Welgelegen, Den Hommel; Oog in Al; Halve Maan-zuid: Halve Maan-noord; Lombok-oost; Leidseweg en omgeving; Lombok-west; Laan van Nieuw Guinea, Spinozaplantsoen en omgeving; Nieuw Engeland, Thomas à Kempisplantsoen een ongeving; Schepenbuurt, Bedrijvengebied Cartesiusweg; Bedrijvengebied Lage Weide.
Inleiding
Dit is het wijkactieprogramma 2018 voor West. In het wijkactieprogramma staat wat we samen met bewoners, ondernemers, woningcorporaties, ontwikkelaars en andere partijen gaan doen aan de belangrijkste vraagstukken in de wijk in 2018. Het wijkactieprogramma is de uitwerking voor 2018 van de wijkambities 2014-2018.
Het wijkactieprogramma is opgezet volgens het stramien waarmee we in de afgelopen jaren hebben gewerkt. Parallel werken we in alle Utrechtse wijken aan ‘vernieuwing van de wijkparticipatie’, zoals vastgesteld in de notitie ‘Al Doende Vernieuwen’. Daarmee is dit het laatste jaar dat we de wijkactieprogramma’s op deze manier maken. Hoe we de wijkopgaven 2019 gaan maken, in welke vorm en voor welke periode is afhankelijk van de opbrengst van de ‘vernieuwing van de wijkparticipatie’.
We hebben het afgelopen jaar samen met veel partijen verkend hoe we de wijkparticipatie kunnen vernieuwen. Daarbij richten we ons op:
In de wijken Leidsche Rijn, Noordwest, Oost en Zuidwest zijn we als onderdeel van ‘Al doende vernieuwen’ gestart met vernieuwende participatie trajecten om te komen tot nieuwe wijkopgaven. Samen met bewoners, organisaties en ondernemers halen we op wat belangrijk is voor de wijk en haar buurten en waar we samen aan kunnen werken.
Dat betekent dat Leidsche Rijn, Noordwest, Oost en Zuidwest wijkactieprogramma’s hebben voor 2018 en tegelijkertijd werken we in die wijken ook aan de nieuwe wijkopgaven. Met de uitkomsten daarvan komen we in het eerste half jaar van 2018 bij de raad terug.
In Overvecht zijn we in 2016 gestart met de Versnelling, een plan van wijkbewoners, professionals en gemeente voor een sterker Overvecht. In een gezamenlijk proces is de problematiek verkend en met verschillende laagdrempelige bijeenkomsten hebben we zoveel mogelijk verschillende (groepen) bewoners bereikt.
Voor 2019 willen we voor alle wijken nieuwe wijkopgaven hebben en daar gaan we in 2018 mee aan de slag. We benutten daarbij de ervaringen die we hebben opgedaan in Overvecht rond de Versnelling , de ervaringen die we nu opdoen in Leidsche Rijn, Noordwest, Oost en Zuidwest met het opstellen van nieuwe wijkopgaven en de lessen uit de tien projecten in de tien wijken waarin we experimenteren met nieuwe vormen van participatie. Daarnaast is voor Vleuten de Meern de vastgestelde omgevingsvisie een belangrijke bron en voor Zuid de visie op Lunetten die wordt gemaakt als onderdeel van project buurtbudgetten, één van de tien projecten waarin we experimenteren met nieuwe vormen van participatie
Proces
Dit programma is de uitkomst van diverse dialogen/gesprekken in de wijk, de beantwoording van de enquête over de toekomst van de wijk, de antwoorden op vragen in het bewonerspanel en uitspraken van de wijkraad. Het programma 2018 is een logisch vervolg op het programma 2017 en vervolgt die aanpak.
Leeswijzer
Het wijkactieprogramma begint met een beknopte beschrijving van de wijk. Daarna vindt u de wijkambities en speerpunten voor de periode 2014-2018, en vervolgens leest u welke concrete projecten en activiteiten in 2017 bijdragen aan de realisatie van deze drie wijkambities. We sluiten af met een toelichting op complexe projecten en trajecten en gebiedsaanpakken voor die delen van de wijk die extra aandacht vragen.
Contact en informatie
Meer informatie over de Wijkambities 2014-2018 van West en de wijkambities en wijkactieprogramma’s van andere wijken vindt u op wijkambities en wijkactieprogramma’s.
Heeft u vragen over het wijkactieprogramma of wilt u meedoen met één van de beschreven projecten. Neem contact op met medewerkers van wijkbureau, het gemeentelijk aanspreekpunt in uw wijk. U kunt ons bellen 030 - 286 00 00, mailen west@utrecht.nl of kom langs adres. U vindt ons op de 5e verdieping op het Stadskantoor, Stadsplateau 1. U bent van harte welkom.
Wilt u op de hoogte blijven van zaken die spelen in uw wijk? Abonneer u dan op de digitale nieuwsbrief via de website. Heeft u zelf een plan, idee of initiatief voor de wijk? Kijk dan bij uw initiatief, het Initiatievenfonds of benader het wijkbureau.
Binnen West zijn er grote verschillen tussen de buurten, van een multimodaal bedrijventerrein tot een kleinschalige woonwijk. West heeft 29.295 inwoners. Veel bewoners geven aan zelf actief te (willen) zijn. Zij dragen bij aan de ontwikkelingen en sfeer in de wijk.
Beschrijving van de wijk
Met de ontwikkeling van Leidsche Rijn en Vleuterweide ten westen van de wijk, is West niet meer de meest westelijke wijk van Utrecht. De wijk ligt tussen fysieke barrières; in het westen het Amsterdam-Rijnkanaal, aan de noordkant het spoor, aan de zuid- én westkant grote doorgaande wegen. De wijk heeft veel water. Zo ligt de Utrechtse haven in West en doorsnijdt het Merwedekanaal de wijk.
De buurten onderling verschillen sterk, maar in de wijkcijfers zijn die verschillen niet te zien.
Vergeleken met 2012 ontvangen meer huishoudens in West bijstand (5,2% tegen 4,0% in 2012). Het aantal arbeidsplaatsen in West (met name Lage Weide) was in 2016 28.109, ten opzichte van 30.053 in 2012.
Veel mensen in West voelen zich wel eens onveilig in de eigen buurt: 37% (voor heel Utrecht is dat 33%). In 2015 was dat in West nog 40%. Het percentage bewoners dat overlast ervaart van jongeren is gestegen van 20,7 in 2015 naar 23,7 in 2016. Het aantal woninginbraken is verder afgenomen; van 13,1 inbraken per 1000 woningen in 2015 naar 12,7 in 2016.
Bewoners van West zijn positiever over hun buurt en de sociale cohesie dan de gemiddelde Utrechter. Ze waarderen hun buurt met een rapportcijfer 7,4 (stedelijk 7,1) en de sociale cohesie met een 6,3 (stedelijk 5,8).
De staat van de openbare ruimte in West wordt ongeveer gelijk beoordeeld als in 2011, met gemiddeld een 6,5 (stedelijk 6,6).
De verkeersveiligheid in West krijgt de laagste waardering van de stad. Slechts 32% van de bewoners van West is hierover tevreden (tegen 37% in 2011, en 47% in Utrecht). De tevredenheid over fietsparkeergelegenheid is in West 45%, tegen 53% in Utrecht.
Het aantal volwassenen dat aangeeft een goed ervaren gezondheid te hebben is in West ongeveer gelijk gebleven sinds 2012. 80% van de volwassenen vindt zijn of haar gezondheid goed tot zeer goed.
De top-drie van buurtproblemen volgens bewoners van de wijk West:
De verschillen bínnen de wijk zijn groot: een stedelijke veelkleurigheid aan de ene kant en een dorps karakter aan de andere kant. Lombok laat zich niet vergelijken met Oog in Al. Er zijn buurten met veel (dure) particuliere woningbouw (Oog in Al), en er zijn buurten met veel goedkope huurwoningen (Halve Maan Noord, Spinozaplantsoen, complex 507 in Lombok). Nieuw Engeland en Majellapark kennen veel starters, Lombok-Oost heeft een gemengde bevolking waaronder gezinnen en studenten. Lage Weide is een geheel eigensoortig gebied: een multimodaal bedrijventerrein van nationaal formaat. Op gezondheidsgebied zijn dezelfde verschillen te zien: als geheel scoort West gemiddeld, de verschillen tussen de buurten zijn groot.
Waar het bij de ervaren verkeersproblemen tot voor kort vooral ging over te hard rijden op diverse wegen in de wijk, wordt er de laatste tijd meer en meer geklaagd over stremmingen voor het autoverkeer.
Kaart van de wijk
West heeft drie subwijken en elf buurten.
In 2013 heeft de gemeente in samenwerking met bewoners en partners uit de wijk de wijkambities voor West vastgesteld voor de periode 2014 – 2018. Dit wijkactieprogramma 2018 is daar een uitwerking van en is een vervolg op het wijkactieprogramma 2017 dat momenteel in uitvoering is.
In de wijkambities 2014 – 2018 worden als speerpunten omschreven:
Actualiteit.
De wijkambities zijn enkele jaren geleden opgesteld. Sindsdien zijn er natuurlijk wel allerlei ontwikkelingen, niet alleen op lokaal niveau maar ook op landelijk en mondiaal niveau. Deze ontwikkelingen hebben ook hun weerslag in de wijk West.
We noemen hier de opvang van vluchtelingen waarvoor veel extra capaciteit is vrijgemaakt in de wijk West, de klimaatontwikkeling die leidt tot wateroverlast in souterrain woningen, de ontwikkeling van het autoverkeer die leidt tot opstoppingen, de noodzaak tot het bouwen van extra woningen in de stad die leidt tot omvangrijke woningbouwprogramma’s in de Cartesiusdriehoek, in Welgelegen en op het Westplein.
Het is de ambitie van de gemeente Utrecht om zodanig in te spelen op al deze ontwikkelingen dat het woonklimaat in de stad niet slechter wordt, maar juist beter: Healthy Urban Living.
Versterken civil society en betrokken burgerschap
West heeft veel bewoners die zich voor de wijk willen inzetten. Waar de wijk hoog op scoort, is op creativiteit, de vele initiatieven, sociale samenhang, buurtondernemingen, community art-projecten en de vele zzp’ers. Een dynamische wijk, waar aan het begrip 'civil society' al jaren inhoud wordt gegeven. Het zoeken naar ruimte voor nieuwe en vernieuwende samenwerkingsvormen, in voortdurende dialoog met de samenleving, het invullen van de betekenis van ‘faciliteren’ en het vormgeven van co-creatie zijn belangrijke opdrachten, ook in 2018.
Aansluiting met de binnenstad verbeteren en het Westplein organisch ontwikkelen
Een goede aansluiting op de binnenstad biedt West grote kansen en is van belang voor de economische kracht van de wijk. De herinrichting van het Westplein kan nog vele jaren duren, maar intussen is een organische ontwikkeling van het gebied gewenst. Dit is tevens een kans voor het ontwikkelen van nieuwe vormen van betrokken burgerschap.
Versterken Kanaalstraat en Damstraat (en omgeving)
De Kanaalstraat en de Damstraat vormen het hart van Lombok. Ze bieden een levendige en aantrekkelijke aanblik, maar vormen ook een lastig vraagstuk vanwege diverse problemen op het gebied van leefbaarheid, verkeer en veiligheid.
In 2016 zijn we begonnen met het opstellen van een lange termijn toekomst visie met participatie van zoveel mogelijk belanghebbenden en betrokkenen. Dat proces willen we in 2017 afronden.
We zetten in op een heel hoog niveau van participatie van bewoners en ondernemers: de op te stellen visie zal er een zijn van de buurt zelf, die vervolgens advies geeft aan het gemeentebestuur. Dit project past dan ook heel goed in de uitvoering van “al doende vernieuwen van de wijkparticipatie” (motie 155).
In 2018/2019 willen we dan ook in lijn met de lange termijn visie een aantal concrete maatregelen in uitvoering brengen en voortgaan met de intensieve veiligheidsaanpak.
Verkeer
De wijk West wordt doorsneden door een aantal grote verkeersaders. Verbindingswegen naar het centrum (Graadt van Roggenweg, Vleutenseweg) en de wegen die een binnenstedelijke rondweg vormen (Pijperlaan, Haydnlaan, Lessinglaan, Spinozaweg, Cartesiusweg). Deze laatste wegen zullen we omvormen tot een hoogwaardige Stadsboulevard met meer ruimte voor groen, oversteekbaarheid en veiligheid.
In de beleving van veel bewoners komt recentelijk iets minder nadruk op te hoge snelheid van veel auto’s en iets meer nadruk op stremmingen. Aan beide aspecten zullen besteden we aandacht bij de realisatie van concrete projecten.
Buurtaanpakken
In Halve Maan Noord, Verdomhoekje en Lombok-oost is sprake van een stapeling van problemen. Niet alleen in ruimtelijke aspecten zoals de kwaliteit van de woningen en de buitenruimte, maar vooral in sociale aspecten, zoals individuele en sociale problemen van bewoners. Door problemen in hun samenhang aan te pakken, samen met diverse partners en bewoners bereiken we meer dan door ieder probleem afzonderlijk te benaderen. Een integrale, gezamenlijke aanpak heeft duidelijke meerwaarde. Daar zetten we fors op in.
West heeft veel bewoners die zich voor de wijk willen inzetten. De wijk scoort hoog op creativiteit. Ook de vele initiatieven, sociale samenhang, buurtondernemingen, community art-projecten en de vele zzp’ers zijn tekenend voor West. Een dynamische wijk, waar aan het begrip 'civil society' al jaren inhoud wordt gegeven. Belangrijke opdrachten voor 2018 zijn het werken aan een goede opvang en begeleiding van de vluchtelingen die in de wijk wonen en het zoeken naar ruimte voor nieuwe en vernieuwende samenwerkingsvormen, het invullen van de betekenis van ‘faciliteren’ en het vormgeven van cocreatie. Alles gebeurt in voortdurende dialoog met de samenleving.
3.1 Versterken samenwerking
We blijven inzetten op het verder versterken en verbeteren van de samenwerking tussen gemeentelijke professionals, instanties, initiatiefnemers, buurtorganisaties en ondernemingen.
Een van de middelen die we hiervoor inzetten is het met enige regelmaat organiseren van themalunches, waarvoor alle professionals die betrokkenen zijn bij een bepaald thema worden uitgenodigd. Inhoudelijke besprekingen worden op een vruchtbare manier gecombineerd met informele netwerkgesprekken
Inzet gemeente: Wijken.
Inzet budget: Wijken.
Inzet partners: diverse organisaties die in de wijk actief zijn.
Verantwoordelijke afdeling: Wijken
3.2 Bewonersbod / Right to challenge
Een bijzondere vorm van cocreatie is wanneer bewoners aangeven een overheidstaak liever zelf uit te voeren omdat ze met hun lokale kennis beter kunnen aansluiten bij de behoeften van hun eigen wijk.
De proefchallenge (Bewonersbod) met WishingWellWest loopt tot en met 2018 (is een jaar verlengd vanwege uitstel van de nieuwe uitvraag sociaal makelaarschap). In overleg met de betrokkenen wordt bepaald hoe hier vervolg aan wordt gegeven, mede in het kader van de nieuwe uitvraag sociaal makelaarschap. De gemeente gaat in gesprek over Bewonersbod met overige initiatiefnemers in de wijk als daar vraag naar is vanuit die initiatiefnemers.
Op speeltuin Bankaplein heeft Stichting Cultuurmakers Collectief per 1 april 2017 het sociaal beheer van stichting Me’kaar overgenomen. Per 1 januari 2018 is het voornemen dat ook het technisch beheer overgenomen wordt van Stadsbedrijven, zodat vanaf dat moment het integrale beheer bij Stichting Cultuurmakers Collectief ligt. Dit sluit aan bij het Beleidskader Beheerde Speeltuinen, dat 23 mei 2017 door het college is vastgesteld.
Inzet gemeente: Maatschappelijke Ontwikkeling
Inzet budget: Maatschappelijke Ondersteuning
Inzet partners: buurtorganisaties en initiatiefnemers.
Verantwoordelijke afdeling: Maatschappelijke Ontwikkeling
3.3 Podium West
Podium West is een jaarlijks terugkerende bijeenkomst gericht op initiatiefnemers in de wijk. De thema’s zijn verschillend. Het blijkt telkens weer inspirerend voor alle aanwezigen om te zien hoeveel initiatieven er bloeien in de wijk West. Behalve wederzijdse inspiratie zijn deze bijeenkomsten ook heel geschikt voor het leggen van onderlinge contacten.
Inzet gemeente: Wijken
Inzet budget: Wijken
Inzet partners: buurtorganisaties en initiatiefnemers
Verantwoordelijke afdeling: Wijken
3.4 Ondersteuning indieners initiatieven
Het initiatievenfonds wordt in West goed gebruikt. De wijk kent veel actieve burgers. Maar in sommige buurten blijven aanvragen achter bij de rest. De welzijnsorganisatie zet in die gebieden extra in om samen met bewoners tot initiatieven te komen. Bij de start van het initiatievenfonds in juli 2015 is gesteld dat initiatieven (een aantal uitzonderingen daargelaten) voor maximaal drie jaar ondersteuning uit het fonds kunnen krijgen. Dit als prikkel om andere financieringsbronnen te vinden en uitputting van het fonds (‘vliegwiel’) te voorkomen. In de afgelopen periode is wel duidelijk geworden dat niet alle initiatieven in West zonder bijdrage uit initiatievenfonds kunnen blijven bestaan. Dat is een zorg voor 2018, want dan gaat het laatste half jaar in. Dit speelt stedelijk en is ook stedelijk geagendeerd. Tot die tijd blijven we bestaande initiatieven ondersteunen, maar willen we ook nog meer nieuwe initiatieven een kans geven. Dat geldt niet alleen voor initiatieven die een bijdrage uit het initiatievenfonds krijgen, maar ook andersoortige initiatieven, zoals op het gebied van cocreatie.
Inzet gemeente: Wijken
Inzet budget: Initiatievenfonds
Inzet partners: Initiatiefnemers
Verantwoordelijke afdeling: Wijken
3.5. Opvang en begeleiding van vluchtelingen
Om de vluchtelingencrisis het hoofd te bieden vond ook in Utrecht uitbreiding plaats van het aantal plekken voor asielzoekers. In West werd de bestaande opvang verdubbeld door twee nieuwe locaties naast het bestaande AZC. Doordat de toestroom van asielzoekers verminderd is wordt de dependance in Welgelegen medio 2017 gesloten. De uitbreiding in het voormalige Guesthouse blijft gehandhaafd.
De in het leven geroepen klankbord- en beheergroepen (m.n. gericht op leefbaarheid en veiligheid) zijn samengevoegd en in frequentie teruggeschroefd. Van verwachte overlast bleek weinig sprake. De afgeslankte groep blijft wel bestaan. In 2016 en 2017 hebben bewoners uit Welgelegen en Oog en Al zich ingespannen om hun ‘nieuwe buren’ te betrekken bij de buurt en buurtactiviteiten. Na aanvankelijk moeizame contacten met COA is er vanuit de buurt steeds meer tot stand gekomen. Vanuit de gemeente blijven we deze belangrijke initiatieven ondersteunen.
Inzet gemeente: MO/PMB, Veiligheid en Wijken
Inzet budget: MO (scholing) en IF
Inzet partners: Bewonersorganisaties, COA, “Welkom in Utrecht”, Vrijwilligerscentrale, en andere
Verantwoordelijke afdeling: MO (stedelijke deel) / Wijken
Een goede aansluiting op de binnenstad biedt West grote kansen en is van belang voor de economische kracht van de wijk. Definitieve ontwikkeling van het Westplein zal wellicht nog jaren op zich laten wachten, maar er zijn goede mogelijkheden om nu al de dominantie van asfalt en autoverkeer terug te dringen en ruimte te maken voor andere functies.
4.1 Planvorming
Het Westplein vormt nu nog een grote barrière tussen de binnenstad en Lombok. Voor dit plein en het gebied er om heen is de omgevingsvisie Beurskwartier en Lombokplein opgesteld. In het gebied Lombokplein (Westplein + een deel van de Graadt van Roggenweg) wordt plaats gemaakt voor ca. 600 woningen, een stadsstraat en een verbrede en doorgetrokken Leidsche Rijn.
Gelijk na de vaststelling van de omgevingsvisie start de volgende planfase door het opstellen van een Stedenbouwkundig Programma van Eisen en een Functioneel Ontwerp voor de openbare ruimte. De verwachting is dat deze plannen eind 2018 / begin 2019 zijn afgerond. Tevens wordt er medio 2018 gestart met het opstellen van een bestemmingsplan/omgevingsplan. Daarbij betrekken we bewoners zeer intensief.
Inzet gemeente: Programma Organisatie Stationsgebied
Inzet budget: Programma Stedelijke Ontwikkeling
Inzet partners: bewoners en ondernemers.
Verantwoordelijke afdeling: Programma Organisatie Stationsgebied
4.2. Placemaking
De gemeente wil graag vooruitlopend op de definitieve herinrichting van het Lombokplein samen met bewoners en ondernemers de ruimte op en rond het Westplein extra verblijfskwaliteit geven. Niet een fysieke plaats waar men ‘doorheen moet’ op weg naar het station of een parkeerplaats. Het moet juist een plaats worden waar mensen zich mee identificeren. Waar ze gebruik van maken en waar ze graag zijn. Tijdelijke invullingen kunnen misschien ook in de definitieve inrichting een plek krijgen. We noemen dit proces “placemaking”.
Er is pas echt sprake van placemaking als aanwezige partijen in het gebied zoals bewoners en bedrijven zich verbonden voelen met het gebied en met elkaar als medegebruikers van de gezamenlijke openbare ruimte. De gemeente wil bevorderen dat betrokken partijen samen werken in coalities en wil de daaruit voortkomende initiatieven graag faciliteren. In West zijn er al verschillende samenwerkingsverbanden actief.
Inzet gemeente: Programma Organisatie Stationsgebied, Stadsbedrijven, Wijken, Maatschappelijke Ontwikkeling
Inzet budget: Programma Stedelijke Ontwikkeling
Inzet partners: Initiatieven van bewoners en ondernemers.
Verantwoordelijke afdeling: Project Organisatie Stationsgebied (Programma Stationsgebied).
In de wijkambities West 2014 – 2018 staat:
Het gebied rond de Kop van Lombok, Kanaalstraat, Damstraat en Leidsekade vormt de entree en het gezicht van de wijk vanaf de binnenstad. De Kanaalstraat en omgeving is voor de één een levendige kleurrijke mix en voor de ander een georganiseerde chaos. De druk op de buitenruimte is zeer groot: winkelen, bevoorraden, parkeren en fietsen zijn in voortdurend gevecht om de schaarse buitenruimte.
De roep om steviger maatregelen voor de Kanaalstraat en de Damstraat wordt steeds sterker. Ten tijde van het schrijven van dit wijkactieprogramma wordt gewerkt aan een proces om tot een gedragen lange termijn visie voor de Kanaalstraat en de Damstraat te komen.
5.1 Visie Kanaalstraat en omstreken
De Kanaalstraat en de Damstraat vormen al jarenlang onderwerp van discussie. Waar de een het leuke allochtone karakter roemt, spreekt de ander van een chaotische situatie, met veel verkeersoverlast en overlast van jongeren, drugsdealers en drugsgebruikers en een rommelige indruk.
Het gaat niet alleen om de inrichting van de buitenruimte, maar ook om het soort winkels en het soort horeca dat hier is en zou moeten zijn. Het gaat ook om het karakter van de straten en het soort gedrag dat sommige mensen hier vertonen. Waarbij niet alleen de sfeer overdag van belang is, maar ook de sfeer ’s avonds en ’s nachts.
Sinds medio 2016 wordt onder leiding van een externe projectleider een brede discussie gevoerd over de visie voor de toekomst. Wat is de huidige identiteit van de Kanaalstraat en de Damstraat? Wat willen we daarvan behouden en wat willen we veranderen?
Het is de bedoeling dat er medio 2017 een breed gedragen advies ligt van de buurt aan het gemeentebestuur. Het wordt een advies dat ingaat op diverse aspecten van de Kanaalstraat en de Damstraat en de omgeving van deze twee straten. Zo mogelijk bevat het advies ook grondslagen voor aanpassingen aan de inrichting van de beide straten.
Na besluitvorming van de gemeente over het advies van de buurt (met name bewoners en ondernemers) moet het advies verder uitgewerkt worden in concrete aanpassingsvoorstellen voor de buitenruimte. Als dat volgens plan verloopt wordt in 2018 gewerkt aan verdere detaillering van de inrichtingsvoorstellen (bestek en begroting). In 2018 wordt ook gezocht naar financiële dekking voor de aanpassingen in de buitenruimte.
Inzet gemeente: Ontwikkelingsorganisatie Ruimte, Wijken
Inzet budget: Programma bereikbaarheid en Programma Ruimte voor Initiatieven
Inzet partners: bewoners, winkeliers, andere betrokkenen
Verantwoordelijke afdeling: M&M, Ontwikkelorganisatie Ruimte, wijkbureau
5.2 Fysieke maatregelen
Bij de aanpassingen in de buitenruimte die voortvloeien uit de visievorming betrekken we ook andere noodzakelijke ingrepen, zoals plaatsing van ondergrondse huisvuilcontainers, werk aan de riolering en mogelijk ook aanpak van de bomen in de straten.
Inzet gemeente: Stadsbedrijven
Inzet budget: Openbare ruimte en groen
Inzet partners: Bewoners en ondernemers
Verantwoordelijke afdeling: Stadsbedrijven
5.3 Rustiger maken verkeersbeeld
In 2016 zijn verkeersdrempels aangelegd in de Kanaalstraat en de Laan van Nieuw Guinea, in 2017 aangevuld met twee extra drempels. Verder zijn er aan beide zijden van de straat fietsstroken aangelegd in rood asfalt. Een andere manier om het verkeersbeeld rustiger te maken kan gevonden worden in het tegengaan van dubbel- en fout parkeren. Daaraan werkt de gemeente in nauwe samenwerking met de winkeliers. In 2018 wordt een pilot uitgevoerd waarbij gezorgd wordt dat grote vrachtwagens alleen ’s ochtends goederen afleveren, en dan altijd terecht kunnen in laad- en loshavens, die vrij worden gehouden door gemeente en winkeliers.
Inzet gemeente: Uitvoeringsorganisatie VTH, Wijken.
Inzet budget: Programma Openbare ruimte.
Inzet partners: onder andere politie.
Verantwoordelijke afdeling: Uitvoeringsorganisatie VTH
5.4 Aanpak bedrijfsafval en vervuiling
Het vaak rommelige beeld van de Kanaalstraat en de Damstraat wordt mede bepaald door vuilcontainers van ondernemers die soms 24/7 op straat staan. In 2017 heeft de gemeente in samenwerking met de winkeliers al bereikt dat de meeste van deze vuilcontainers niet meer de hele dag op straat staan. In 2018 wordt de gezamenlijke aanpak verder voortgezet.
Ook in 2018 besteden wij extra aandacht aan het tegengaan van de vervuiling van de Kanaalstraat en omgeving. Wij gaan door met handmatig vegen tijdens winkeltijden en met extra schoonmaakrondes in de weekenden. Tegelijktijdig zoeken wij in 2018 nog meer de samenwerking met zowel bewoners als ondernemers. We denken daarbij aan nog gerichter schoonmaken, samen bepalen van locaties voor afvalbakken en preventieve acties gericht op terugdringen zwerfafval.
Inzet gemeente: Stadsbedrijven en Uitvoeringsorganisatie VTH
Inzet budget: Programma Openbare Ruimte en Groen
Inzet partners: Ondernemers en bedrijven
Verantwoordelijke afdeling: Stadsbedrijven en Uitvoeringsorganisatie VTH
5.5 Verbeteren handhaving
Veel bewoners vragen om strengere handhaving op te snel rijden, op dubbel parkeren, fout parkeren, op bedrijfsafval op straat, op te grote uitstallingen, etc. etc.
De handhavingscapaciteit is echter beperkt.
We zoeken in de komende periode verder naar een goede mix van fysieke maatregelen, het maken van afspraken met bijvoorbeeld ondernemers en bewoners en handhaving zelf. Het is duidelijk dat voor handhaving in de Kanaalstraat en de Damstraat veel capaciteit nodig is. Keuzes in de verdeling van capaciteit over verschillende wijken worden jaarlijks door de gemeenteraad bepaald.
Enkele horeca-bedrijven in Lombok vallen onder verscherpt toezicht en worden daardoor meerdere keren per jaar bezocht. Bij overtredingen wordt conform de handhavingsstrategie daartegen opgetreden. Meldingen van overlast zoals bijvoorbeeld muziekgeluid hebben een hoge prioriteit. Ook daar wordt opgetreden indien regelgeving wordt overtreden.
Inzet gemeente: Uitvoeringsorganisatie VTH, Wijken.
Inzet partners: Winkeliers.
Verantwoordelijke afdeling: Uitvoeringsorganisatie VTH
5.6 Veiligheid versterken
Zie hierover bij hoofdstuk 7 buurtaanpak Lombok Oost.
De wijk West wordt doorsneden door een aantal grote verkeersaders (Pijperlaan, Haydnlaan, Lessinglaan-Cartesiusweg (de Westelijke Stadsboulevard), Westplein, Vleutenseweg). Vermindering van de barrièrewerking van deze wegen is een opgave voor de komende periode. Verkeer is een complex en deels wijkoverstijgend thema: er is een samenhang tussen het maatregelenpakket Utrecht West, het Westplein, en de ‘knijp’ Monicabrug.
West scoort laag als het gaat om de beleving van de verkeersveiligheid. In een aantal straten wordt (veel) te hard gereden, zoals op de Wagenaarkade. Er zijn ook straten waar genomen maatregelen al tot verbetering hebben geleid, zoals in de Kanaalstraat. Maar het gaat niet alleen om autoverkeer. Parkeren en fietsparkeren zijn in delen van de wijk ‘hot issues’.
De inspanningen op het gebied van verkeer in West worden allemaal uitgevoerd binnen het raamwerk van het in 2016 vastgestelde mobiliteitsplan: Slimme Routes, Slim Regelen, Slim Bestemmen. De gemeente wil hiermee meer ruimte creëren voor de voetganger en de fietser, zorgen voor aantrekkelijk openbaar vervoer voor de langere afstanden, en er voor zorgen dat auto’s zoveel mogelijk via de buitenring rijden.
In 2017 is een start gemaakt met overleg tussen gemeente en georganiseerde bewonersgroepen rond het thema bereikbaarheid en is vanuit de gemeente een ‘omgevingsmanager’ aangesteld. Daarmee gaan we zeker door in 2018, waarbij we willen bereiken dat stedelijke belangen en wijkbelangen van verschillende wijken met elkaar in lijn worden gebracht.
6.1 Westelijke stadsboulevard
De herinrichting van verbindingswegen tot stadsboulevards is één van de projecten uit het mobiliteitsplan “Slimme Routes, Slim Regelen, Slim Bestemmen.
Door een nieuw evenwicht te zoeken tussen het groeiend verkeer en de beschikbare ruimte in de stad, wil Utrecht de stad gezond, aantrekkelijk èn bereikbaar houden. Met de herinrichting tot stadsboulevard willen we meer ruimte maken voor groen, de leefbaarheid verbeteren en de wegen veiliger oversteekbaar maken voor fietsers en voetgangers
In West betekent de komst van de westelijke stadsboulevard dat de Spinozaweg, de Thomas à Kempisweg en de Cartesiusweg daar waar mogelijk teruggaan van twee keer twee rijstroken naar twee keer één rijstrook. Oversteekbaarheid is ook een belangrijk punt van aandacht voor andere drukke straten in West, met name voor de Vleutenseweg.
We hebben zeker oog voor de verkeerseffecten van de geplande nieuwbouw in de Cartesiusdriehoek. Toevoegen van woningen leidt tot toename van verkeer. Dat proberen we zoveel mogelijk te beperken, onder meer door te werken met heel lage parkeernormen.
Momenteel worden diverse procedures doorlopen waarbij inrichtingsvoorstellen worden uitgewerkt naar een definitief ontwerp. Dat proces wordt in 2018 worden voortgezet.
In 2018 beginnen we met de voorbereidingen op de uitvoering. De aanbesteding hoort daar bij. De uitvoering staat gepland voor 2018-2019. De exacte planning per straat is nog niet bekend.
Een ander aandachtspunt is het sluipverkeer dat files op de huidige stadsboulevard probeert te vermijden. Daarvan heeft bijvoorbeeld de Johan Wagenaarkade veel te lijden. Bij de herinrichting van de Amsterdam Rijnkanaalzone houden we daar rekening mee.
Een andere kwestie die heel sterk speelt, is de hoeveelheid verkeer van en naar het centrum van Utrecht. Deze discussie speelt vooral een rol bij de inrichting van het Westplein. Ook hier is de komende jaren veel aandacht voor nodig.
Inzet gemeente: Ontwikkelingsorganisatie Ruimte, Wijken
Inzet budget: Autoprogramma
Inzet partners: Diverse belanghebbenden
Verantwoordelijke afdeling: Milieu en Mobiliteit
6.2 Doorgaande fietsroutes
In West is de verbetering van diverse doorgaande fietsroutes gereed. Het gaat om de route vanaf de nieuwe fietsbrug over het Amsterdam-Rijnkanaal naar de binnenstad en de route door de Cremerstraat. Een kort stukje fietsstraat ter hoogte van de Cereol wordt waarschijnlijk pas eind 2017/begin 2018 opgeleverd.
Inzet gemeente: Ontwikkelingsorganisatie Ruimte, Wijken
Inzet budget: Programma Fiets
Inzet partners: Fietsersbond en bewoners
Verantwoordelijke afdeling: Ontwikkelorganisatie Ruimte
6.3 Fietsparkeren
In grote delen van West, met name in Lombok en Nieuw Engeland, is sprake van een groot tekort aan fietsstallingsmogelijkheden. Alle aanwezige fietsenrekken staan meer dan vol. Vaak is er geen ruimte meer voor extra fietsenrekken. In een aantal gevallen is het vinden van ruimte mogelijk door autoparkeerplaatsen op te heffen.
In delen van de wijk is het ‘gevecht om de buitenruimte’ zo bepalend dat niet van bewoners gevraagd kan worden om draagvlak aan te tonen voor het plaatsen van fietsrekken/klemmen. Hier moet de gemeente, vanuit de keuze om het fietsgebruik te stimuleren (en daarmee het fietsparkeren te faciliteren) een nadrukkelijker rol oppakken.
Naar verwachting gaat de Knoopstalling begin 2018 open. Dan wordt de tijdelijke stalling op het Westplein gesloten.
Een laatste ‘wapen’ zijn de weesfietsenacties. Die blijven ook in 2018 hard nodig.
Inzet gemeente: Ontwikkelingsorganisatie Ruimte, Stadsbedrijven, Wijken.
Inzet budget: Programma Fiets (budget fietsparkeren) en op aanvraag uit het initiatievenfonds.
Inzet partners: Bewoners.
Verantwoordelijke afdeling: Ontwikkelorganisatie Ruimte, Stadsbedrijven.
In enkele buurten in West is sprake van meervoudige, soms ernstige problematiek en meer dan gemiddeld veel problemen. Die zijn al dan niet verborgen achter de voordeur. Het gaat hier om buurten als Halve Maan-Noord, delen van Lombok en het Verdomhoekje. In deze buurten is een integrale buurtaanpak een goed middel om de problematiek in samenhang aan te pakken, samen met verschillende partners. Die partners kunnen ook (creatieve) ondernemers of initiatiefnemers zijn.
Een buurtaanpak wordt vaak gestart als zich in een buurt een veelzijdige problematiek voordoet die vraagt om een gezamenlijke aanpak van verschillende spelers. Spelers zijn verschillende gemeentelijke afdelingen, woningcorporaties, welzijnsinstellingen, buurtteams, politie, bewoners, ondernemers, etc.
Doordat betrokken partijen een gezamenlijke analyse maken van de problemen in een buurt, kunnen die partijen vervolgens beter hun inzet op elkaar afstemmen en mogelijk ook een gezamenlijk plan van aanpak opstellen. Dat levert synergie op. Er is minder kans op overlap of lacunes in de aanpak.
Vaak werkt het stimulerend voor betrokkenen om te zien dat andere partijen ook bezig zijn. Resultaten op het ene deelgebied werken ook positief uit op andere deelgebieden.
Een buurtaanpak leent zich vaak heel goed voor co-creatie, een benadering waarbij bewoners en ondernemers niet louter worden gezien als consumenten van beleid van instanties, maar veel meer als mede-actoren in de aanpak van problemen.
7.1 Buurtaanpak Halve Maan-noord
In de Halve Maan-Noord spelen veel problemen. Daarom werkt de gemeente al een aantal jaren samen met een aantal andere partijen aan een gezamenlijke buurtaanpak.
Belangrijk aspect van de buurtaanpak in de Halve Maan-noord is de woningverbetering door Mitros. Deze is nu nog in volle gang, maar wordt naar verwachting nog in 2017 afgerond.
Aan de voorzijde van een aantal flats zullen tuinen worden toegevoegd. Mitros en gemeente zijn hierover in gesprek. Realisatie zal in 2018 plaatsvinden, aansluitend op de renovatie van de betreffende flats.
Mitros is momenteel bezig met het ontwikkelen van plannen voor woningbouw (sociale huur) op de Dickensplaats. Die planontwikkeling wordt in 2018 verder voortgezet. Mogelijk dat er ook nieuwe plannen kunnen worden ontwikkeld voor een andere invulling van de winkelstrip aan het Herderplein (zowel voor- als achterzijde van de winkels).
Het Herderplein is het centrale plein in de Halve Maan Noord. Het verlaagde middengedeelte van dit plein is een kunstwerk van Jan Boon. De kwaliteit van de verharding is erg slecht. De gemeente onderzoekt de mogelijkheden om dit kunstwerk op te knappen. We zoeken hiervoor een oplossing in 2018.
De plannen voor de herinrichting Wagenaarkade (conform de vastgestelde visie ARK-zone) komen waarschijnlijk tot uitvoering in 2018. Bij deze herinrichting gaat veel aandacht uit naar een betere verkeersveiligheid, en wordt ook rekening gehouden met het gegeven dat de Wagenaarkade deel uitmaakt van het “Rondje Stadseiland”, een recreatieve wandel- en fietsroute langs het Merwedekanaal en het Amsterdamrijnkanaal die nu in voorbereiding is.
Veel huishoudens in de Halve Maan-Noord kennen multiproblematiek (psychische, sociale en/of gezondheidsproblemen, vaak in combinatie met armoede en of schulden). Veel van deze multi-problem huishoudens zijn in beeld bij het buurtteam. In 2018 blijft de aandacht uitgaan naar adequate hulpverlening op individueel niveau, zo mogelijk aangevuld met maatregelen op buurtniveau. Bij deze aanpak werken buurtteams (sociaal en jeugd- en gezin) onder andere samen met woonconsulenten van Mitros, medewerkers van Me’kaar en JoU en van het gezondheidscentrum.
Me’kaar steekt ook veel energie in het vergroten van de betrokkenheid van bewoners op elkaar en op de buurt. Het blijkt in deze buurt erg lastig om bewoners te bewegen tot eigen inzet. Bewoners leunen zwaar op de inzet van professionals van Me’kaar.
Inzet gemeente: diverse organisatieonderdelen
Inzet budget: verschillende programmaonderdelen
Inzet partners: Mitros, Me'kaar, buurtteams
Verantwoordelijke afdeling: wijkbureau (coördinatie)
7.2. Buurtaanpak Lombok Oost
In de buurtaanpak Lombok-oost werkt de gemeente samen met onder meer de politie, het welzijnswerk, het jongerenwerk, de verslavingszorg, en ondernemers en bewoners. Binnen de gemeente werken verschillende afdelingen mee, waarbij Veiligheid en het wijkbureau een trekkende rol vervullen naast bijvoorbeeld Vergunningen, Toezicht, Handhaving.
Er zijn vier speerpunten benoemd in de aanpak overlast Lombok Oost 2017 - 2018; gevaarlijk verkeer en parkeren, rommel en afval op straat, overlastgevend gedrag (van jongeren) op straat, drugsgebruik en drugshandel. Een deel van de maatregelen in deze aanpak is ook van toepassing voor 2018. Eind 2017 wordt geëvalueerd welke veiligheidsmaatregelen het meeste effect hebben gehad op de bestrijding van de overlast en worden voortgezet in 2018.
De gemeente, de politie en het jongerenwerk zetten capaciteit in om de overlast tegen te gaan. Dit wordt in 2018 voortgezet, waarbij de gezamenlijke inzet net als in 2017 planmatig wordt aangestuurd om het effect te monitoren van de maatregelen.
Een speerpunt van de buurtaanpak Lombok is de aanpak van de sociale veiligheid.
In de afgelopen periode is gebleken dat veel overlast gerelateerd is aan drugs. Zowel softdrugs als harddrugs. De overlast heeft bijvoorbeeld te maken met handel op straat en intimiderend gedrag van betrokkenen naar bewoners. De gemeente, de politie en het jongerenwerk zetten al extra capaciteit in om de overlast tegen te gaan. Dat wordt in 2018 voortgezet.
In Lombok bevindt zich een buurt, complex 507, met goedkope sociale huurwoningen die in slechte staat zijn. Woningcorporatie Boex werkt samen met bewoners en gemeente aan een nieuw plan voor renovatie van de woningen.
Net als in de Halve Maan Noord kennen veel huishoudens hier multiproblematiek (psychische, sociale en/of gezondheidsproblemen, vaak in combinatie met armoede en of schulden). Veel van deze multi-problem huishoudens zijn in beeld bij de buurtteams en het gezondheidscentrum.
De sociaal makelfunctie wordt in complex 507 uitgevoerd door Wishing Well West (gesubsidieerd via Bewonersbod, zie hoofdstuk 3 van dit wijkactieprogramma).
Verder is voor de aanpak van Lombok Oost heel belangrijk de aanpak van de Kanaalstraat en de Damstraat. Zie daarvoor hoofdstuk 5.
Inzet gemeente: diverse organisatieonderdelen.
Inzet budget: verschillende programmaonderdelen
Inzet partners: politie, jongerenwerk, Me'kaar, buurtteam, Wishing Well West
Verantwoordelijke afdeling: wijkbureau en wijkveiligheid
7.3 Buurtaanpak ‘Verdomhoekje’
Al vele jaren is er in het ‘Verdomhoekje’ sprake van overlast, met name van de bezoekers van de horeca van het Wolff en Dekenplein. De klachten daarover in de buurt zijn: hangen in de portieken, lawaai van de bezoekers en vervuiling.
Wij werken aan een nieuwe buurtaanpak voor het Verdomhoekje waar het Wolff en Dekenplein onderdeel van is.
De gemeente onderzoekt hoe een beter gebruik van de panden aan het plein te realiseren valt, met minder hinderlijke horeca, en een meer buurt-ondersteunende invulling.
Tegelijkertijd bereidt Mitros de aanpak voor van de woningen in het Verdomhoekje. Planmatig onderhoud wordt voorbereid en er komen aanpassingen op de hoeken die ervoor zorgen dat er niet meer in de portieken gehangen kan worden.
Me’kaar en JoU zijn actief in de buurt met inzet voor jongeren en extra aandacht voor de overlast die sommige kinderen veroorzaken. Daarbij hebben ze intensief contact met een aantal actieve ouders.
Inzet gemeente: Uitvoeringsorganisatie VTH, Veiligheid, Ontwikkelingsorganisatie Ruimte, Wijken
Inzet budget: Wijkveiligheid, Mitros
Inzet partners: Politie, JoU, Mitros
Verantwoordelijke afdeling: Wijken
Versterken van de civil society en betrokken burgerschap | |
3.1 | Versterken samenwerking |
3.2 | Bewonersbod |
3.3 | Podium West |
3.4 | Ondersteuning initiatiefnemers |
3.5 | Opvang en begeleiding van vluchtelingen |
Aansluiting met de binnenstad verbeteren | |
4.1 | Uitwerking planvorming |
4.2 | Ondersteuning organische gebiedsontwikkeling |
Versterken Kanaal- en Damstraat | |
5.1 | Lange termijn toekomstvisie |
5.2 | Fysieke maatregelen |
5.3 | Rustiger maken verkeersbeeld |
5.4 | Aanpak bedrijfsafval en vervuiling |
5.5 | Verbeteren handhaving |
Aanpak verkeersknelpunten | |
6.1 | Westelijke stadsboulevard |
6.2 | Doorgaande fietsroutes |
6.3 | Fietsparkeren |
Gebieds- en buurtaanpakken | |
7.1 | Buurtaanpak Halve Maan-Noord |
7.2 | Buurtaanpak Lombok-Oost |
7.3 | Buurtaanpak 'Verdomhoekje' |