De wijk Zuid ligt in het zuidoosten van Utrecht en wordt begrensd door de Vaartsche Rijn, door de spoorlijn naar Den Bosch en door de A27. Tolsteeg, de Bokkenbuurt, Oud- en Nieuw Hoograven, en Lunetten zijn de woongebieden in Zuid. Oud Hoograven is begin vorige eeuw gebouwd. Nieuw Hoograven en een groot deel van Tolsteeg vormen grote naoorlogse uitbreidingen. De bouw van Lunetten is begonnen in de jaren zeventig. Naast deze woongebieden is het voormalige industriegebied Rotsoord één van de herkenbare plekken in Zuid.

Algemeen
Statistische gegevens over de wijk als geheel bieden het volgende beeld:
Met 27.163 inwoners (januari 2017) is de wijk Zuid de op één na kleinste wijk van Utrecht. De wijk telt bijna 13.000 woningen. Bewoners van Zuid beoordelen hun buurt met een ‘rapportcijfer’ 7,1 en de sociale cohesie met een 5,9. Dat wijkt niet af van het stedelijk gemiddelde beeld. Dat geldt ook voor de waardering voor de staat van de openbare ruimte. Wél kent Zuid een groter percentage bijstandsgerechtigden dan stedelijk gemiddeld. De tevredenheid over de parkeermogelijkheden voor auto’s en in mindere mate voor fietsen is afgenomen. Dat cijfer steekt nog steeds gunstig af tegen het stedelijk gemiddelde. Ook de tevredenheid over de verkeersveiligheid is relatief hoog, maar is wel gedaald. De parkeerdruk vraagt de laatste twee jaar in toenemende mate aandacht, vooral in Tolsteeg en Oud Hoograven. De afgelopen vier jaar is het aantal woninginbraken in Zuid met 44% afgenomen. Het aantal autokraken is in die periode met 6% afgenomen. Het aantal geweldsdelicten nam in die periode met 27% af. Straatroof is in de loop van die vier jaar met 73% verminderd.

De wijk Zuid is statistisch ingedeeld in drie subwijken:

• Lunetten;
• Oud Hoograven/Tolsteeg/Rotsoord;
• Nieuw Hoograven/Bokkenbuurt.

De subwijken verschillen sterk van elkaar. Vooral Nieuw Hoograven scoort op aspecten als werk en inkomen, gezondheid en oordeel over de buurt duidelijk minder positief dan Lunetten en Oud Hoograven.

Lunetten
Met meer dan 11.500 inwoners is Lunetten een grote subwijk, grotendeels in één bouwstroom aangelegd rond 1980. De wijk wordt aan alle kanten begrensd door grootschalige infrastructuur: het spoor Utrecht- Den Bosch, de A27, de A12 en de Waterlinieweg. Lunetten telt veel verschillende woningtypen. Meer dan de helft is sociale huurwoning. Relatief veel woningen zijn geschikt gebleken voor mensen met een zorgachtergrond. Veel bewoners omschrijven Lunetten positief als een groen dorp in de stad.
In de statistieken scoort Lunetten op aspecten als gezondheid, waardering voor de openbare ruimte, veiligheid en buurtoordeel rond het stedelijk gemiddelde. Het percentage bewoners met een negatieve toekomstverwachting voor de wijk is groter dan gemiddeld in de stad.

Nieuw Hoograven/Bokkenbuurt
Nieuw Hoograven kent relatief veel in de jaren vijftig gebouwde (goedkope) sociale huurwoningen, zowel complexen als eengezinswoningen. Kenmerkend is de stedenbouwkundige ‘stempelstructuur’ waarbij de woningen rond een ruim en functioneel binnenterrein zijn gebouwd. Drie bouwblokken van dit type zijn ontworpen door Gerrit Rietveld.
In de laatste jaren is hier veel gebeurd: na sloop zijn er grote aantallen nieuwe woningen, een nieuw gebouw voor drie basisscholen en een winkelcentrum gebouwd. Een groot aantal huurwoningen is gerenoveerd. De gefaseerde groot onderhoud aanpak van de Rietveldbuurt is in uitvoering en de sloop/nieuwbouw aan de Oudegeinlaan is in voorbereiding.
Een aanzienlijk deel van de huishoudens heeft een laag inkomen. Ook op aspecten als gezondheid, veiligheid en buurtoordeel scoort Nieuw Hoograven minder positief dan gemiddeld in Utrecht. Opvallend is, dat het percentage bewoners met een negatieve toekomstverwachting voor de buurt wél op het stedelijk gemiddelde ligt. Ook de tevredenheid over voorzieningen als winkels, scholen en voorzieningen voor ouderen en jongeren ligt op hetzelfde niveau als de stad of zelfs iets daarboven.
In het zuidelijk deel van Nieuw Hoograven liggen sportvelden. Ook drie roeiverenigingen en zeeverkenners hebben hier hun basis. In dit gebied liggen eveneens de in 2014 heringerichte natuurspeeltuin de Kameleon en het vernieuwde Liesbospark. Het meest zuidelijke woongebiedje, ligt dicht bij de A12. In het noorden van de wijk ligt de Bokkenbuurt, een klein woongebied, enigszins geïsoleerd langs het spoor bij de begraafplaats.

Oud Hoograven/Tolsteeg/Rotsoord
Oud Hoograven Is een buurt met een heel ander karakter. Deze buurt is begin vorige eeuw gebouwd, met veelal koop-eengezinswoningen in bijzonder langgerekte straten. Op aspecten als veiligheid, inkomen, buurtoordeel en gezondheid scoort Oud Hoograven over het algemeen beter dan het Utrechts gemiddelde. Het percentage bewoners met een negatieve toekomstverwachting voor de buurt is veel kleiner dan gemiddeld in de stad.
Alleen in de noord- en de zuidpunt is sprake van ingrijpende veranderingen. De noordpunt is Rotsoord. Deze strook met bedrijven en cultureel historisch erfgoed langs de Vaartsche Rijn verandert geleidelijk in een gemengd stedelijk gebied met wonen en werken, met potentie voor cultuur en creatieve bedrijvigheid. In de zuidelijke punt ligt het Befuterrein nog braak en is het voormalige Neerlandia fabrieksterrein inmiddels herontwikkeld met woningen.

Wijkoverleg
Het wijkbureau streeft naar actief overleg met bewonersparticipatieorganisaties (als bijvoorbeeld het Bewoner Overleg Lunetten) en streeft in samenwerking met de wijkraad naar versterking van de participatie in Zuid.

Bron: Wistudata gemeente Utrecht

Kaart van de wijk
Hieronder de kaart van Zuid met drie subwijken en acht buurten.

Wijkambities 2014-2018: drie speerpunten

In de wijk Zuid zijn de wijkambities voor 2014-2018 vertaald naar onderstaande drie speerpunten.

Wijkambitie 1: Hoograven (verder) in de lift
‘Hoograven in de lift’ was de benaming voor het krachtwijkenprogramma dat gedurende enkele jaren in Hoograven uitgevoerd is. Inmiddels is Hoograven geen krachtwijk meer. In 2018 zijn er dan ook geen extra middelen meer beschikbaar. Voortzetting van een intensieve aanpak op het sociale vlak blijft vooral voor delen van Nieuw Hoograven nog noodzakelijk.
Op het aandachtsgebied ‘bouwen en wonen’ is in Hoograven al veel gebeurd. De grote sloop/
nieuwbouw projecten uit het Wijk Ontwikkeling Plan zijn vrijwel allemaal uitgevoerd. Dat heeft van Hoograven een aantrekkelijker wijk gemaakt. Een aantal projecten is nog in voorbereiding of in uitvoering. De herontwikkeling van Rotsoord is sinds 2015 energiek op gang gekomen. Positief voor het beeld van Hoograven is ook dat een aantal woningcomplexen en bruggen uit de jaren vijftig in 2017 aangewezen zijn als gemeentelijk monument.

Wijkambitie 2: Lunetten op de kaart
Lunetten is een groene wijk waar mensen met veel plezier wonen. De ambitie ‘Lunetten op de Kaart’ krijgt steeds meer vorm. In de wijk zijn veel actieve bewoners, die deels onder de paraplu van het Bewoners Overleg Lunetten (BOL) opereren. Er zijn bijzondere initiatieven zoals Lunetten Wil Wel. Een andere groep bewoners heeft in 2015 het initiatief genomen om een magazine voor Lunetten te maken. Een blad waarin de bewoners van Lunetten een gezicht krijgen en laten zien waar ze trots op zijn in de wijk.
Lunetten is ook een geliefde wijk om pilots uit te voeren, bijvoorbeeld voor het ondergronds inzamelen. In 2015 is de pilot ‘Buurtbudgetten’ gestart waarin wordt gekeken hoe bewoners in Lunetten meer invloed kunnen uitoefenen op de keuzes die worden gemaakt bij toekennen / inzetten van gemeentelijke budgetten. Deze vergaande vorm van participatie is in 2016 geëvalueerd, in 2017 is besloten de pilot voort te zetten en de bewoners te ondersteunen. Conclusie is dat Lunetten door deze extra aandacht meer op de kaart staat.
Dat neemt niet weg dat er wel een aantal specifieke aandachtspunten is te noemen.
Zo vervult de Musketon een belangrijke sociale en maatschappelijke functie in de wijk. Onder andere door de veranderingen in het sociaal beheer blijft aandacht nodig om de Musketon beter te laten functioneren. Hetzelfde geldt voor de speeltuin Fort Luna.
Grote zorg en onrust zijn er over de verbreding van de A12/A27 en de gevolgen voor de leefbaarheid (luchtkwaliteit en geluidshinder) in de wijk. De lange wachttijd bij het in- en uitrijden van de wijk baart de bewoners zorgen.
De kwaliteit van de openbare ruimte blijft een punt van aandacht in Lunetten, vooral als het gaat om de overgang tussen privaat en openbaar gebied.

Wijkambitie 3: Schone en groene wijk
De laatste vijf jaar is veel geïnvesteerd in structurele verbetering van het groene karakter van Zuid. De nadruk zal de komende jaren liggen op goed beheer.
Wat betreft ‘schoon’: na Lunetten is nu ook in Hoograven het nieuwe inzamelen ingevoerd. Bewoners van Zuid geven de staat van de openbare ruimte een 6.6 als rapportcijfer, dat is op het stedelijk gemiddelde.
Het is onze ambitie het huidige onderhouds- en groenniveau in de hele wijk Zuid minstens te behouden.

Wijkambitie 1: Hoograven (verder) in de lift

De acties gericht op deze ambitie worden in drie thema’s beschreven: ‘buurtaanpak’, ‘gezondheid, sport en spel en pedagogisch klimaat’ en ‘bouw en herontwikkelingen’.

Buurtaanpak
Enkele complexen met sociale huurwoningen vragen extra aandacht. We benoemen deze extra aandacht als ‘buurtaanpak’. Met alle partners die in deze buurten actief zijn, bespreken we wat er nodig is om de leefbaarheid op peil te houden en op welke punten extra investeringen nodig zijn.
Drie à vier keer per jaar spreken al deze partners elkaar over hun inzet en ervaringen in deze buurten.

3.1 Buurtaanpak Rietveldbuurt
De Rietveldbuurt is een complex met 388 sociale huurwoningen, begrensd door het Kastelenplantsoen en de Rijnenburglaan. Bo-Ex voert tot halverwege 2018 groot onderhoud uit aan de woningen in dit complex. De corporatie knapt gelijktijdig ook de binnenterreinen op die in haar bezit zijn. De gemeente investeert in verbetering van de omringende straten. Gezien de kwetsbaarheid van sommige bewoners is speciale aandacht voor de sociale aspecten in de periode van groot onderhoud nodig. BO-EX zet (met een beperkte bijdrage uit het krachtwijkenbudget) een buurtpastor in om die aandacht te geven. Medewerkers van zowel JOU als Vooruit zijn wekelijks in de buurt om contact met jongeren en kinderen te houden. Ook de wijkagenten zijn er regelmatig te vinden.

Inzet gemeente: Veiligheid, Wijkbureau Zuid, Stadsbedrijven, Ontwikkelorganisatie Ruimte, Maatschappelijke Ontwikkeling
Inzet partners: Bo-Ex, Stichtingen Vooruit en JOU, bewoners

3.2 Buurtaanpak Oudegeinlaan
Het complex met 234 sociale huurwoningen rond de Oudegeinlaan wordt in meerder fases gesloopt. Het plan van Portaal is om in 2018 circa 125 nieuwe huurwoningen te bouwen, eengezinswoningen en beneden en bovenwoningen aan de Oudegeinlaan en appartementen aan de Nijeveldsingel. De eengezinswoningen aan de Wierslaan zijn al verduurzaamd en gerenoveerd. De overige woningen in het complex worden gesloopt na de oplevering van deze eerste 125 woningen.
In de loop van 2016 en 2017 is een groot aantal oorspronkelijke bewoners verhuisd, waarmee vooral de overlast door jongeren in deze omgeving sterk afgenomen is. De inzet van Academie van de Stad is beëindigd, de inzet van JOU en Vooruit richting voornamelijk de kinderen en jongeren blijft waardevol, maar hoeft niet geïntensiveerd te worden.
Portaal stelt de ruimte Oudegeinlaan 2 ter beschikking voor de bewoners uit de buurt waar zij activiteiten kunnen organiseren.

Inzet gemeente: Wijkbureau Zuid, Ontwikkelorganisatie Ruimte, Stadsbedrijven, Maatschappelijke Ontwikkeling
Inzet partners: Portaal, Stichting Vooruit, Stichting JOU, wijkagenten, bewoners

Gezondheid, sport en spel, pedagogisch klimaat

3.3 Gezonde wijkaanpak
Volksgezondheid werkt aan een gezonde wijkaanpak. In dat kader investeert VG in een strategisch netwerk waarin betrokken partijen (o.a. eerstelijnszorg, buurtteams, sociale ondernemers, gemeente) samenwerken en hun bijdrage aan een gezonde wijk leveren. De eerstelijns organisaties (huisartsen, fysiotherapie, apotheek) werken al een aantal jaar nauw samen onder de naam Utrecht Zuid Eerstelijns Samenwerking (UZES). Het doel van deze stichting is om zich met elkaar in te zetten voor de wijkbewoners en om samenwerkingsafspraken te maken met elkaar, maar ook met andere partijen in de wijk op alle relevante domeinen.

In 2017 en 2018 zet Volksgezondheid in op twee speerpunten: ‘Gezond (w)eten en doen’ en ‘Vreedzaam Opvoeden’ (zie paragraaf 3.4)

Gezond (w)eten en doen
Volksgezondheid investeert in een gezonde start voor kinderen:

• Binnen de wijk is een breed netwerk opgezet dat zich richt op gezond bewegen, gezonde voeding en gezond opvoeden. Volksgezondheid blijft de samenwerking binnen dit netwerk bevorderen.
• Eén initiatief uit het netwerk voor de gezonde wijk is de pilot ‘vitaliteitsmakelaar’. Door middel van de vitaliteitsmakelaar besteedt Harten voor Sport extra aandacht aan de relatie tussen gezondheid, voeding en bewegen
• Volksgezondheid stimuleert ouders om hun kinderen meer te laten bewegen, bijvoorbeeld door hen via ‘nudging’ meer gebruik te laten maken van de vele speelplekken in de wijk.
• In 2017 is een beweegprogramma ontwikkeld voor kinderen met overgewicht. Doel is ze te laten zien en beleven hoe leuk sporten is. Het programma heet ‘BOKS’. Behandeling van overgewicht vraagt om georganiseerde samenwerking tussen betrokken partners (arts, fysiotherapeut, diëtiste, school, sportclub, harten voor sport en opvoedondersteuning). In 2017 is deze samenwerking projectmatig vormgegeven en beschreven. In 2018 wordt deze aanpak voortgezet. Ouders worden hierin nadrukkelijk betrokken.
• In de wijk wordt door verschillende groepen moeders onder begeleiding van een diëtiste, sociaal makelaar en Harten voor Sport gezond gekookt en gegeten met kinderen.
• Waterbeleid op de brede school.

Inzet gemeente: Volksgezondheid, Wijkbureau Zuid
Partners: Uzes, Vooruit, Buurtteam, JoU, Harten voor Sport, Brede School, voorscholen, Indigo en De Wilg

3.4 Vreedzame Wijk en Brede school
Sinds januari 2013 is Hoograven een Vreedzame Wijk. Op vier basisscholen worden leerlingen opgeleid als mediatoren. Stichting Vooruit begeleidt een vreedzame kinderraad voor alle basisscholen. De ‘Vreedzame Ouderraad’ ondersteunt actief de vreedzame kinderraad en draagt het gedachtengoed van de Vreedzame Wijk mee uit. Er is een platform Vreedzame Wijk met partijen uit de wijk als scholen, het welzijnswerk, en sportclubs. Daadwerkelijk vorm geven aan de principes van de Vreedzame Wijk vraagt nog de nodige inzet. Een aantal trainers is opgeleid, het is de bedoeling om in 2018 nog enkele trainers op te leiden. Zij moeten ervoor zorgen, dat de betrokken wijkorganisaties hun eigen personeel de beginselen van ‘vreedzame wijk’ kunnen meegeven. Ook Volksgezondheid zal haar mensen in 2018 ‘vreedzaam’ scholen.

Het blijft van belang, dat de Brede School extra inzet op het betrekken van achterstandsleerlingen bij cultuur- en sportactiviteiten. In 2017 blijkt uit onderzoek, dat kinderen in Hoograven zich relatief vaak onveilig voelen op straat en zich relatief vaak gediscrimineerd voelen. De partners Vreedzame Wijk gaan in 2018 meer gelegenheden creëren waarbij kinderen van verschillende scholen elkaar kunnen leren kennen: hier werkt het principe onbekend maakt onbemind. Daarnaast zullen zij zich extra inzetten om de betrokkenheid van ouders bij activiteiten voor kinderen te vergroten.
Met de inzet van sportactiviteiten tijdens de pauzes (i.s.m. Harten voor Sport) en de beweegactiviteit ‘Hopla’ voor peuters en ouders draagt ook de Brede School bij aan een gezonde opvoeding.
Jeugdgezondheidszorg gaat zich inzetten om duidelijker dan tot nog toe eraan bij te dragen dat ouders hun kinderen vreedzaam opvoeden.

Inzet gemeente: Maatschappelijke Ontwikkeling, Wijkbureau Zuid, Volksgezondheid
Inzet partners: Basisscholen, bewoners, stichting Vooruit, Stichting JOU, Harten voor Sport en overige deelnemers Leerteam Hoograven

3.5 Sport in de wijk
In 2018 blijft de financiële inzet op dit terrein gelijk aan 2017. Harten voor Sport is verantwoordelijk voor de sport- en beweegstimulering in de buurt en stimuleert jeugd en volwassenen tot een leefstijl waar sport en bewegen onderdeel van zijn. Zij leggen het contact met jeugd en hun ouders via de scholen, via de pleintjes en de combinatiefunctionarissen in de wijk. Volwassenen bereiken zij via wijkactiviteiten zoals het geven van voorlichtingen en het organiseren van Fit en Gezond activiteiten waarbij mensen getest worden en ze zelf een voor hen passend gezondheidsdoel opstellen. Daarnaast weten partner organisaties Harten voor Sport te vinden en verwijzen zij mensen met een beweegvraag door. De beweegmakelaars jeugd en volwassenen zijn aanwezig in de wijk en ondersteunen de doelgroep bij het vinden van passend aanbod. Initiatieven worden ondersteund en de beweegmakelaar jeugd coördineert het wijksportteam bestaande uit combinatiefunctionarissen die beweegaanbod in de wijk organiseren. De buurtsportcoaches van Harten voor Sport zijn aanwezig en organiseren zelf laagdrempelige activiteiten voor kinderen in de wijk. In 2018 hebben de beweegmakelaars extra aandacht om het beschikbare aanbod passend te krijgen voor de doelgroep die dat het meeste nodig heeft. Het gaat hier om inactieve kinderen, jongeren en volwassenen zonder beweegachtergrond. Zie ook onder 3.3.
Helaas is de voetbalclub VV Hoograven door financiële problemen gestopt. De betrokken partijen zullen zich inzetten om de rol die de club speelde voor de wijk op het gebied van gezondheid, beweging en pedagogie zoveel mogelijk op andere manieren vorm te geven.

Inzet gemeente: Maatschappelijke Ontwikkeling, Wijkbureau Zuid, Volksgezondheid
Inzet partners: Harten voor Sport, en Stichting Vooruit, sportverenigingen

3.6 Samen Hoograven
De laatste jaren is gebouwd aan een netwerk van ongeveer 30 organisaties die iets doen met ouderen in Hoograven. Dit netwerk helpt ouderen om zo lang mogelijk zelfstandig thuis te blijven wonen. De bekendheid met elkaars activiteiten, de kortere lijntjes en de tips aan elkaar hebben meerwaarde voor de ondersteuning van ouderen in de buurt. In 2017 is extra ingezet op het stimuleren van ‘jongere’ ouderen om zich ook in te zetten voor de ouderen die daar behoefte aan hebben. Inzet is om dit netwerk in 2018 verder te versterken. De samenwerking tussen medisch en sociaal domein zal verder ontwikkeld worden.

Inzet gemeente: Maatschappelijke Ontwikkeling
Inzet partners: Stichting Vooruit en een groot aantal deelnemende organisaties waaronder huisartspraktijken, wijkverpleging en een groot aantal vrijwilligers

3.7 Gezondheidscentrum Hoograven
Hoewel iedereen het belang van een wijkgezondheidscentrum voor Hoograven onderschrijft, is de realisatie niet eenvoudig gebleken. In 2017 hebben de initiatiefnemers een haalbaar plan ontwikkeld. Zij verwachten in 2018 een operationeel gezondheidscentrum te realiseren.

Inzet gemeente: Volksgezondheid, Ontwikkelorganisatie Ruimte, Wijkbureau Zuid
Inzet partners: Initiatiefnemers

3.8 Speeltuin de Kameleon
De Kameleon is een natuurlijke speeltuin in het zuidelijke puntje van Hoograven. Deze speeltuin is vijf jaar geleden opnieuw ingericht. Enkele actieve bewoners hebben een stichting gevormd die bijdraagt aan het beheer van deze speeltuin. Het stedelijk beleid is erop gericht dat bewoners de verantwoordelijkheid over de speeltuinen op zich gaan nemen waar dat mogelijk is. Voor de Kameleon geldt de afspraak, dat 2018 een overgangsjaar wordt, waarin de Stichting de verantwoordelijkheid op zich neemt met nog een duidelijke rol van Stichting Vooruit in het sociale beheer.

Inzet gemeente: Maatschappelijke Ontwikkeling, Wijkbureau Zuid
Inzet partners: Stichting Speeltuin de Kameleon, Stichting Vooruit, Brede school Hoograven, wijkbewoners, Barracuda (waterscouting) en Ludens kinderopvang

3.9 Maatschappelijk Initiatief Onder Dak
Bijzondere aandacht vraagt het beheer van de zalen in de Saffier. Verhuurder Socius stelt de zalen beschikbaar. Deze worden onder anderen gebruikt door groepen uit het voormalige buurthuis ’t Bokkie en zijn ook beschikbaar voor andere activiteiten. Een groep vrijwilligers is met ondersteuning vanuit het buurtpastoraat bezig om organisatie en beheer daarvan op zich te nemen. Deze inzet verdient ook in 2018 ondersteuning.

Inzet gemeente: Maatschappelijke Ontwikkeling, wijkbureau Zuid
Inzet partners: eigenaren en beheerders van accommodaties, initiatiefnemers, Buurtpastoraat

3.10 Stages, werk en activering
Stedelijk en regionaal wordt er fors ingezet op het terugdringen van jeugdwerkeloosheid.
In 2017 wordt met financiering uit het krachtwijkenbudget een project Brug naar Werk uitgevoerd, waarin een groep zonder opleiding, werk of uitkering met begeleiding vanuit wijkorganisaties een stap verder geholpen is. In 2018 blijft inzet op dit terrein voor Nieuw Hoograven van belang.

Inzet gemeente: Werk en Inkomen, Wijkbureau Zuid
Inzet partners: Stichtingen Vooruit en JOU

3.11 Veiligheid
In de aanpak van veiligheidsproblemen zal de nadruk liggen op de speerpunten voor de veiligheidsaanpak in Zuid. De speerpunten zijn: de aanpak jeugdgroepen en risicojeugd 8-12 jaar, de aanpak van woonoverlast en pestgedrag (Vreedzaam methode), inzet op veelvoorkomende criminaliteit zoals woninginbraken en autokraken en het ondersteunen van bewonersinitiatieven op het gebied van veiligheid. Extra aandacht zal er zijn voor het bewaren van de maatschappelijke rust en het voorkomen van polarisatie.

Inzet gemeente: Veiligheid en Vergunningen, Toezicht & Handhaving in de Openbare Ruimte
Inzet partners: Politie, bewoners, Jongerenwerk Utrecht, ondernemers

Bouw en herontwikkeling
3.12 Ontwikkelingen en initiatieven in Rotsoord
De economie trekt aan en dat is merkbaar in Rotsoord. Er is weer grote animo bij ontwikkelaars om plannen te maken voor Rotsoord. De horeca in de Watertoren is volop in bedrijf, De Trip (255 starterswoningen en bedrijfsruimte) is bewoond. De procedures voor bestemmingsplanwijzigingen voor Briljantlaan 9 (230 studentenwoningen) en het Vicona terrein (206 starterswoningen) zijn in 2017 doorlopen. Er wordt gewerkt aan nieuw bestemmingsplan voor de voormalige Citroëngarage om een hotelfunctie mogelijk te maken. De Pastoe fabriek biedt nu onderdak aan diverse creatieve bedrijven en de Hogeschool voor de Kunsten Utrecht (HKU). Opgaven voor 2018 zijn vooral: de borging van de kwaliteit van de toekomstige openbare ruimte, inclusief de financiering daarvan, en een realistische inzet op de ambitie dat het een gebied met veel culturele en creatieve activiteit moet worden. Met de Ruimtemakers is een proces van participatie gestart bij de inrichting van de openbare ruimte. In 2018 kan gestart worden met de herinrichting van de openbare ruimte op de plekken waar geen bouwwerkzaamheden meer plaats gaan vinden. Voor de herinrichting rond overige locaties zal de komende jaren nog financiering gevonden moeten worden.
De situatie rond de kinderboerderij Nieuw Rotsoord verandert met al deze ontwikkelingen ingrijpend. Inzet is om met een meer open vormgeving deze groene ruimte meer zichtbaar te maken en te betrekken bij Rotsoord. Het is voor de Stichting niet gemakkelijk continuïteit te organiseren met de afhankelijkheid van jaarlijkse subsidiëring. De Stichting heeft de ambitie om de huisvesting op het terrein te vernieuwen en met de andere partners het groene gebied meer als eenheid vorm te geven. Een onderzoek naar de haalbaarheid is in 2017 in gang gezet en zal doorlopen in 2018.
Bewonersinitiatief de Rotsoordbrug heeft werk gemaakt van het plan voor een loop-/fietsbrug over de Vaartsche Rijn. De haalbaarheid via crowdfunding moet nog blijken in 2018.

Inzet gemeente: Ontwikkelorganisatie Ruimte, Wijkbureau Zuid, Maatschappelijke Ontwikkeling
Inzet partners: Woonfront Rotsoord BV, GTZ Investment, Hendriks Ontwikkeling en andere initiatiefnemers, Stichting Nieuw Rotsoord, Initiatiefgroep Rotsoordbrug

3.13 Befu-terrein, Pagelaan en Neerlandia
In het zuidelijk deel van Hoograven is het Neerlandia complex in 2017 opgeleverd. Met de ontwikkeling van het braakliggende Befu-terrein en de herontwikkeling van het voormalige ROC gebouw aan de Pagelaan kan het hele gebied een aantrekkelijk woonklimaat krijgen: Hoograven in de lift!
In 2017 is een startnotitie vastgesteld voor beide projecten, en wordt gewerkt aan het opstellen van de stedenbouwkundige randvoorwaarden. De nabijheid van de A12 blijft een complicerende factor voor beide projecten. Lange tijd is het idee geweest dat roeivereniging Viking een deel van het Befu-terrein zou gaan gebruiken. Viking heeft besloten op de huidige plek te willen blijven en onderzoekt samen met de andere roeiverenigingen de mogelijkheden van uitbreiding en renovatie van de Driewerf.

Inzet gemeente: Ontwikkelorganisatie Ruimte en Sport
Inzet partners: URV Viking, Lithos, Jansen de Jong Projectontwikkeling

3.14 Ontwikkeling Duurstedelaan en Jan van Arkelstraat
Naast bovengenoemde grootschalige projecten zijn er nog enkele kleinere locaties waar ontwikkelingen plaatsvinden, die met elkaar de uitstraling van Hoograven als een prettige woonwijk verder kunnen verbeteren. Het voormalige buurthuis aan de Jan van Arkelstraat is gesloopt en maakt plaats voor aantrekkelijke eengezinswoningen; het verlaten schoolgebouw aan de Duurstedelaan wacht op herontwikkeling en uitgifte door de gemeente. Ontwikkelaar AM Wonen bouwt in 2018 13 eengezinswoningen naast dit schoolgebouw.
Op Duurstedelaan 1 zijn garageboxen gesloopt om plaats te maken voor 9 eengezinswoningen.

Inzet gemeente: Ontwikkelorganisatie Ruimte, Utrechtse Vastgoedorganisatie
Inzet partners: diverse ontwikkelaars

Wijkambitie 2: Lunetten op de kaart

Lunetten zet zichzelf op de kaart met actieve initiatiefrijke bewoners. De wijk scoort het hoogste tevredenheidscijfer voor groen in de buurt. Een relatief groot aandeel (boven het stedelijk gemiddelde) verwacht wel dat de buurt de komende jaren achteruit gaat. Reden om de focus te leggen op het goed in beeld houden van Lunetten en bewaken van het huidige voorzieningenniveau.

4.1 Optimaliseren gebruik de Musketon
De Musketon, een multifunctionele accommodatie in de wijk Lunetten, dateert uit 1984 en is toe aan modernisering. Voor het toekomstbestendig maken van de Musketon is door de Utrechtse Vastgoed Organisatie (UVO) een breed opgezette inventarisatie uitgevoerd, waarbij is gekeken naar de ontwikkelingen en wensen van de huidige en potentiele huurders, naar de mogelijkheden voor andere bestemmingen/functies en naar een goede invulling van de ontmoetingsfunctie van de Musketon in de wijk. Naast deze inventarisatie, stelt de UVO een onderzoek in naar de haalbaarheid van een drietal scenario’s. Deze drie scenario’s zijn:

• Referentiescenario: likje verf/opfrissen.
• Renoveren: voor een eigentijdse en open uitstraling. Hierin zijn de wensen van de huurders meegenomen.
• Sloop-/nieuwbouw van de Musketon (nieuwbouw van het huidige metrage, dan wel nieuwbouw met een kleiner metrage).

De scenario’s worden middels een quick scan op bouwkundige, beheersmatige en financiële haalbaarheid doorgerekend. De uitkomst van de quick scan zal bepalen welk scenario verder uitgewerkt wordt en in de tweede helft van 2017 bestuurlijk ter besluitvorming wordt voorgelegd. Afhankelijk van de uitkomst van besluitvorming zullen in 2018 de daaruit vloeiende acties worden ingezet.
Daarnaast is er in 2017 een initiatief gestart vanuit de bewoners en vrijwilligers in de Musketon om te zorgen voor meer en gevarieerdere activiteiten, onder de noemer Musketon Bruist. Het uiteindelijke doel is een organisatie te vormen die medebeheer van de Musketon gaat uitvoeren. In 2017 starten de activiteiten en deze zullen in 2018 verder worden uitgebreid.

Inzet gemeente: Maatschappelijke Ontwikkeling, Utrechtse Vastgoed Organisatie, Stadsbedrijven en Wijkbureau Zuid
Inzet partners: Stichting Vooruit en gebruikersgroep Musketon

4.2 Beheer Speeltuin Fort Luna
In 2018 wordt toegewerkt naar een integraal beheermodel van de speeltuin passend bij het karakter van de speeltuin en de buurt. Doel is om begin 2019 te starten met een door bewoners beheerde speeltuin. Fort Luna wil met haar partners werken aan een natuurlijke, gezonde en inspirerende (leer)omgeving en plek in de wijk Lunetten.

Inzet gemeente: Maatschappelijke Ontwikkeling, Utrechtse Vastgoed Organisatie en Wijkbureau Zuid
Inzet partners: Stichting Vooruit, Ludens en bewoners

4.3 Pilot Buurtbudgetten
Om de lokale democratie verder te bevorderen zijn in 2015 actieve bewoners en de gemeente samen de pilot ‘buurtbudgetten’ gestart in Lunetten. De pilot heeft een poging gedaan om de gemeentelijke uitgaven voor Lunetten transparant te maken en te experimenteren met bewonersinvloed op de buurtbudgetten.
Zowel bewoners als ambtenaren leren hoe invulling te geven aan burgerparticipatie bij begrotingsprocessen en de besteding van middelen. De pilot is in 2016 geëvalueerd. Het college heeft in 2016, op verzoek van de betrokken bewoners, besloten om de pilot voort te zetten. Het vervolg wordt anders ingezet waarbij de bewoners op bepaalde onderwerpen aan gaan geven wat Lunetten wil. Een van de werkgroepen houdt zich bezig met inclusie om ervoor te zorgen dat het niet alleen de wil is van deze actieve bewoners maar breed wordt gedragen onder alle inwoners van Lunetten. De onderwerpen zijn: Musketon en winkelcentrum, wonen en sociaal, Beatrixpark en de visie op Lunetten. Als de ambities helder zijn, wordt vervolgens in beeld gebracht welke budgetten daar bij horen vanuit de gemeente en welke keuze daarin gemaakt kan worden. In 2017 zullen de gewenste ontwikkelingen in beeld gebracht worden en op basis daarvan zullen eind 2017 en in 2018 de bijbehorende budgetten worden gezocht met de daarbij horende voorstellen voor prioritering.

Inzet gemeente: Financiën en Wijkbureau Zuid en veel betrokken gemeentelijke afdelingen
Inzet partners: bewoners

4.4 Ontwikkelingen A27/A12
Een groot aantal bewoners uit Lunetten volgt de ontwikkelingen rond de A27/A12 op de voet. Zij hebben zich georganiseerd in ‘Laat Lunetten niet Stikken’. Het tracébesluit is naar verwachting eind 2017 onherroepelijk.
Geluidsmaatregelen voor de A12 zijn voor het hele zuidelijke deel van Hoograven en Lunetten noodzakelijk om de woonkwaliteit in dit gebied te verbeteren. Realisatie op zo kort mogelijke termijn is van belang. De gemeente dringt er bij Rijkswaterstaat op aan om de geluidsmaatregelen zo snel mogelijk uit te voeren.
Gezien de noodzakelijke hoogte zal dit geluidscherm een niet te onderschatten impact hebben op de beeldkwaliteit van de openbare ruimte in het gebied. Het is van belang om bewoners van geheel zuid te betrekken in de ontwerpfase en te komen tot een zo groen mogelijke vormgeving.

Inzet gemeente: Ontwikkelorganisatie Ruimte, Milieu en Mobiliteit en Wijkbureau Zuid
Inzet partners: Rijkswaterstaat

4.5 Zorg voor aandachtgroepen
Uit de volksgezondheidsmonitor blijkt dat Lunetten een relatief groot aandeel beschermde woonvormen en begeleid wonen heeft. Ook het percentage van de bevolking dat gebruik maakt van de tweede en derdelijns psychiatrische- en verslavingszorg is vrij hoog. Dit betekent dat er in Lunetten relatief veel aandachtgroepen van kwetsbare en sociaal geïsoleerde bewoners zijn. Trend is dat deze kwetsbare groepen steeds minder in een instelling zorg ontvangen en wonen. Veel woningen in Lunetten zijn geschikt voor deze groep. Er is overigens niet direct sprake van veel overlast maar het baart inwoners van Lunetten wel zorgen. De buurtteams zullen de samenwerking met de andere partijen in het Utrechts zorglandschap in 2018 verder vormgeven. Consultatie van specialisten uit de aanvullende zorg, of samenwerking met deze specialisten moet de buurtteams in toenemende mate in staat stellen om cliënten dichtbij huis en vooral vanuit de buurtteams te ondersteunen.
In 2018 wordt verder gebouwd aan de samenwerking met de basisvoorzieningen: de jeugdgezondheidszorg, het onderwijs, het jongerenwerk, de sociaal makel organisaties, de wijkverpleging en huisartsen.

In Lunetten is in 2016/2017 gestart met een proeftuin GGZ. In de pilot wordt geëxperimenteerd met het flexibel organiseren van zorg en ondersteuning in de wijk die aansluit bij de behoeften van mensen met een ernstige psychiatrische aandoening en hun omgeving. Het gaat om specialistische ggz-zorg in de wijk, bij cliënten thuis, geleverd door zowel behandelaars als begeleiders. Er is een proeftuinleider aangesteld. Het lokaal GGZ-team biedt integraal behandeling en begeleiding aan cliënten met een psychische kwetsbaarheid en werkt nauw samen met huisartsenpraktijken, het buurtteam en andere partijen in de wijk, die te maken hebben met deze cliënten (Altrecht, Victas, Lister). Er is optimale afstemming in de wijk die nauw aansluit op de georganiseerde basiszorg en het aanbod is verbreed.
In 2018 vindt er een doorontwikkeling plaats van het ggzindewijk-team Lunetten en de verwachting is dat er medio 2018 gekozen wordt om de pilot over te laten gaan in een structurele vorm van GGZ in de wijk dat ook verder in de stad uitgerold zal worden.

Inzet gemeente: Wijkbureau Zuid
Inzet Partners: Buurtteam, Lister, Altrecht, VICTAS en Kwintes

4.6 Initiatief Lunetten Wil Wel
Een groep betrokken bewoners heeft in 2014 het wijkinitiatief Lunetten Wil Wel (LWW) gelanceerd.
Lunetten Wil Wel is een bewoners-initiatief dat zich ten doel stelt om, samen met anderen en met andere organisaties, er voor te zorgen dat zo veel mogelijk buurtbewoners zo lang mogelijk, zo plezierig mogelijk en zo zelfstandig mogelijk in de buurt kunnen blijven wonen. Welzijn, zorg en wonen zijn de belangrijkste aandachtsgebieden.

LWW heeft contacten met organisaties die actief zijn in de wijk op deze gebieden zoals Stichting Vooruit, Buurtteam Lunetten, Wijkgezondheidscentrum Lunetten, de vrijgevestigde zorgverleners in de wijk, thuiszorgorganisaties, Stichting Lister, Knooppunt Lunetten en de woningcorporaties en werkt nauw samen met de Stichting Omzien.

In 2016 heeft LWW het initiatief genomen om, samen met bovengenoemde partijen, gemeentelijke subsidies te verwerven en daar ook gezamenlijk uitvoering aan te geven op het gebied van mantelzorg en sociale prestatie & dagbesteding. De resultaten hiervan krijgen ook nog verdere uitwerking in de komende jaren. Daarnaast organiseerde LWW o.a. maandelijkse (zondagmiddag)activiteiten en huisbezoeken voor bewoners.
De doelstelling is het aantal activiteiten verder uit te breiden en nieuwe thema’s op te pakken, om daarmee de sociale cohesie in de wijk verder te bevorderen. In 2018 wordt hieraan invulling gegeven door de samenwerking met Samen Lunetten, het Zorg café in het kader van mantelzorg en het uitbouwen van de Klussendienst.
Gerichte PR wordt ingezet om meer bekendheid en actieve betrokkenheid bij LWW te realiseren en aandacht te schenken aan informatie en communicatie met niet digitaal vaardige medebewoners.
Plus: specifieke aandacht voor medezeggenschap van LWW en wijkbewoners op het terrein van welzijn, zorg en wonen in Lunetten.
Het wijkbureau ondersteunt dit initiatief o.a. via het initiatievenfonds en het leggen van verbindingen met de rest van de gemeentelijke organisatie, daar waar nodig.

Inzet gemeente: Wijkbureau Zuid
Inzet partners: Stichting Vooruit en bewoners

Wijkambitie 3: een schone en groene wijk

5.1 Verbeteren groenstructuur
Op deze ambitie heeft de gemeente de laatste vier jaar stevig ingezet in Zuid. In Oud Hoograven is na de bodemsanering het Liesbospark opnieuw ingeplant; samen met de groene inrichting van de natuurspeeltuin de Kameleon draagt dit bij aan het groene karakter van dit gebied. Het groen langs de singels in Nieuw Hoograven is grotendeels vernieuwd en de groene structuur van het Ridderplantsoen is verbeterd. Op de Briljantlaan is een groene middenberm gecreëerd. Ook de ’t Goylaan is inmiddels ingericht als stadsboulevard met een negen meter brede groene middenberm met honderden bomen. Ook is een brede groene strook langs het spoor gecreëerd met een opnieuw ingerichte uitloper langs de Opaalweg. Het plan voor het laatste stukje tussen de Gazellestraat en de Opaalweg is uitgevoerd.
De forten Lunet 3 en 4 zijn opgeknapt en hebben een publieksfunctie gekregen. In Lunetten is de laatste jaren een groot aantal niet levensvatbare bomen vervangen en een aantal bruggen is vernieuwd.
Ook in 2018 gaat Stadswerken daar waar nodig populieren vervangen. In heel Zuid worden versleten beplantingsvakken omgevormd met meer eigentijdse beplanting zoals aan de Briljantlaan.
De laatste fase van het wijkgroenplan in Lunetten (vergroening van het hart van Lunetten tussen winkelcentrum en Musketon) is uitgevoerd. Met al deze ingrepen is de groene hoofdstructuur van Zuid vrijwel helemaal op orde. In 2018 zal de gemeente zich dan ook vooral richten op goed beheer. Een aantal bermen en velden zal door het zaaien van bloemrijkere mengsels verrijkt worden.

Inzet gemeente: Stadsbedrijven, Ontwikkelorganisatie Ruimte, Wijkbureau Zuid
Inzet partners: Bewoners, woningcorporaties en ProRail

5.2 Schoon
De gemeente zal ook in 2018 ‘weesfietsen’ weghalen. Zij zal graffiti verwijderen op gemeentelijke objecten als bruggen, tunnels en geluidsschermen. De hoofdfietsroutes worden extra gecontroleerd en graffiti op lichtmasten en afvalbakken worden verwijderd. Dit levert een schonere en opgeruimde openbare ruimte op. Na de invoering van het nieuwe inzamelen in Lunetten, is deze werkwijze in 2017 ook in Hoograven ingevoerd. Bij de inzamelpunten wordt sneller dan tot nog toe bijgeplaatst afval verwijderd om zwerfvuil te voorkomen. Stadsbedrijven gaat ervoor zorgen dat afvalbakken op de meest geschikte plekken terecht komen.

Inzet gemeente: Stadsbedrijven (Wijkonderhoud en Service) Wijkbureau Zuid