Naast de groot onderhoud projecten willen we komend jaar, mede naar aanleiding van het burgerinitiatief ‘elke dag verdient een nacht van de nacht’, de lichthinder in de stad verminderen. Bovendien treffen we in 2018 de nodige maatregelen om ervoor te zorgen dat hemelwater snel kan worden afgevoerd, de bewustwordingscampagne die we samen uit voeren met operatie Steenbreek is een voorbeeld van deze maatregelen.

In 2018 blijven we in de gaten te houden hoe de essentaksterfte zich in Utrecht ontwikkelt. We zorgen voor een veilige openbare ruimte door de maatregelen te nemen die nodig zijn. Daarnaast werken we verder aan het herstel van de funderingen van de wal- en kluismuren op diverse plekken langs de Oudegracht, Nieuwegracht en Kromme Nieuwegracht.

Tevens gaan we volgend jaar overeenkomstig het plan verder met de invoering van de nieuwe manier van inzamelen, waarbij het terugdringen van restafval en het stimuleren van het apart verzamelen en aanbieden van waardevolle grondstoffen de belangrijkste factoren zijn. Daarnaast blijven we extra inzetten op gescheiden GFT-inzameling en op het tegengaan van overlast als gevolg van bijplaatsingen van afval bij ondergrondse containers.

Verder blijven we werken aan een groene en gezonde stad, zodat Utrecht aantrekkelijk is en blijft om te wonen, te werken en te recreëren. Met het Meerjarengroenprogramma op basis van het Groenstructuurplan werken we aan een samenhangend netwerk van parken en groengebieden in en om onze stad. De parkzones langs het Amsterdam-Rijnkanaal en het Merwedekanaal (Rondje Stadseiland) waar we in 2018 verder aan werken is slechts één van de voorbeelden hiervan.

Tot slot versterken we, in lijn met ons dierenwelzijnsbeleid, de samenhang tussen dierenwelzijnsbeleid en ecologisch beleid. Daarnaast werken we samen met de Dierenbescherming aan het terugbrengen van het aantal zwerfdieren door in te zetten op voorlichting en preventieve maatregelen.

Programma Economie
De Utrechtse economie groeit bovengemiddeld, het aantal banen stijgt en de Utrechtse arbeidsmarkt is op één na krapste van het land. Er zijn 10.000 banen bijgekomen in de periode april 2013 tot april 2016. De werkloosheid daalde in die periode van 7,3% naar 6 %. Achterover zitten is er niet bij. De werkgelegenheid neemt weliswaar toe, maar is niet voldoende om de groei van de Utrechtse bevolking de komende jaren bij te houden. Zichtbaar wordt de impact van digitalisering. Dit is zelfs te merken in sectoren waarin Utrecht als vanouds zeer sterk is, zoals de zakelijke en financiële dienstverlening.

Zoals vaak bij economische veranderingen, leveren trends ook nieuwe werkgelegenheid op. Innovatieve nieuwe of bestaande bedrijven ontwikkelen applicaties, games of nieuwe bedrijfsmodellen. Ook zien we een groeiend aantal ondernemers en (kennis)instellingen die zich richt op maatschappelijke opgaven en deze omzetten in nieuwe werkgelegenheid. Mooie voorbeelden zijn de startups en scale ups in incubators zoals de Dutch Game Garden of de Social Impact Factory, bedrijfsverzamelgebouwen en in het Utrecht Science Park.

Bij een groeiende stad horen voldoende goede voorzieningen, die de stad aantrekkelijk maken voor bedrijven, bewoners en bezoekers. Zoals voldoende retailvoorzieningen en de benodigde toeristische infrastructuur met voldoende hotels en horeca. Digitalisering is van grote invloed op het karakter van het benodigde voorzieningenniveau. De verwachte bezoekersgroei moet goed worden gefaciliteerd en we willen zorgen voor een aantrekkelijke, gastvrije, persoonlijke, schone binnenstad, en voor een gezond woon-, leef- en vestigingsklimaat. We werken samen met de stad aan versterking van de economie en werkgelegenheid van Utrecht. We richten ons op versterking van de bestaande economische structuur én investeren op nieuwe kansrijke economische sectoren. Ons doel is voldoende werkgelegenheid voor al onze inwoners, ongeacht opleidingsniveau en zowel nu als in de toekomst.  

Programma Werk en Inkomen

De arbeidsmarkt trekt aan en de werkloosheid daalt. Het Centraal Plan Bureau verwacht dat het aantal mensen met een bijstandsuitkering in 2018 landelijk zal afnemen (-1,2%). Tegelijkertijd zorgt de instroom van nieuwe doelgroepen (voormalig Wajong en Wsw) en statushouders voor nieuwe uitkeringen Voor Utrecht gaan we uit van 9.900 huishoudens met een bijstandsuitkering in 2018.

Onze dienstverlening is erop gericht zoveel mogelijk mensen mee te laten doen in de samenleving. We versterken wat werkt en we houden scherp voor ogen of het aanbod aansluit bij onze doelgroep. Voor de mensen die uitstromen naar werk, is onze aanpak gericht op duurzame uitstroom. In de afgelopen jaren is ons bestand aan werkzoekenden meer divers geworden onder andere door de instroom van statushouders, nieuwe doelgroepen onder de Participatiewet en een toename van oudere werkzoekenden. De vraag om meer diversiteit in onze dienstverlening wordt groter, waar nodig bieden we die, bijvoorbeeld in de vorm van een vernieuwende aanpak voor oudere werkzoekenden en door onze inzet op de minder kansrijke werkzoekenden te intensiveren. Daarnaast zetten we onze krachtige werkgeversbenadering onverminderd voort en intensiveren we de samenwerking met de regio. We zetten in onze aanpak ook in op een vereenvoudiging van onze processen, dit wordt mede ondersteund door onze ICT vernieuwing.

In 2018 ontwikkelen we de armoedeaanpak in Utrecht samen met partners in de stad verder door. In de aanpak ligt de focus op vroegtijdige signalering en ondersteuning om armoede en schulden te voorkomen en tijdig aan te pakken. Met de Buurtteams en het samenwerkingsverband Aan de Slag in Utrecht (ADSU) werken we nauw samen aan een goede aansluiting tussen de WMO en de Participatiewet.

Programma Onderwijs
Goed onderwijs is de drijvende kracht achter de ontwikkeling en ontplooiing van ieder mens. We blijven daarom samen met onze partners werken aan optimale kansen voor alle leerlingen om hun talenten te ontwikkelen. Om ervoor te zorgen dat leerlingen zoveel mogelijk gelijke kansen krijgen en benutten zetten we in op 5 lijnen: kwaliteit van het onderwijs, VVE en onderwijsachterstandenbeleid, warme overgangen en stapelen van diploma's in de schoolloopbaan, talentontwikkeling en ouderbetrokkenheid.
We bereiden ons voor op het nieuwe rijksbeleid voor onderwijsachterstandenbeleid en geven ook samen met de partners in het veld vorm aan de harmonisatie van het voorschoolse aanbod in de stad. Met de stedelijke stuurgroep IKC werken we aan het realiseren van IKC's in de stad. We zetten specifiek in op het verminderen van thuiszitten door uitvoering van het thuiszitterspact.
De stad groeit de komende jaren. Om zorg te kunnen dragen voor optimale huisvesting in het onderwijs werken we aan de uitvoering van afspraken met besturen van voortgezet onderwijs. We maken afspraken over de invulling van groeiopgave in het primair onderwijs.

De bibliotheek investeert in enkele wijkfilialen om bewoners nog beter te kunnen bedienen en blijft inzetten op het aanbieden van activiteiten voor specifieke doelgroepen.

Programma Maatschappelijke Ondersteuning
Utrecht zijn we samen en Utrecht maken we samen. Daarom mogen herkomst, sociaal economische status, opleidingsniveau, handicap of beperking, geaardheid of geloofsovertuiging geen belemmering zijn om in Utrecht prettig te leven. Wij streven ernaar dat iedereen mee kan doen en de mogelijkheden krijgt om zijn talenten en kwaliteiten te ontwikkelen.   

Wij willen dit doen door te investeren in al die basisvoorzieningen die volwassenen, jongeren en kinderen helpen stevig in het leven te staan. Sociaal ondernemers willen we ruimte geven om maatschappelijke vernieuwing en slimme, nieuwe oplossingen voor elkaar te krijgen.

Inwoners met een zorgvraag of probleem kunnen rekenen op laagdrempelige en bereikbare zorg en ondersteuning. Die zorg en ondersteuning moet (uiteindelijk) zo licht mogelijk zijn, en ook door medebewoners of vrijwilligers geboden kunnen worden. Wij zetten daarom in op het versterken van de samenwerking tussen de professionals, het sociale netwerk en de vrijwilligers.

Voor de groei van de stad is extra geld beschikbaar. Ook bij de besteding van dit geld gelden de hierboven beschreven ambities en uitdagingen.

In 2018 maken we extra ruimte voor sociale prestatie/dagondersteuning en zetten we belangrijke stappen die in 2018 worden gezet richting de nieuwe subsidieperiodes voor de sociaal makelaars, de buurtteams en informatievoorziening en cliëntondersteuning.

Programma Jeugd
Het komend jaar zetten we ons in voor een stad waar kinderen gezond en veilig kunnen opgroeien en zij hun talenten kunnen ontdekken en maximaal ontplooien. In 2018 blijven we investeren in hoogwaardige zorg voor kinderen, jongeren en hun gezinnen. De druk op de zorg was – en is - hoog door de grote instroom van jongeren en gezinnen. De komende jaren werken we aan de ‘beweging naar voren’. Hiermee beogen we vermindering van het beroep op zorg.

Dit gaan we allereerst bereiken door versterking van de ‘sociale basis’. De sociale basis is het geheel van basisvoorzieningen (zoals onderwijs, welzijn, sport, opvoedingsondersteuning, e.a.) die bijdragen aan een optimale ontwikkeling van kinderen en het voorkómen van problemen, zodat een beroep op zorg niet nodig is. Vervolgens streven we naar uitbreiding van de informele (vrijwillige) zorg en beperking van het beroep op aanvullende zorg door zorgvuldige verwijzing vanuit de basiszorg. De bereikbaarheid van de aanvullende zorg verbeteren we door het buurtgericht organiseren van delen van de aanvullende zorg.

We vinden dat kinderen en jongeren met problemen beter in een gezinsomgeving kunnen opgroeien dan in een instelling. Daarom investeren we in een herkenbare vorm van Utrechtse pleegzorg en in uitbreiding van het aantal gezinshuizen in Utrecht.

Vanuit de actieprogramma’s sociale woningbouw en wonen&zorg maken we ons sterk voor meer betaalbare woonruimte voor kwetsbare jongvolwassenen. Zelfstandig wonen is het uitgangspunt. Alleen als het echt niet anders kan is jeugdhulp met verblijf een optie.

Programma Volksgezondheid
Gezondheid is een leidende waarde voor de gemeente Utrecht. Enerzijds omdat wij een sterke (economische) positie op gezondheid hebben en als stad een zeer gezond klimaat. Anderzijds omdat wij als snelst groeiende stad van Nederland een stedelijke ontwikkelopgave hebben die wij op een gezonde manier willen invullen. Belangrijke doelen zijn bijvoorbeeld: ontmoeten (eenzaamheid tegengaan), bewegen, schone lucht en (veel) groen. Wij redeneren bij de stedelijke ontwikkelopgave vanuit drie invalshoeken: people-planet-profit, oftewel sociaal, fysiek en economisch.

Wij zien gezondheid niet alleen als de afwezigheid van ziekte, maar als het vermogen om je aan te passen en je eigen regie te voeren op het gebied van de sociale, fysieke en emotionele uitdagingen van het leven. Hoewel de gezondheid over het algemeen redelijk goed is in Utrecht, zijn er wel grote verschillen in de gezondheid tussen Utrechters. Wij zien het als onze opgave om deze gezondheidsverschillen te verkleinen. Wij voeren daartoe onze wettelijke taken uit, zoals de Jeugdgezondheidszorg, Inspectie Kinderopvang, de Volksgezondheidsmonitor Utrecht en de zorg voor kwetsbare inwoners. Daarnaast werken wij aan zes kernthema’s: gezond en veilig opgroeien, gezondheidsvaardigheden voor een gezonde leefstijl, gezonde leefomgeving, voedsel en voeding, gezond rondkomen en de gezonde keus aantrekkelijk maken.

Gezondheid is iets van ons allemaal, iedereen kan een bijdrage leveren of er invloed op hebben. Wij bedenken daarom niet van bovenaf een plan, maar werken samen met de stad aan gezondheid. Samen met partners en inwoners kijken wij wat er binnen deze thema’s speelt in de stad en waar wij een zinvolle bijdrage kunnen leveren. Wij zoeken naar lokale en regionale coalities om samen te bouwen aan publieke waarden. Zo willen wij de gezondheid van Utrechters bevorderen en bouwen we samen aan een gezonde stad. Gezond stedelijk leven raakt thema’s waar steden wereldwijd mee te maken hebben en is daarmee ook een internationaal thema. Als Utrecht willen wij leren van andere steden, samenwerken, maar ook ons profileren en anderen inspireren.

Programma Veiligheid
Veiligheid is een basisvoorwaarde voor het goed samenleven. Samen met bewoners, ondernemers, instellingen en organisaties en andere veiligheidspartners werken we aan een stad waar mensen veilig zijn en zich veilig voelen. De gemeente heeft daarbij de regie, maar de verantwoordelijkheid dragen we samen. Initiatieven van bewoners stimuleren en faciliteren we.

In het Integraal Veiligheidsplan 2015-2018 (IVP) staan de doelen die de gemeente op het terrein van veiligheid nastreeft: een afname van criminaliteit; toename van het veiligheidsgevoel; het voorkomen en bestrijden van incidenten en verstoringen van de openbare orde. Onze uitgangspunten zijn: integrale aanpak om te komen tot veiligheid; partners nemen hun verantwoordelijkheid; beleid en uitvoering sluiten naadloos op elkaar aan; een delictgerichte, gebiedsgerichte en persoonsgerichte aanpak. Onze prioriteiten zijn: de High Impact Crimes en jeugdoverlast en –criminaliteit.

Uitvoering van het jaarlijks handhavingsprogramma Openbare ruimte en bebouwde omgeving draagt bij aan het behalen van de doelstellingen van het IVP. Dat geldt ook voor de programma’s Openbare ruimte en groen, Jeugd, Onderwijs, Maatschappelijke Ondersteuning, Vastgoed, Volksgezondheid, Werk en inkomen.

2018 is het laatste jaar van het huidige IVP. In 2018 bieden wij een raadsvoorstel voor een nieuw IVP aan met bijbehorende doelstellingen voor de jaren 2019 en verder.

De afgelopen jaren hebben we vooral gestuurd op basis van de criminaliteitscijfers van de politie en de meldingen bij de gemeente. De criminaliteitscijfers worden jaar na jaar positiever. Steeds duidelijker wordt echter dat deze criminaliteitscijfers slechts een deel van de werkelijkheid laten zien. Dat blijkt onder andere uit het feit dat het veiligheidsgevoel niet toeneemt. Mensen hebben de neiging zich terug te trekken in hun eigen wereld. Verdraagzaamheid staat onder druk waardoor een voedingsbodem ontstaat voor gevoelens van onbehagen en polarisatie.

Ook krijgen we meer zicht op de tot nu toe grotendeels onzichtbare criminele activiteiten en onderliggende structuren die onze samenleving ondermijnen. We zien ook dat achter veel geweldsincidenten een netwerk of structuur van criminele ondermijnende activiteiten schuil gaat. Het combineren van bestaande werkwijzen met een vernieuwende aanpak leidt tot een integrale en effectievere aanpak. Die vernieuwende aanpak bestaat onder andere uit het verkrijgen van een beter inzicht in ongewenste hardnekkige symptomen en patronen en het op basis van dat inzicht toepassen van bestuursrecht, strafrecht en fiscaal recht door de samenwerkingspartners op de meer onzichtbare vormen van criminaliteit.

Vanwege de bovengenoemde gebeurtenissen en ontwikkelingen zijn in de Voorjaarsnota 2017 incidenteel middelen beschikbaar gesteld voor de volgende thema’s:

  1. Het tegengaan van polarisatie en radicalisering in het teken van Utrecht zijn we samen;
  2. Aanpak ondermijnende criminaliteit; uitbreiding onderzoeken Wet Bibob;
  3. Flexibele inzet voor gebiedsgerichte aanpak van criminaliteit;
  4. Preparatie van de crisisbeheersingsorganisatie met het oog op terrorismedreiging.

In de Voorjaarsnota 2017 zijn ook middelen toegekend om de gevolgen van de groei van de stad op te vangen. De toename van het aantal inwoners en gebouwen vergt meer toezicht en handhaving op straat. Ook neemt de gemeentelijke bijdrage aan de Veiligheidsregio toe.

Programma Cultuur
Utrecht is een levendige, rap groeiende, internationaal georiënteerde stad waar de behoefte aan cultuur groot is. Via het programma cultuur ondersteunen we een veelheid aan onderscheidende (inter)nationaal opererende instellingen, festivals, gezelschappen en podia. Daarnaast voorzien we in een fijnmazige structuur van culturele initiatieven in de stadsdelen en wijken. Cultuur in Utrecht manifesteert zich zo op allerlei plekken en met een groot en breed bereik. Volgens de adviescommissie Cultuurnota 2017 – 2020 heeft Utrecht het in zich door te ontwikkelen richting een culturele metropool. Met die ambitie gaan we in 2018 verder gestalte geven aan het culturele leven in Utrecht.

In de eerste plaats doen wij dat door via de cultuurnota 61 instellingen meerjarig te ondersteunen.
In het kader van ‘Groei van de Stad’ is het extra toegekende budget van de voorjaarsnota structureel gelabeld aan de Cultuurnota. Dat betekent dat de zes instellingen waarover de adviescommissie Cultuurnota 2017-2020 positief heeft geoordeeld, maar die buiten het budgettaire kader vielen, ook in de jaren 2018, 2019 en 2020 onderdeel kunnen blijven uitmaken van de Cultuurnota. Via projectsubsidies investeren we in innovatie en de dynamiek van de sector en bieden we kans aan uiteenlopende initiatieven zich in Utrecht te manifesteren.

De culturele sector is flink in beweging, landelijk is een stelselwijziging op komst, we bouwen aan een stevige stedelijke regio en ook het Utrechtse culturele bestel is aan verandering onderhevig. 2018 vormt de opmaat naar een nieuwe uitgangspuntennota voor Cultuur waarin al deze ontwikkelingen gaan samenvallen en perspectief bieden op een stevige sector in een veranderende omgeving.

Op basis van het advies van de adviescommissie Cultuurnota 2017 – 2020 zijn tien thema’s benoemd, waar we in aanloop naar de volgende cultuurnotaperiode prioriteit aan geven. We hebben dit teruggebracht tot twee programmalijnen Ruimte voor talentvolle makers en Cultuur voor iedereen. Binnen “Ruimte voor talentvolle makers” gaan we op zoek naar nieuwe wegen om het makers klimaat van Utrecht verder te verstevigen en het talent in de stad fysieke, artistieke en financiële ruimte te bieden. Via “Cultuur voor iedereen” stimuleren we de sector de eigen inclusiviteit te vergroten en zich met interessant en eigentijds aanbod te richten op een zo divers mogelijk samengesteld publiek. De toepassing van de Code Culturele Diversiteit dient daarbij als leidraad. Via deze twee lijnen geven we een belangrijke impuls aan de sector om zich verder te ontwikkelen richting die bruisende metropool.

Ondertussen werken we door aan een nieuw, levendig en tweede stadshart in Leidsche Rijn Centrum. Daar hoort een onderscheidende en aantrekkelijke culturele voorziening bij. In samenwerking met partijen uit de stad werken we het komende jaar via programmering toe naar deze culturele voorziening.

Programma Sport
Sport en bewegen brengen plezier en ontspanning. Het leidt tot ontmoeting en draagt bij aan een goede gezondheid; een belangrijke basis om mee te kunnen doen op school en in de samenleving. Utrecht faciliteert een optimale sportinfrastructuur die mensen uitnodigt tot sporten en bewegen. De sportaccommodaties dragen bij aan een grotere sportdeelname van de Utrechtse bewoners, net als een uitnodigende openbare ruimte. Door de groei van de stad groeit ook de noodzaak om de beschikbare sportcapaciteit zo efficiënt mogelijk in te zetten. Samen met de VSU en de sportnetwerken werken we, op basis van het onderzoek van het Mulier Instituut, de plannen voor uitbreiding van de velden en sporthallen verder uit.

We blijven inzetten op voldoende sporten en bewegen door alle bewoners, ook voor hen die dat niet vanzelf doen. Om het klimaat voor talentontwikkeling en topsport in Utrecht te versterken leveren we onze inzet aan het Utrecht Talent Centre (UTC), waarin we samen met partners de ambities op het vlak van talentontwikkeling uitwerken en realiseren.

Eind 2017 zijn de uitkomsten van het haalbaarheidsonderzoek naar de Vuelta bekend. Op basis daarvan bepalen we onze inzet voor de ambitie de Vuelta in 2020 naar Utrecht te halen. In 2018 zal het EK Beachvolleybal in Utrecht plaatsvinden.

Programma Vastgoed
De missie van de Gemeente Utrecht is om activiteiten te accommoderen die een bijdrage leveren aan de Utrechtse gemeentelijke beleidsdoelstellingen. Hiervoor heeft Utrecht voldoende, kwalitatief goed en optimaal gespreid gemeentelijk vastgoed.

De laatste jaren is ingezet op het verhogen van de bezettingsgraad van deze accommodaties om daarmee het maatschappelijk rendement verder te vergroten. Samen met onze partners faciliteren we een optimale bezetting. We stimuleren de samenwerking in deze gebouwen. Dat doen we onder andere door gebruik te maken van zowel het Vastgoedloket als het Makelpunt, dat niet alleen de bezettingsgraad van de gemeentelijke accommodaties verhoogt, maar ook die van haar partners. Tegelijkertijd faciliteert het Makelpunt initiatiefnemers in de stad in het vinden van ruimte.

Werken met vastgoed is een cyclisch proces: regelmatig wordt gekeken hoe het vastgoed functioneert, hoe de gebruikers het ervaren en wat op korte en langere termijn nodig is voor de diverse beleidssectoren. De beoogde veranderingen (aankoop, verkoop, renovatie, nieuwbouw, sloop) worden vertaald in huisvestingsplannen. Op basis van het Meerjarenperspectief Utrechts Vastgoed 2017 zijn de begrote bedragen geactualiseerd. Om het vastgoed op een in de Kaderbrief Vastgoed bepaald kwaliteitsniveau te behouden wordt gewerkt volgens de afspraken, die zijn vastgelegd in de Utrechtse Onderhoudsmethode 2013 (UOM).

De ambitie is om het gemeentelijk vastgoed, conform Programma Utrechtse Energie en Uitvoeringsprogramma energiezuinige gemeentelijke gebouwen klimaatneutraal te maken. Er wordt maximaal ingezet op de afname van het energiegebruik en op de opwekking van duurzame energie op en om de gebouwen.

Zoals is gemeld bij de Voorjaarsnota 2017 is in het kader van het onderzoek naar de oorzaken van het tekort op het programma Vastgoed de vastgoedbegroting volledig opnieuw opgebouwd.