De wijk Noordwest is met 43.216 inwoners in grootte de tweede wijk van Utrecht. Een kijkje in de toekomst geeft aan dat de bevolking van Noordwest zal stijgen met 14,7 procent in minder dan 15 jaar. In 2025 telt Noordwest volgens de meest recente prognose ongeveer 49.577 inwoners.

Beschrijving van de wijk
De wijk bestaat uit de subwijken Pijlsweerd, Zuilen en Ondiep. Ieder met een eigen karakter. Aan de zuidzijde grenst de wijk aan de binnenstad en aan de noordzijde aan de gemeente Stichtse Vecht.

Pijlsweerd grenst aan zowel de Utrechtse binnenstad als aan de wijk Ondiep en kent een diverse bevolkingssamenstelling, waaronder een groep betrokken bewoners.
De wijk bestaat vooral uit vooroorlogse corporatiewoningen en oude herenhuizen. Langs de Vecht ligt het Zijdebalen-bedrijventerrein dat wordt omgevormd tot stedelijk woongebied.
Karakteristiek voor Ondiep zijn de buurtjes met een eigen soort bebouwing, sfeer en karakter. Het Kleine Wijk, de Bomenbuurt en Witte Wijk zijn dergelijk buurtjes. Deze voorheen typisch Utrechtse volkswijk ligt dichtbij het stadscentrum, maar voelt aan als een dorp met z'n gezelligheid en rust. De sociale banden zijn hecht en men is behulpzaam naar elkaar toe. Niet alleen geboren en getogen Utrechters, maar ook steeds meer tweeverdieners met (jonge) kinderen, werkende jongeren en studenten wonen in de wijk. 

Zuilen is de grootste subwijk van Noordwest.
Vooral oudere bewoners zijn gehecht aan hun buurt. Velen van hen wonen er al hun hele leven en willen er niet meer weg. Zuilen kent een bloeiend verenigingsleven, tal van bewonersorganisaties en plaatselijke stichtingen. Naast de oorspronkelijke bewoners zijn er in de jaren tachtig en negentig veel arbeidskrachten naar Zuilen gekomen, van verschillende nationaliteiten. En als gevolg van de herstructurering is Zuilen ook een aantrekkelijke wijk geworden voor hoger opgeleiden en gezinnen met kinderen.

Er zijn positieve en minder positieve ontwikkelingen in de wijk te zien. Over het algemeen gaat het gestaag beter in Noordwest. Noordwest scoort relatief grotendeel matig op het totaal van de onderdelen inrichting, gebruik en beheer. Dit blijkt uit de nulmeting openbare ruimte die in voor de hele stad is uitgevoerd (2015). In Pijlsweerd hebben de toenemende verkeersdruk, het beperkte groen en de ontwikkelingen rondom de Oudenoord, de Kaatstraat, de Weerdsingel, het Paardenveld en de Amsterdamsestraatweg grote impact op de wijk. In Ondiep gaat om het om het beheer van de openbare ruimte en de zorg om de toename van het doorgaande verkeer. Deze is nogal divers door de verschillende renovatie- en herstructureringsprojecten in de wijk.
De bijdragen van bewoners en partners in de wijk zijn cruciaal om deze wijkambitie te kunnen realiseren

Sociaal zien we dat veel mensen dingen zelf doen en kunnen, het is initiatiefrijke wijk, echter we merken aan de andere kant ook dat ook een deel van mensen moeite heeft de aansluiting te vinden vanwege beperkte taal en digitale vaardigheden, mensen in de “overlevingstand” staan vanwege gezondheids- of financiële problemen.
De ervaren gezondheid van de Noordwesters is minder goed dan die van de gemiddelde inwoner van Utrecht, waarbij we zien dat in Ondiep en Zuilen-Oost meer bewoners een slechtere gezondheid ervaren. Van de bewoners in Noordwest ervaart 11% dat hij of zij onvoldoende regie over het eigen leven ervaart (Utrecht 10%). Daarnaast heeft 40% van de inwoners minimaal 2 lichamelijke en/of psychische ziekten of aandoeningen. Positief is dat we in de afgelopen jaren zien dat het percentage overgewicht (inclusief obesitas) in de wijk Noordwest, en ook specifiek voor de aandachtswijken Ondiep en Zuilen-Oost, is afgenomen. Utrecht breed zien we deze daling niet. Ook het percentage bewoners dat aan de fitnorm voldoet is sterk toegenomen in Noordwest. Roken onder de bewoners in Noordwest is licht afgenomen (gezondheidspeiling 2016).

Relatief gezien gaat het steeds beter met de kinderen in Noordwest wat een gezond gewicht betreft. Momenteel heeft 17% van de kinderen overgewicht, waarvan 4% obesitas. Stedelijk is dit 11% overgewicht, waarvan 2% obesitas (Digitaal Dossier JGZ 2014-2015).
In de subwijken van Noordwest zien we het volgende beeld (Digitaal dossier 2014/2015):

• Pijlsweerd: 13% overgewicht, waarvan 2% obesitas
• Ondiep +2^e Daalsebuurt: 19% overgewicht, waarvan 6% obesitas
• Zuilen-West: 11% overgewicht, 4 % obesitas
• Zuilen-Noord/Oost: 19% overgewicht, 4% obesitas

Kaart van de wijk

In het kaartje ziet u de verdeling van de drie subwijken en twaalf buurten in Noordwest.

Wijkambities 2014-2018: drie speerpunten

De wijkambities zijn eerder vastgesteld als richtinggevend kader voor de gezamenlijke inzet van de gemeente Utrecht. Dit doen we in nauwe samenspraak met bewoners, ondernemers, woningcorporaties en andere partners in de wijk. Iedere ambitie heeft eigen deelonderwerpen.
Wij zijn op verschillende manieren continue in gesprek over de deelonderwerpen die onder de wijkambities vallen. Soms op buurt niveau in het kader van een project, maar ook via de reguliere contacten met bewonersorganisaties en andere actieve partners in de wijk. Zo blijft de inhoud actueel en aansluiten bij de praktijk.

Wijkambitie 1: Extra inzet op jeugd en veiligheid

Met het overgrote deel van de jongeren gaat het goed. Een deel van de jongeren in Noordwest heeft problemen en/of veroorzaakt problemen. Er zijn jongeren die problemen hebben met op verschillende psychologische en sociale aspecten. Zij hebben ondersteuning nodig bij het opgroeien tot een volwaardig burger. Ook is er jeugd die overlast veroorzaakt en/of strafbare feiten pleegt. In veel gevallen valt dat samen.

In enkele delen van de wijk blijft jeugdoverlast een hardnekkig vraagstuk. Bepaalde locaties in de wijk zullen namelijk altijd aantrekkelijk zijn voor jongeren om elkaar te treffen, zoals winkelcentra/gebieden, of parken en plantsoenen. Soms is er jaren geen overlast, soms neemt de overlast en/of de aanwezigheid van jongeren op een plek weer toe.
Ook is de jeugd dynamisch en verplaatst de overlast zich van de ene plek naar de andere. Dit vraagt om een maatwerkaanpak per groep, jeugdige en per locatie. Omwonenden worden betrokken bij de aanpak en jongeren gestimuleerd om hun talenten te ontwikkelen.

Wijkambitie 2: Integrale aanpak van de Amsterdamsestraatweg
De Amsterdamsestraatweg is een levensader voor de wijk. Hij doorkruist alle subwijken. De
inzet van diverse partijen in 2013 is samengevoegd tot een integrale aanpak, de “Ontwikkelstrategie Amsterdamsestraatweg”. Deze aanpak omvat, de inrichting van de openbare ruimte, de veiligheidsaspecten , de invulling van panden, (branchering) en legt de verbinding met andere betrokkenen, zoals bewoners, ondernemers, pandeigenaren en professionals. Gezamenlijk willen we de leefbaarheid en veiligheid op en rondom de Amsterdamsestraatweg vergroten.

Wijkambitie 3: Verbetering van openbare ruimte, groen en verkeer
De openbare ruimte in Noordwest kent een hoge gebruiksdruk. Per buurt zijn er accentverschillen in de aandachtspunten. In Pijlsweerd gaat het om het behoud van groen en het vergroenen van strategische locaties, de verkeersdynamiek op en rondom de Oudenoord, Kaatstraat, Weerdsingel en Amsterdamsestraatweg. In Ondiep gaat het voornamelijk om het beheer van de buitenruimte en de verkeersdynamiek.
In Zuilen ligt het accent op het gebruik van de buitenruimte in combinatie met verkeersveiligheid op de wijkontsluitingswegen. En op de herontwikkeling van sportpark Daalseweide en Zuilen/Elinkwijk in samenwerking met de gemeente Stichtse Vecht.

Voor heel Noordwest zijn gezondheid, het pedagogisch klimaat en armoedebestrijding belangrijke aandachtspunten.

Wijkambitie 1: Jeugd en Veiligheid

In heel Noordwest is de ontwikkeling van jongeren een belangrijk aandachtspunt. In de dichtbevolkte wijk Noordwest vindt, van oudsher, veel ontmoeting en ontspanning op straat plaats. Ook jongeren zijn zeer aanwezig in het straatbeeld. Mede door de ruimtelijke inrichting en het drukke gebruik van de openbare ruimte, veroorzaakt hun aanwezigheid op zichzelf’ soms al op meerdere locaties (over)last voor anderen. Daarnaast zijn sommige jongeren(groepen) in gedrag daadwerkelijk overlastgevend. Het is de opgave om jongeren te leren – maar ook de ruimte te geven – om op aanvaardbare wijze op straat te zijn.
Focus per subwijk
In Pijlsweerd ligt de focus op het vroegtijdig signaleren van jeugdproblematiek. Dit gaat om individuele situaties of om specifieke plekken in de buurt (bijvoorbeeld de speeltuinen) waar kinderen en jongeren komen. In Ondiep gaat het om het vasthouden van de positieve trend van de vermindering van jongerenoverlast. In Zuilen richten we ons ook op het verminderen van jongerenoverlast en de ontwikkeling van een toekomstperspectief.

3.1 Wijkveiligheidsprogramma Noordwest, onderdeel gericht op jeugd
In het bijzonder gaat het om de aanpak van het gedrag van jongeren, middelengebruik en de overlast en/of criminaliteit die door jeugd- en jongeren(groepen) worden veroorzaakt. Ouders en bewoners worden betrokken in die aanpak.

Inzet gemeente: Veiligheid, Maatschappelijke Ontwikkeling, Volksgezondheid
Inzet budget: Programma Veiligheid
Verantwoordelijk: Veiligheid
Inzet partners: politie, JoU, Victas, bewoners en buurtteams Jeugd en Gezin.

3.2 Handhavingsprogramma 2018, onderdeel gericht op jeugd
Deelname aan het overleg aanpak jeugdgroepen.
In samenwerking en afstemming met politie en jongerenwerk het aanspreken van jeugdgroepen en contact onderhouden met bewoners die een ontmoetingsplek voor jongeren in hun omgeving hebben.

Inzet gemeente: Vergunningen, Toezicht en Handhaving.
Inzet budget: Programma Veiligheid.
Verantwoordelijk: Vergunningen, Toezicht en Handhaving
Inzet partners: Politie, JoU, bewoners en ondernemers.

3.3 Actieplan Utrecht zijn we samen
Het gaat hier om een inclusieve aanpak om radicalisering en polarisatie tegen te gaan. De inzet is om gevoelens van sociale uitsluiting te voorkomen. Middelen zijn contact onderhouden en samenwerking met sleutelfiguren in de wijk. En het organiseren van Dialoog gesprekken en het versterken van vreedzame netwerken zoals het Bondgenotennetwerk.

Inzet gemeente: Maatschappelijke Ontwikkeling, Veiligheid, Onderwijs en wijkbureau
Inzet budget: Programma Utrecht zijn we samen.
Verantwoordelijk: Maatschappelijke Ontwikkeling.
Inzet partners: Me’kaar, bewoners, scholen, moskeeën, JoU en diverse sleutelfiguren in de wijk.

Wijkambitie 2: Integrale aanpak van de Amsterdamsestraatweg

De Amsterdamsestraatweg loopt van het Paardenveld tot Maarssen en is de vitale levensader van de wijk. In 2014 is gestart met een integrale aanpak die circa10 jaar duurt en zich richt op een duurzame toekomst voor (de omgeving van) de Amsterdamsestraatweg. Inmiddels zijn we drie jaar verder en wie nu over de ASW fietst ziet een straat die volop in ontwikkeling is
Een kenmerk van het proces is dat de bewoners en ondernemers van de ASW dat zij de handschoen zelf oppakken. Door zich te organiseren, initiatieven te starten, handtekeningen te verzamelen en proactief te communiceren met gemeente en politiek, maken zij zich sterk voor hun Straatweg. De visie die zij uitdragen is simpel en direct: een Amsterdamsestraatweg waar het goed wonen, prettig verblijven en kansrijk ondernemen is.

Waar staan we nu?
Het realiseren van de visie van bewoners en ondernemers vraagt om een gevarieerde inspanning van de gemeente. De aanpak is uitgewerkt in drie sporen: openbare ruimte, vastgoed en veiligheid. Inmiddels zijn we ruim drie jaar verder en zijn er op alle drie sporen stappen gezet. Soms zijn de resultaten al zichtbaar, maar er zijn ook nog veel projecten die de komende tijd gerealiseerd gaan worden.

Wat staat ons te doen?
Het komende jaar staat nog volop in het teken van de uitvoering van de eerste fase, met de 30 km zone als meest in het oog springende project in de openbare ruimte. Het duurt dus nog even voordat alle effecten van de inspanningen uit de eerste fase voor bewoners en ondernemers merkbaar zullen zijn. De aanpak van de problematiek van de Amsterdamsestraatweg is taai en complex. De ervaring leert dat het transformeren van een groot gebied een lange adem vraagt. De nu zichtbaar wordende resultaten zijn hoopvol, maar laten ook zien dat structurele en fundamentele verbetering met kleine stapjes gaat. Zo is er nog steeds sprake van leegstand, is er sprake van overlast en staan we nog maar aan het begin van de cultuuromslag die ook zonder forse inzet en interventies van gemeente en politie moet zorgen voor een opgeruimde en veilige straatweg. Om de ingezette weg naar boven vast te houden wordt de inzet op alle drie de sporen gecontinueerd.

Om mee te bewegen op de dynamiek van de Straatweg en klaar te zijn voor de volgende stap worden de ervaringen met de ontwikkelstrategie in de tweede helft van 2017 samen met bewoners en ondernemers uitgewisseld. Samen met de buurt wordt onderzocht hoe de volgende fase vorm kan worden gegeven (werktitel: Ontwikkelstrategie 2.0). Daarbij willen we naast de input van de actieve bewoners en ondernemers extra inspanningen verrichten om ook mensen te spreken die normaal niet vooraan de rij staan. Ouderen, studenten, kinderen, mensen met een andere culturele achtergrond: we gaan iedereen actief benaderen om mee te praten over hun Amsterdamsestraatweg. De uitkomsten van dit traject verwerken we in onze aanpak voor 2018.

Projecten
In onderstaand overzicht tabel worden de verschillende projecten nader uitgewerkt.

4.1 Uitwerking Ontwikkelstrategie
De ontwikkelstrategie wordt integraal aangestuurd door ruimtelijke regisseur, daarbij ondersteund door een programmamanager en diverse vormen van ondersteuning. De programmamanager geeft sturing aan een programmateam waardoor de integrale aanpak wordt geborgd. In het programmateam zitten vertegenwoordigers van verschillende onderdelen van de gemeente.

Inzet gemeente: Wijkservicecentrum Noordwest, Ontwikkelorganisatie Ruimte, Stadsbedrijven, Vergunningen Toezicht en Handhaving, Veiligheid, Mobiliteit
Inzet partners: Bewoners en ondernemers, initiatiefnemers, politie, Wijkontwikkelingsmaatschappij (WOM)
Verantwoordelijke afdeling: Wijkservicecentrum Noordwest en Ruimte

4.2 Wijkveiligheidsprogramma 2018 Noordwest, onderdeel Amsterdamsestraatweg
Vanuit het wijkveiligheidsprogramma is een specifieke en intensieve inzet op de Amsterdamsestraatweg op het deel tussen de Daalsesingel en de Marnixlaan. Betrokken partijen hebben een gezamenlijke aanpak om de wet- en regelgeving te handhaven, de overlast en criminaliteit terug te dringen en het veiligheidsgevoel te verhogen. Onder andere verhoogde toezicht, aanpak overlast vanuit horeca en dienstverlenende bedrijven, collectieve sluitingstijden, cameratoezicht en aanpak ondermijning

Inzet gemeente: Vergunningen, Toezicht en Handhaving, Veiligheid
Inzet budget: Programma Veiligheid
Inzet partners: Politie, justitie, bewoners, ondernemersvereniging, belastingdienst, Werk&Inkomen
Verantwoordelijke afdeling: Veiligheid.

4.3 Dagelijks beheer wijkonderhoud en service
Inzet is de Amsterdamsestraatweg en omgeving schoon, heel en veilig te houden. Dit vraagt extra inzet vanwege de hoge gebruiksdruk door een combinatie van veel verschillende functies aan en rondom de Amsterdamsestraatweg. Deze inzet wordt qua aangepast aan de drukte op de Amsterdamsestraatweg.

Inzet gemeente: Stadsbedrijven, Vergunningen, Toezicht en Handhaving
Inzet budget: Programma Openbare ruimte
Inzet partners: Ondernemers en bewoners
Verantwoordelijke afdeling: Stadsbedrijven (team Wijkonderhoud & Service)

4.4 Uitvoering 30 km zone
Realisatie van een 30 km zone tussen het Paardenveld en de Marnixlaan, waarbij de focus wordt gelegd op het herinrichten van drie pleinen, de twee entrees en het plaatsen van snelheidsdrempels op de tussenliggende rechte stukken. Dit gaat in nauw overleg met de ondernemers en bewoners van de genoemde locaties. Hiermee wordt de verkeersveilheid en oversteekbaarheid vergroot, de snelheid geremd en de barrièrewerking voor de aangelegen woonwijken verminderd.

Inzet gemeente: Ontwikkelorganisatie Ruimte, Mobiliteit, Wijkbureau
Inzet budget: Programma Ruimte o.a. EIF, MPB
Verantwoordelijke afdeling: Ontwikkelorganisatie Ruimte
Inzet partners: Bewoners en ondernemers.

4.5 Buurtfietsenstallingen
Op de ASW constateren we een hoge fietsparkeerdruk en is er een tekort aan fietsenstallingen en fietsparkeerplaatsen. In 2017 wordt er gezocht naar een locatie voor buurtfietsenstallingen. Als het lukt om geschikte locaties te vinden zullen deze in 2018 gerealiseerd worden.

Inzet gemeente: Ontwikkelorganisatie Ruimte, Utrechtse Vastgoed Organisatie
Inzet budget: Programma Fiets
Verantwoordelijke afdeling: Ontwikkelorganisatie Ruimte en Utrechtse Vastgoedorganisatie
Inzet partners: Bewoners en ondernemers.

4.6 Inzet vastgoedregisseur
De vastgoedregisseur heeft een rol bij het versterken van de detailhandelstructuur op de Amsterdamsestraatweg. We beogen diverse kernwinkelgebieden te realiseren. Daarnaast richten we ons op transformatie op de plekken waar minder detailhandel wenselijk is.

Inzet gemeente: Ontwikkelorganisatie Ruimte
Inzet budget: programma Economie, versterken detailhandelstructuur
Verantwoordelijke afdeling: Ontwikkelorganisatie Ruimte
Inzet partners: ondernemers, pandeigenaren

Wijkambitie 3: Openbare ruimte, groen en verkeer

Gezonde verstedelijking is leidend principe bij de ruimtelijke ontwikkelingen in Utrecht. Onder gezonde verstedelijking wordt verstaan:
Het zodanig ontwerpen, inrichten en beheren van de stad zodat deze vanuit economisch, ecologisch en menselijk oogpunt gezond en aantrekkelijk is.
Een omgeving die uitnodigt tot bewegen, spelen en sporten, er is groen en water, de ruimte nodigt uit tot ontmoeting, sociale en zakelijke contacten.
Mensen voelen zich veilig. De lucht- en waterkwaliteit zijn goed. Mensen hebben niet teveel last van geluid, ook zijn er plekken met stilte en rust.
'Openbare ruimte', 'groen' en 'verkeer' zijn thema’s die voor alle subwijken van Noordwest belangrijk zijn en invulling geven aan gezonde verstedelijking.
Door verandering van de bevolkingssamenstelling, toename van studenten en starters merken we dat de gebruiksdruk van de openbare ruimte steeds groter wordt en onder druk staat. Dit vraagt om keuzes ten aanzien van de inrichting van de openbare ruimte met draagvlak van diverse betrokkenen. En om een zorgvuldige afweging bij het verlenen van vergunningen voor onzelfstandige woonruimte (kamerverhuur)

In Pijlsweerd hebben de toenemende verkeersdruk, het beperkte groen en de ontwikkelingen rondom de Oudenoord, de Kaatstraat, de Weerdsingel, het Paardenveld en de Amsterdamsestraatweg grote impact op de wijk.

In Ondiep gaat om het om het beheer van de openbare ruimte. Deze is nogal divers door de verschillende renovatie- en herstructureringsprojecten in de wijk.

De bijdragen van bewoners en partners in de wijk zijn cruciaal om deze wijkambitie te kunnen realiseren. Bewoners zetten zich o.a. in het Julianapark , het Noordsepark, de tuin van de Lindenkring en het behoud van het Daalsepark.

5.1 Stedelijk programma Ontwikkelorganisatie Ruimte, onderdeel Oudenoord
Faciliteren van initiatieven die passen binnen de Ontwikkelkoers Oudenoord-Nijenoord en aansluiten op wijkraadpleging. Voorbereiding van de 1^e fase, herinrichting Oudenoord vanaf Jacobstraat tot aan de Kaatstraat.
Inzet gemeente: Ontwikkelorganisatie Ruimte, Vergunningen, Toezicht & Handhaving, Milieu en Mobiliteit, Stadsbedrijven.

Inzet budget: Programma EIF
Inzet partners: Bewonersinitiatieven, ondernemers, Projectontwikkelaars
Verantwoordelijke afdeling: Ontwikkelorganisatie Ruimte.

5.2 Gebiedsontwikkeling Sportparken Zuilense Vecht

Gebiedsontwikkeling, met het revitaliseren van de sportparken Daalseweide en Elinkwijk/Zuilen als vertrekpunt, gezamenlijk met gemeente Stichtse Vecht.

Inzet en verantwoordelijk: Ontwikkelorganisatie Ruimte, UVO/Sport
Inzet budget: Investeringsimpuls
Inzet partners: gemeente Stichtse Vecht, bedrijven, bewonersgroepen

5.3 Programma groen
Binnen dit programma zijn er werkzaamheden (in voorbereiding) om de Demkapunt en het Nifterlakenplantsoen te herinrichten

Inzet gemeente en verantwoordelijk: M&M
Inzet budget: Programma Groen
Inzet partners: Bewonersinitiatieven, HDSR, Rijkswaterstaat

5.4 Dagelijks beheer wijkonderhoud en service
Inzet om de wijk schoon, heel en veilig te houden.
Inzet gemeente: Stadsbedrijven, Vergunningen, Toezicht en Handhaving
Inzet budget: Programma Openbare Ruimte en Groen
Inzet partners: Bewoners en ondernemers, woningcorporaties
Verantwoordelijke afdeling: Stadsbedrijven (team wijkonderhoud & service).

5.5 Verbeteren verkeersveiligheid en doorstroming
In het kader van het verbeteren van de verkeersveiligheid worden de volgende locaties in 2018 voorbereid of aangepakt: de Sint Josephlaan en Marnixlaan (ook wel westelijke stadsboulevard genoemd) en fietsstraat Hogelanden

Inzet en verantwoordelijk: Milieu en Mobiliteit
Inzet budget: Programma Mobiliteit en Bereikbaarheid
Inzet partners: Scholen, ouders, bewoners, ondernemers
Verantwoordelijke afdeling: Milieu & Mobiliteit
Verantwoordelijke afdeling: Stadsbedrijven.

5.6 Verbreding Amsterdam- Rijnkanaal
Aansluitend aan de aanpassing van het Amsterdam-Rijnkanaal, wordt het fietspad aangelegd met groenstroken. Aansluiten bij het groeninitiatief van bewoners.

Inzet gemeente: Ontwikkelorganisatie Ruimte, Milieu en Mobiliteit
Inzet budget: Mobiliteit
Inzet partners: Eigenaren, bewoners, Rijkswaterstaat
Verantwoordelijke afdeling: Ontwikkelorganisatie Ruimte.

5.7 Vechtlocatie
Ontwikkellocatie, verwacht start bouw in 2017, daarna laatste werkzaamheden aan het park.
Inzet gemeente: Ontwikkelorganisatie Ruimte
Inzet budget: Grondexploitatie Ruimte
Inzet partners: Projectontwikkelaar
Verantwoordelijke afdeling: Ontwikkelorganisatie Ruimte

Complexe projecten en trajecten: pedagogisch klimaat, gezondheid, participatie en armoede

Veel bewoners kampen met meerdere vraagstukken tegelijk, bijvoorbeeld met schulden, niet-passende huisvesting, laaggeletterdheid en opvoedvraagstukken. Deze vraagstukken zijn nauw met elkaar verbonden en kunnen moeilijke afzonderlijk van elkaar worden opgelost.
Om te komen tot een beter pedagogisch klimaat maken we in alle drie de subwijken de slag van Vreedzame School naar Vreedzame Wijk. Dit draagt bij aan de talenten en toekomstontwikkelingen van kinderen (en volwassenen) en daarmee aan de wijkambitie Jeugd en Veiligheid. Het gaat om een succesvolle combinatie van talentontwikkeling en sociale vaardigheden van kinderen (en volwassenen), waardoor de startpositie van kinderen en jongeren verbetert.
Daarnaast werken we aan de versterking van een gezonde leefstijl van de inwoners van Noordwest. Hierbij gaat specifieke aandacht uit naar gezinnen met een klein netwerk en het stimuleren van een gezond gewicht.
Deze manier van benaderen staat ook centraal bij de wijkgerichte armoede aanpak. In aanvulling op de nieuwe aanpak stedelijke armoedebestrijding richten we ons specifieke op de behoefte in Noordwest.
We merken dat bewoners veel initiatieven op vele thema's ontplooien. Echter de weg van initiatief tot realisatie is soms weerbarstig. We ondersteunen de initiatieven op verschillende wijze, naar gelang wat nodig is.

6.1 Pedagogisch klimaat
Extra inzet is eveneens nodig voor andere initiatieven in deze sfeer, zoals opvoedingsondersteuning, coaching van ouders en de aanpak van multi probleemgezinnen. Voor deze gezinnen is ook de uitbreiding van de buurtteams en de inzet van het Buurtpastoraat en Mekaar van betekenis. De teams spelen daarnaast actieve rol bij armoedebestrijding.
De inspanningen van bewoners richten zich vooral op activiteiten in en/of rondom scholen, ouderlokalen, speeltuinen of rondom de moskee als vindplaats. Hierbij gaat het om de organisatie van bijeenkomsten over opvoeding, gezondheid, sociale vaardigheden en andere activiteiten. En daar waar mogelijk de verzelfstandiging van de speeltuinen.

6.1.1 Onderwijs: activiteiten brede school en ouderparticipatie
Doorontwikkeling van methodiek brede school: verdere implementatie en versterking van de aanpak, ontwikkeling en uitbreiding van activiteiten in ouderlokalen en ouderbetrokkenheid.
Tevens Gezondheid op School, via cultuureducatie werken meerdere scholen in Zuilen samen en blijvende aandacht voor de vreedzame school en wijk.

Inzet gemeente en verantwoordelijk: Maatschappelijke Ontwikkeling (team Onderwijs) en Volksgezondheid.
Inzet budget: Programma Onderwijs en Volksgezondheid.
Inzet partners: Basisscholen, Me'kaar, sportverenigingen, culturele organisaties, ouders

6.1.2 Buurtteams
De inzet is gericht op het begeleiden van bewoners bij diverse vragen en (financiële) problemen waar zij thuis tegenaan lopen. De begeleiding zorgt ervoor dat bewoners zelfredzamer worden of voldoende ondersteuning krijgen. Daarnaast werken buurtteams aan een stevige verbinding met de diverse professionals in de wijk.

Inzet gemeente: Maatschappelijke Ontwikkeling in samenwerking met Volksgezondheid, Werk en Inkomen.
Inzet budget: Programma Maatschappelijke Ondersteuning.
Verantwoordelijke afdeling: Maatschappelijke Ontwikkeling in samenwerking met Volksgezondheid.

6.1.3 Opvoedingsondersteuning
Inzet van een sociaal makelaar voor kinderen, stimulering van opvoedvaardigheden bij ouders en ondersteuning van gezinnen. Ook de JGZ geeft opvoedondersteuning, zowel in gesprekken met ouders over de gezonde ontwikkeling van het kind en de rol die ouders daarbij spelen, als op specifieke vragen van ouders, buiten de vaste contactmomenten met het kind. In dialoog met partners zoals scholen, kinderdagverblijven, speeltuinorganisaties geven de JGZ professionals ook voorlichting in groepen over alles wat met opvoeden en gezond en veilig opgroeien te maken heeft.

Inzet gemeente en verantwoordelijk: Maatschappelijke Ontwikkeling.
Inzet budget: Programma Maatschappelijke Ondersteuning/Welzijn.
Inzet partners: Me'Kaar, ouders

6.1.4 Jeugdwerk
Het vroegtijdig signaleren van probleemkinderen en het betrekken van hun ouders bij de aanpak. De wensen, behoeften en mogelijkheden van kinderen en ouders in kaart brengen.

Inzet gemeente en verantwoordelijk: Maatschappelijke Ontwikkeling.
Inzet budget: Programma Maatschappelijke ondersteuning
Inzet partners: Mekaar, JoU, basisscholen, ouders, JGZ

6.2 Gezondheid: integrale gebiedsaanpak van gezondheidsachterstanden
Uit de cijfers van de Volksgezondheidsmonitor 2016 blijkt dat de gezondheid van inwoners in Noordwest ongunstig afwijkt van het stedelijk gemiddelde. We weten dat de sociaal economische situatie van mensen hier een hele grote rol in speelt, het hebben van een baan, het opleidingsniveau. Dit vertaalt zich vaak dóór in de leefstijl van mensen en de keuzes die ze daarbij bewust of onbewust maken.

In deze context richten we ons, daar waar mogelijk, op het verbeteren van de fysieke en sociale omstandigheden en stimuleren we kennis over een gezonde leefstijl en voeding bij bewoners en professionals. Ook is er winst te behalen door wijkbrede verbanden te leggen op het vlak van welzijn, zorg en sociale ontwikkeling.
We werken ook dichtbij en samen met bewoners aan thema’s waarlangs stappen kunnen worden gezet in het vergroten van de eigen ervaren gezondheid. Thema’s zijn bijvoorbeeld meer gaan bewegen, samen met mensen uit de buurt, in de buitenruimte en het delen van verhalen over ervaringen van herstel na belangrijke gebeurtenissen in iemands leven.

De ambitie is de ervaren gezondheid van bewoners te verbeteren, waarbij de meeste inzet gericht zal zijn op die gebieden waar de gezondheidsachterstanden het grootst zijn: Ondiep en Zuilen-Oost.

6.2.1 Jeugdgezondheidzorg
De JGZ is dé plek waar ouders en jongeren terecht kunnen met vragen over gezondheid, opvoeden en opgroeien. Zij zijn er voor alle (toekomstige) ouders, kinderen en jongeren uit de gemeente Utrecht. Ze bieden preventieve en lichte ondersteuning en als het nodig is, verwijzen ze ouders en jongeren naar andere vormen van jeugdhulp. De Jeugdgezondheidszorg (JGZ) beschermt, bevordert en bewaakt hiermee structureel de lichamelijke, geestelijke en sociale ontwikkeling van alle kinderen van – 9 maanden tot 19 jaar in de stad Utrecht.
In 2018 is de JGZ in NW specifiek alert op ouders met een klein netwerk en op het stimuleren van een gezond gewicht.

Inzet gemeente en verantwoordelijk: Volksgezondheid.
Inzet budget: Programma Volksgezondheid.
Inzet partners: Scholen, ouders, 1e lijnszorg, U-centraal, Me'kaar, JoU.

6.2.2 Gezonde wijk
Onder de noemer Gezonde Wijk Noordwest werken we aan het integraal met partners en gebiedsgericht terugdringen van gezondheidsachterstanden. We dragen bij aan een Gezonde Wijkalliantie waarin alle partners gezamenlijk doelen stellen en focus aanbrengen op gezondheidsvraagstukken in de wijk. Wij dragen hieraan bij door strategisch invulling te geven aan het proces van de Gezonde wijkontwikkeling zodat alle partijen optimaal - in hun meerwaarde - blijven bijdragen. We brengen onze kennis en expertise van de gezondheidstoestand in de wijk en het verkleinen van gezondheidsverschillen in te brengen, en het benutten van kansen tot gezamenlijk leren te stimuleren.

Inzet gemeente en verantwoordelijk: Volksgezondheid en MO.
Inzet budget: Programma Volksgezondheid.
Inzet partners: GEZ Ondiep/Zuilen, Me’kaar, Harten voor Sport, Buurtteams, Indigo, Careyn, U-Centraal,

6.2.3 Fysieke omstandigheden:
Met de corporaties zijn stedelijke afspraken gemaakt om het woningbezit fysiek en energetisch te verbeteren. Zo staan onder meer de volgende woningen op de lijst om te worden aangepakt en verbeterd. Eengezinswoningen in Nijenoord, Beneden-/bovenwoningen aan de Omloop en Laan van Chartroise, Nieuwbouw Geuzenwijk en Nieuwbouw Zijdebalen.

Inzet gemeente: Ontwikkelorganisatie Ruimte
Inzet budget: externe financiering door Mitros
Inzet partners: Mitros, bewoners

6.3 Armoedeaanpak Gezonde financiën en ondersteuning initiatieven
We merken dat bewoners veel initiatieven op vele thema's ontplooien. Echter de weg van initiatief tot realisatie is soms weerbarstig. Het ondersteunen van de initiatieven op verschillende wijze, naar gelang wat nodig is blijft ook in het komende jaar nodig

6.3.1 Netwerk bijeenkomsten
Om elkaar te vinden, te ondersteunen en aanvullend te zijn organiseert de wijkraad i.s.m. het wijkbureau bijeenkomsten voor bewoners, met en zonder initiatief, en professionals in de wijk.
Dit levert ook weer nieuwe initiatieven op die wijkgerichte aanbod versterken. Waar nodig worden deze nieuwe initiatieven ondersteund, maar wordt vooral een appèl gedaan op de eigen organisatiekracht.
Voorbeelden hiervan zijn de buurtwerkkamer 2^e Daalsebuurt/Pijlsweerd (TOP), Burennetwerk Zuilen en ‘Alles onder 1 dak’.

Inzet gemeente en verantwoordelijk: Wijkbureau, Maatschappelijke Ontwikkeling, Werk en Inkomen
Inzet budget: Initiatievenfonds
Inzet partners: Wijkraad, buurtteams, bewoners, Me’kaar

6.3.2 Citydeal inclusieve stad, pilot “Ondiep Ontregeld”
Deze aanpak richt zich op maatwerkoplossingen bij problemen van meerdere gebieden waar stagnatie optreedt omdat de bewoners vastlopen in de systeemwereld.
Zonder beperkingen door de regels en het ‘systeem’ worden oplossingen gezocht die aansluiten bij de mogelijkheden en de concrete leefsituatie van de betreffende bewoners. Deze hebben daardoor een duurzaam karakter.
Een neveneffect van de aanpak is dat maatschappelijke kosten voorkomen worden door problemen voor te zijn dan wel ze vroegtijdig op te lossen.

Inzet gemeente en verantwoordelijk: Maatschappelijke Ontwikkeling, Werk & Inkomen.
Inzet budget: Maatschappelijke Ontwikkeling
Inzet partners: Buurtteams Jeugd & Gezin als Sociaal, cliënten, Mitros, Belastingdienst

Gebieds- en buurtaanpakken

Noordwest heeft een aantal gebieden en buurten die om een specifieke aanpak vragen. Gebiedsaanpakken richten zich op veranderingen op de langere termijn. De buurtaanpakken richten zich juist op concrete acties voor de korte termijn.

7.1 Programma Ontwikkelorganisatie Ruimte: 2e Daalse Dijk:

Dit programma ondersteunt en begeleidt de ontwikkeling van de transformatie naar een gemengd stedelijk gebied voor werken en van de Spoorzone/2e Daalsedijk. In deelgebied 1, het noordelijkste deel, zal gestart worden met de bouw. Voor deelgebieden 2, 3 en 4 zal de planvorming verder gaan. Het bestemmingsplan voor deelgebied 1 wordt ter vaststelling aan de gemeenteraad gestuurd in het derde kwartaal 2017.
Verder zal er in co-creatie met bewoners en ondernemers worden gewerkt aan de inrichting van het lineair park. Het definitief ontwerp wordt vastgesteld.

Inzet gemeente: Ontwikkelorganisatie Ruimte, Milieu & Mobiliteit.
Inzet budget: Externe financiering door NS
Inzet partners: vastgoedeigenaren bewoners, ondernemers
Verantwoordelijke afdeling: Ontwikkelorganisatie Ruimte.

7.2 Programma Ontwikkelorganisatie Ruimte: Zijdebalen:

De oplevering van blok 1 en 2 vindt plaats net na de zomer van 2017. Vervolgens start de uitvoering van de openbare ruimte rondom blok 1 en 2 inclusief de inrichting van de Westdijk-Zeedijk. In combinatie met de uitvoering van blok 3 en 4.

Inzet gemeente: Ontwikkelorganisatie Ruimte, Milieu en Mobiliteit
Inzet budget: Externe financiering door ontwikkelende partijen
Inzet partners: Vastgoedeigenaar, ontwikkelaar
Verantwoordelijke afdeling: Ontwikkelorganisatie Ruimte

7.3 Programma Ontwikkelorganisatie Ruimte: Kaatstraat

Eind 2017 wordt het bouwplan Kaatstraat opgeleverd. Aansluitend wordt in 2018 wordt de woonomgeving heringericht.

Inzet en verantwoordelijke gemeente: Ontwikkelorganisatie Ruimte
Inzet budget: Programma Groen
Inzet partners: Bewoners en M&M

7.4 Programma Ontwikkelorganisatie Ruimte: Daalsepark

In de 2^e helft van 2017 wordt inzichtelijk gemaakt wat de financiële consequenties zijn om dit gebied in lijn met het bewonersinitiatief Daalsepark te realiseren. Na dit onderzoek en besluitvorming daarover worden de plannen in 2018 verder uitgewerkt.

Inzet en verantwoordelijke gemeente: Ontwikkelorganisatie Ruimte
Inzet budget: Programma Stationsgebied
Inzet partners: Bewonersinitiatief Daalsepark