In 2018 blijven we investeren in leefbare en levendige buurten en wijken met oog voor het pedagogisch klimaat. We investeren in de methodiek van vreedzaam en de gerealiseerde samenwerking daarop. Een ander mooi voorbeeld zijn de wijkacademies waarin ouders uit de wijk samen nadenken over wat er op het gebied van opvoeden en opgroeien nodig is en hiervoor gezamenlijk oplossingen aandragen.

In 2018 gaan we door met investeren in de sociale basis en ‘gewoon opgroeien’. Voorzieningen in de sociale basis maken we, waar nodig, beter toegankelijk voor kinderen en jongeren met een beperking, psychische of gedragsproblematiek. Een concreet voorbeeld is de uitbreiding van de Pilot BSO+. De Pilot vindt nu plaats op twee locaties in Utrecht waarbij een reguliere buitenschoolse opvang haar deuren heeft geopend voor kinderen met een extra ondersteuningsbehoefte. Zo kunnen zij samen met broertjes of zusjes en vriendjes en vriendinnetjes naar de buitenschoolse opvang.

Speeltuinen zijn een belangrijke voorziening voor de ontwikkeling van kinderen. Wij willen aantrekkelijke en goed uitgeruste speeltuinen waar iedereen zich welkom voelt en waar gebruikers samen invulling geven aan de uitstraling en programmering. Op basis van het nieuwe beleidskader “Speelruimte maken we samen” worden in 2018 tien speeltuinen verzelfstandigd. De verzelfstandiging van nog eens zes speeltuinen in 2019 bereiden we in 2018 voor.

Het toegankelijk maken van basisvoorzieningen vraagt om inzet van professionals en vrijwilligers. Daartoe organiseren we, waar nodig, ondersteuning en training. Daarnaast blijven we de inzet van belangrijke partners actief ondersteunen.

De beweging naar voren, de groei van de stad als ook ontwikkelingen binnen de samenleving, zoals de toenemende tweedeling, dragen ook bij aan een groeiend beroep op het jongerenwerk. We spannen ons in 2018 in om aan deze toenemende vraag te kunnen voldoen. Voor de groei van de stad is extra geld beschikbaar zoals geregeld in de Maatschappelijke Investeringsagenda. In 2018 gebruiken we deze middelen om, bij een groeiende stad, het voorzieningenniveau op hetzelfde peil te houden. We zetten deze middelen in voor voorzieningen zoals jongerenwerk en buurtteams.

Waar het gaat om de opvoeding van kinderen, hebben veel ouders behoefte aan contact met andere ouders om opvoedervaringen en –tips uit te wisselen. Vaak gebeurt dit in het eigen netwerk. Waar dit niet mogelijk is faciliteren wij dit met partijen die in de wijk werken, zoals de jeugdgezondheidszorg, het onderwijs, de huisarts, de sociaal makelaar, het jongerenwerk en het buurtteam. Soms kan ook ondersteuning door een vrijwilliger uitkomst bieden. We blijven vrijwilligersinitiatieven in 2018 stimuleren.  

Versterking van de sociale basis vraagt om nog intensievere samenwerking met en tussen de maatschappelijke organisaties die basisvoorzieningen leveren. We blijven in 2018 in gesprek met onze partners. Dit doen we onder meer door middel van ‘sociale wijktafels’ en de overleggen over opgroeien en opvoeden. In 2018 versterken we de samenwerking tussen de jeugdgezondheidszorg en de buurtteams. We verwachten dat sommige individuele vragen die binnenkomen bij de buurtteams ook in groepsverband kunnen worden opgepakt door partners in de sociale basis, zoals de JGZ. Dit zal de druk op de zorg verlichten.  

In de uitvoeringsagenda Zorg voor jeugd 2018 presenteren we een update van onze acties in het kader van ‘gewoon opgroeien’.

In 2018 continueren we de buurtteams. De buurtteams beantwoorden de meeste hulpvragen – dichtbij huis, snel, op maat – en schakelen zo nodig gespecialiseerde hulp- en zorgverleners in.
Deze nabije, direct beschikbare en passende hulp is belangrijk, omdat ouders en kinderen zo veel mogelijk gangbare dingen kunnen blijven doen, met het eigen gezin en met inzet van het eigen netwerk in de eigen buurt.

We maken in 2018 werk van de samenwerking tussen de buurtteams en partners in de buurt. Dit doen we onder andere door samen buurtanalyses te maken en prioriteiten te stellen voor de buurt of de wijk. Voorbeelden zijn de samenwerking binnen de aanpak Versnelling Overvecht, de pilot Ondiep Ontregelt, de pilot Vroegtijdige signalering van huurschuld in Kanaleneiland en Overvecht, de doorontwikkeling lokale persoonsgerichte aanpak (PGA) en de aanpak van specifieke problemen zoals de echtscheidingsproblematiek in Leidsche Rijn. Ook wordt intensiever samengewerkt met het speciaal onderwijs.

In 2018 gaan we verder met de ontwikkeling van de basiszorg door samen te ‘leren’. Dit doen we zowel op het niveau van de buurtteams als op stelselniveau. Op buurtteamniveau doen we dit door casuïstiekbespreking en pilots, zoals de pilots ‘specialistische jeugdzorg in de wijk’ en ‘proeftuinen GGz’. Op stelselniveau leren we van het ‘Citydeal-overleg’ waar casuïstiek wordt ingebracht, waarbij bestaande regelgeving een oplossing in de weg staat. In het Citydeal-overleg kan individuele problematiek vaak toch op maat worden opgelost, terwijl het overleg ook ideeën levert voor aanpassingen van het stelsel.

De grote druk op de buurtteams maken we beter hanteerbaar door de ‘beweging naar voren’ – dus door versterking van de sociale basis – en ook door continuering van de eerder gerealiseerde personele uitbreiding van de buurtteams. We hebben vooral de GGz-expertise in de buurtteams versterkt, zodat cliënten met een hulpvraag op dit gebied vaker door of samen met het buurtteam kunnen worden geholpen.

In 2018 bereiden we de uitvraag voor de buurtteams in de periode 2019-2024 voor, op basis van de in 2017 vastgestelde nota van uitgangspunten. Voor de groei van de stad is extra geld beschikbaar zoals geregeld in de Maatschappelijke Investeringsagenda. In 2018 gebruiken we deze middelen om, bij een groeiende stad, het voorzieningenniveau op hetzelfde peil te houden. We zetten deze middelen in voor voorzieningen zoals jongerenwerk en buurtteams.

We zorgen ervoor dat aanvullende zorg waar nodig snel en effectief beschikbaar is voor kinderen en ouders. Daarvoor voeren we in 2018 de volgende acties uit:

Op onze website publiceren we een overzicht waarin cliënten en verwijzers kunnen zien welke aanvullende zorg door gecontracteerde aanbieders wordt geboden en hoe snel deze zorg kan worden geleverd.

In onze opdrachtverstrekking vragen we zorgaanbieders om maatwerkondersteuning te bieden in plaats van vaste ‘producten’ of trajecten, zodat de zorg werkelijk een antwoord biedt op de vraag. Dit ondersteunen we door de financieringsafspraken die we maken met zorgaanbieders. We nemen geen producten of trajecten af, maar leveren lump sum financiering, zodat de zorgverlener kan ‘doen wat nodig is’.

We gaan de aanvullende zorg zoveel mogelijk buurtgericht organiseren. We continueren de in 2017 gestarte pilot buurtgerichte specialistische jeugdhulp in Zuilen en Leidsche Rijn; “de Gezinspraktijk Utrecht”. Deze pilot draagt bij aan zorg die snel beschikbaar is, dichtbij wordt geleverd, kijkt naar alle leefgebieden, bijdraagt aan grotere weerbaarheid van kinderen en ouders, en optimaal aansluit op de basiszorg van huis(jeugd)artsen en buurtteams.

Samen met (bovenregionale) partners blijven we investeren in de kwaliteit van onderwijszorgarrangementen en de aansluiting bij de lokale en buurtgerichte aanpak.

We stimuleren aanbieders van jeugdhulp met verblijf en medewerkers van het buurtteam om komend jaar actief elkaars samenwerking op te zoeken en elkaars expertise te benutten. Hiermee voorkomen we doorverwijzingen naar jeugdhulp met verblijf en versterken we begeleiding terug naar huis, in het netwerk of naar zelfstandig wonen.

We werken in 2018 met onze aanbieders aan meer eenduidige pleegzorg voor Utrechters. Ook onderzoeken we of jongeren die nu nog in gezinshuizen of leefgroepen wonen, met extra ondersteuning een plek kunnen vinden in een pleeggezin. Voor pleegouders faciliteren we ondersteuning uit de sociale basis. Voor gevallen waarin plaatsing op een groep toch de enige oplossing is, streven we naar kleinschalige opvang.

We blijven ons in 2018 inspannen voor betaalbare woonplekken voor kwetsbare jongvolwassenen van 18 tot 23 jaar, in navolging van het woonproject Place2BU. In het overleg over nieuwe prestatieafspraken met de woningcorporaties zetten we in 2018 op 75 jongerenwoningen. Dit biedt ruimte voor jongeren die nu nog jeugdhulp met verblijf krijgen, maar toe zijn aan zelfstandig wonen met ambulante begeleiding. We onderzoeken de vraag naar huisvesting van kwetsbare jongeren in samenwerking met de vereniging Beter Wonen en het Vierde Huis. We stimuleren aanbieders van jeugdhulp met verblijf en buurtteams om de samenwerking te zoeken en te zorgen voor een ‘warme overdracht’ van jongeren die zelfstandig gaan wonen. Hiermee doen we recht aan onze ambitie om kwetsbare jongvolwassenen zo ‘gewoon mogelijk’ te laten wonen en creëren we ruimte bij aanbieders van jeugdhulp met verblijf om hun in-, door- en uitstroom verder te verbeteren.

De ‘Commissie passend alternatief’ gaan we in 2018 weer steviger positioneren voor de taak waarvoor zij was opgericht, te weten het adviseren van de gemeente over casuïstiek waarvoor binnen het Utrechtse zorgveld geen aanbod beschikbaar is. De commissie kan in zo’n geval extra budget toekennen. De bevindingen van de commissie zijn input waarvan we leren en die we ter harte nemen bij de inkoop voor een volgend jaar.

Jeugdbescherming Nieuwe Stijl omvat de inzet van jeugdbeschermingsmaatregelen, jeugdreclasseringmaatregelen, Veilig Thuis (onderdeel kindermishandeling) en preventieve maatregelen (drang). De inzet van Veilig Thuis betreft inzet op zowel kindermishandeling als huiselijk geweld. De wettelijke basis van Veilig Thuis is de Wet maatschappelijke ondersteuning, die verwijzingen bevat naar de Jeugdwet. Veilig Thuis komt uitgebreider aan de orde in het begrotingshoofdstuk Maatschappelijke Ondersteuning.  

In 2018 vervolgen we de ontwikkeling van de Jeugdbescherming, die wordt uitgevoerd door de generalistisch werkende SAVE teams (Samen werken aan Veiligheid). De SAVE teams werken nauw samen met de buurtteams en partners uit het Justitiële en Veiligheidsdomein. We blijven investeren in preventie. De preventieve inzet van SAVE bestaat uit (participatief) consult en het bieden van kortdurende begeleiding. Naarmate de buurtteams beter in staat zijn om zonder steun van de SAVE teams de veiligheid in gezinnen te borgen, ontstaat ruimte om de SAVE teams in te krimpen. Maar dit zal in geen geval ten koste gaan van de veiligheid van kinderen. Ook in het kader van de lokale PGA vindt er afstemming met SAVE plaats als het gaat om (gezinnen met) minderjarige kinderen.

Gezien de resultaten in 2017, zetten we in 2018 bij gelijkblijvend budget in op een verdere verschuiving van dwangmaatregelen naar drangmaatregelen.

In februari 2017 verscheen het eind 2016 afgeronde cliënttevredenheidsonderzoek van Samen Veilig Midden Nederland. De verbeterpunten en aanbevelingen worden in 2018 verder uitgewerkt en in praktijk gebracht.
De SAVE teams behoren vanwege de problematiek waarmee zij te maken krijgen, tot de belangrijkste verwijzers naar jeugdhulp met verblijf. In 2018 betrekken we de SAVE teams bij het ontwikkelen van alternatieven voor jeugdhulp met verblijf.